تحلیل وضعیت صنایع روستایی قبل و بعد از انقلاب اسلامی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

گروه جغرافیای انسانی گرایش جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران، تهران، ایران

چکیده

هر کشوری با عنایت به ویژگی های جغرافیایی و نیز استراتژی توسعه صنعتی خود تعریفی از صنایع روستایی ارائه داده است. به طورکلی صنایع روستایی به صنایعی گفته می شود که در نواحی روستایی یا مراکز روستایی مستقر هستند و عمدتا از نیروی کار روستایی استفاده می کنند و پیوندهای بازاری آنها از نظر جغرافیایی محدود است. صنایع روستایی را می توان ترکیبی از صنایع دستی، صنایع تبدیلی، و صنایع خدمات فنی متکی بر مواد اولیه و کشاورزی معرفی نمود، صنایع روستایی، مناسب ترین بخش اشتغال زایی غیر زراعی بوده که نقش بسیار زیادی در بالابردن درآمد سرانه روستائیان داشته و به تبع آن از مهاجرت روستائیان خاصه جوانان می کاهد. چرا که این صنایع به تکنولوژی پایین، سرمایه کم و نیروی کار روستائیان نیازمند است .تجربیات توسعه روستایی در کشورهای مختلف جهان در چند دهه گذشته نشان می دهند که توسعه روستایی صرفاٌ با تزریق سرمایه و فناوری محقق نمی شود و عوامل زیادی در این زمینه ایفا نقش می کنند. تحقیق حاضر به روش کتابخانه ای – اسنادی بوده و هدف رشد صنایع روستایی در روستاها می باشد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Analysis of the situation of rural industries before and after the Islamic Revolution

نویسنده [English]

  • Hana Darvishi
Department of Geography, Department of Geography and Rural Planning, Faculty of Geography, University of Tehran, Tehran, Iran
چکیده [English]

each country has a definition of rural industry according to its geographical features as well as its industrial development strategy . in general , rural industries refer to industries which are based in rural or rural areas and mostly use rural workforce and their market links are geographically limited . rural industries can be introduced as a combination of handicrafts , transformational industries , and technical services industries based on raw materials and agriculture . ~~~ rural industry is the most suitable sector of non - farming that has a great role in increasing the income of rural people and consequently the migration of rural people especially youth . because these industries need low technology , low capital and rural labor . the experiences of rural development in different countries of the world in the past few decades show that rural development cannot be realized only by pumping capital and capital and many factors play a role in this regard . this research is based on library - documentary method and the purpose of rural industries development in villages .

کلیدواژه‌ها [English]

  • : rural industries
  • crafts
  • village
  • rural development
ابوالحسنی،مهران، ضرورت پیوند کشاورزی با صنایع روستایی ویژه نامه اقتصاد روستا، وزارت جهاد سازندگی، بهار۱۳۷۲،جلد دوم، تهران، انتشارات معاونت ترویج و مشارکت مردمی جهاد سازندگی، ص۳۸۷.
اجزاء شکوهی، احمد، نقش صنایع روستایی در توسعه روستا، پایان نامه دانشگاه تربیت مدرس، کارشناسی ارشد۱۳۶۸، صص ۴۶و۴۷.
اسدی، حسین،(۱۳۶۵)، طرح مطالعاتی روستا و صنایع کوچک، سازمان برنامه و بودجه، تهران.
افتخاری، عبدالرضا رکن الدین و طاهرخانی، مهدوی (۱۳۸۱)، «استقرار صنعت در روستا ونقش آن در رفاه مناطق روستایی» مسیر دوره ۶، شماره ۲.
اکبری، مرتضی، غلام زاده، رضا، آراستی، زهرا(۱۳۹۴)، نیاز سنجی آموزشی جوانان روستایی شهرستان ورامین در زمینه کار آفرینی به منظور راه اندازی کسب و کارهای صنایع دستی روستایی، پژوهش های روستایی، دوره۶،شماره ۲،تابستان۱۳۹۴،صص ۲۹۹-۳۲۲.
آﻗﺎ ﻋﻠﻲﻧﮋاد، ﻋﻠﻴﺮﺿﺎ، ارزﻳﺎﺑﻲ اﻗﺘﺼﺎدی ﻓـﻦ آوری درﺻﻨﺎﻳﻊ روﺳﺘﺎﻳﻲ، ﻣﻄﺎﻟﻌـﻪ ﻣـﻮردی ﻛﺎرﮔـﺎه ﭘﻨﻴﺮﺳـﺎزی در ﺷـﺶ اﺳﺘﺎن ﻛﺸﻮر ﻓﺼﻠﻨﺎﻣﻪ روﺳﺘﺎ و ﺗﻮﺳﻌﻪ شماره ۲  ،۱۳۷۷.
ﺑﺎﺑﺎﻳﻲ،  ﻋﻠﻲ اﻛﺒـﺮ؛ ﺧﻠﻴﻠـﻲ ﻋﺮاﻗـﻲ، ﻣـﺮﻳﻢ؛ ﻳﻘـﻴﻦ ﻟـﻮ، ﻣﻬﺮاﻧﮕﻴﺰ، ﻣﺒﺎﻧﻲ ارﺗﺒﺎط ﺻﻨﺎﻳﻊ ﻛﻮﭼﻚ و ﺑﺰرگ؛ ﻣﺎﻫﻨﺎﻣﻪ ﺗـﺪﺑﻴﺮ؛ شماره۱۲۰ ،۱۳۸۰.
بررسی وضع موجود زنان روستایی ایران دفتر تحقیقات و برنامه ریزی معاونت ترویج و مشارکت مردمی وزارت جهاد سازندگی،بهار۱۳۷۲، جلد دوم، تهران، انتشارات معاونت ترویج و مشارکت مردمی جهاد سازندگی، ص۳۸۷.
ﭘﺎﭘﻠﻲ ﻳﺰدی، ﻣﺤﻤﺪ ﺣﺴﻴﻦ؛ اﺑﺮاﻫﻴﻤـﻲ، ﻣﺤﻤـﺪ اﻣﻴـﺮ؛  ﻧﻈﺮﻳﻪ های ﺗﻮﺳﻌﻪ روﺳﺘﺎﻳﻲ؛ ﻧﺸﺮسمت  ،۱۳۸۱.
تقدیسی، احمد،(۱۳۸۵)، نقش صنایع کارگاهی درتوسعه روستایی شهرستان شهرضا،رساله ی دکتری جغرافیا و برنامه ریزی روستایی،دانشگاه شهید بهشتی تهران.
جنان صفت، محمدصادق، استقرار صنعت در روستاها ضرورتی اجتناب ناپذیر(۳)، وضعیت کنونی صنعت در روستا، ماهنامه جهاد ،سال۱۱،دی ماه۶۱،ص۷.
حاجی زاده، علی و دیگران؛ بهره وری صنایع روستایی در استان سیستان و بلوچستان؛ مجله جغرافیا و توسعه؛ زاهدان،(۱۳۸۵).
ﺧﺎﻟﺪی، ﻛﻮﻫﺴﺎر؛ ﺷﻨﺎﺳـﺎﻳﻲ ﻣﻮاﻧـﻊ ﮔـﺴﺘﺮش ﺻـﻨﺎﻳﻊ روﺳــﺘﺎﻳﻲ در اﺳــﺘﺎن ﻛﺮدﺳــﺘﺎن؛ ﻧــﺸﺮ  ﺳــﺎزﻣﺎن ﻣــﺪﻳﺮﻳﺖ و  ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ریزی استان کردستان؛ سنندج، ۱۳۸۵.
خزائی قوژدی، علی، صنایع روستایی، تحولات وتوسعه، فصلنامه روستا وتوسعه، مرکز تحقیقات وبررسی مسائل روستایی، وزارت جهادسازندگی، تابستان وپائیز ۱۳۷۶، صص۱۰۶ و۱۰۷.
خزاعی، قوژدی، علی، صنایع روستایی، تحولات و توسعه، همان، ص ۴۴.
درﺑﺎن آﺳﺘﺎﻧﻪ، ﻋﻠﻴﺮﺿﺎ؛ ﻣﻔﺎﻫﻴﻢ و ﻣﺒﺎﻧﻲ ﺳﺎﻣﺎﻧﺪﻫﻲ ﺻﻨﺎﻳﻊ در ﻧﻮاﺣﻲ روﺳﺘﺎﻳﻲ؛ ﻧﺎﺷﺮ ﺳـﺎزﻣﺎن ﺷـﻬﺮداری ﻫـﺎ و دﻫﻴـﺎری ﻫـﺎی ﻛﺸﻮر؛ ﺗﻬﺮان ،۱۳۸۳.
دربان آستانه، همان، صص۵۴-۵۱.
دستگیر، محسن، بررسی الگوی مناسب صنایع روستایی، مشکلات و مزایا، سمینار استقرار صنعت در روستاها، سال۶۵،ص۱۰۴.
رائو، ار. وی، صنایع کوچک و اقتصاد در حال توسعه هنوستان، کمیته صنایع روستایی، دفتر مرکزی جهاد سازندگی، تهران، ۱۳۶۶، ص۱۱.
رضوانی ، محمد رضا، اکبرپور سرانسکانرود(۱۳۹۰)، تحلیل اعتبارات صنایع بخش کشاورزی وروستایی، مطالعه موردی: استان آذربایجان، فصلنامه برنامه ریزی منطقه ای، سال اول، شماره۱، ص۱۵.
ﺷﻬﺒﺎزی، س. زﻣﯿﻨﻪﯾﺎﺑﯽ اﯾﺠﺎد اﺷﺘﻐﺎل در ﺑﺨﺶ ﻏﯿﺮ ﮐﺸﺎورزی ﻣﻨﺎﻃﻖ روﺳﺘﺎﯾﯽ،ﮔﺮوه ﺗﺤﻘﯿﻘﺎت و ﺑﺮرﺳﯽ ﻣﺴﺎﯾﻞ روﺳﺘﺎﯾﯽ ﺟﻬﺎد سازندگی اﺻﻔﻬﺎن۱۳۷۹.
صاحبی، صادق،(۱۳۷۴)، جایگاه بخش صنعت در برنامه ریزی توسعه، صنایع روستایی و نقش آن در توسعه کشور، شماره۱۷۴ ،صص۴۱-۴۶-۲۱۷.
صنایع روستایی موتور جدید توسعه چین، گزیده مسائل اقتصادی و اجتماعی، شماره۵۶، سال۱۳۶۴، ص۱۹.
  ﻃﺎﻫﺮﺧﺎﻧﻲ، ﻣﻬﺪی؛ ﺻﻨﻌﺘﻲ ﺷﺪن روﺳـﺘﺎ ﺳـﻨﮓ ﺑﻨـﺎی اﺳﺘﺮاﺗﮋی  ﺗﻮﺳﻌﻪ روﺳﺘﺎﻳﻲ؛ نشر وزارت ﻛﺸﺎورزی ،۱۳۷۹.
قره نژاد، حسن، مقدمه ای بر جغرافیای صنعتی، اصفهان، هشت بهشت، دوم، ۱۳۷۵،ص۲۲.
قلی نیا، محمدجواد وعباس،عنایت، زن و روستا، ماهنامه سنبله، شماره۱۰۷،فروردین و اردیبهشت۱۳۷۸، ص ۱۸.
مافروخی، بایزید، صنایع روستایی ایران، بررسی وضعیت شرایط توسعه اقتصاد کشاورزی و توسعه، پاییز۱۳۷۲،صص۳۰و۳۱.
مطیعی لنگرودی، سیدحسن، (۱۳۸۲)، برنامه ریزی روستایی با تأکید بر ایران، انتشارات جهاد دانشگاهی -مشهد.
مطیعی لنگرودی،حسن(۱۳۸۵)، . ،بررسی وارزیابی اثرات شهرک ها ونواحی صنعتی درتوسعه اقتصادی واجتماعی مناطق روستایی شهرستان بابل،پژوهشهای جغرافیایی،شماره۵۸.
ﻣﻬــﺪوی، ﻣــﺴﻌﻮد؛ ﻣﻘﺪﻣه ای ﺑﺮﺟﻐﺮاﻓﻴــﺎی روﺳــﺘﺎﻳﻲ اﻳﺮان؛ ﺟﻠـﺪ اول : ﺷـﻨﺎﺧﺖ ﻣـﺴﺎﻳﻞ ﺟﻐﺮاﻓﻴـﺎﻳﻲ روﺳـﺘﺎﻫﺎ؛ ﻧـﺸﺮ ﺳﻤﺖ؛ ﺗﻬﺮان ،۱۳۸۳.
میسرا، آر.پی، (۱۳۶۶)، توسعه روستایی، مسائل و مشکلات، فصلنامه روستا و توسعه، شماره ۱.
نصیری، اسماعیل(۱۳۸۷). صنایع روستایی، عاملی تأثیرگذار بر فرآیند توسعه اقتصادی و اجتماعی، نمونه تجربی روستاهای شهر بومهن، فصلنامه روستا و توسعه، سال۱۱،شماره۱.
هودر،راپرت؛ جغرافیای توسعه در جهان و ایران؛ ترجمه فضیله خانی، ناصر جوادی؛نشر قومس، تهران،(۱۳۸۵).
وزارت کار وامور اجتماعی (۱۳۵۰)، در خدمت صنایع کوچک: نشریه شماره ۶۴. تهران: مؤسسه کار وتامین اجتماعی.
وزارت کار وامور اجتماعی (۱۳۵۰)، در خدمت صنایع کوچک: نشریه شماره ۶۴. تهران: مؤسسه کار وتامین اجتماعی.
وزارت جهاد وسازندگی "بررسی تاریخی صنایع روستایی – چهار دهه اخیر" معاونت طرح وبرنامه، ۱۳۷۰.
Story D.J, 1990, small firms in Regional Economic Development University of New Castle.
Meena, S.P.(2007)_ Rural industrialization process, Director Industries, India. Xiaolu wang: contribution of institutional change to china,s rural industrial growth working paper, 1997.
Chadha, G, Introduction to Indian rural development. Journal of Agricultural Economics, 36 (3): 286- 295, 1993.
Parminter, I, Off farm income: Theory and practice. Technical Paper 97/5, Ministry of Agricultural Wellington, 2000.
Nikiforov. L.V,1989. The Development of the Agro – industrial complex in the USSR Macmillan press in association.
Berdegue, julioa & Eduardo Ramirez & Thomas Reardon (2010); "Rural NonfarmE mployment andincomes in chile”, World Development vol 29, no.3, pp 411-425, 2010.