%0 Journal Article %T آشکارسازی و تحلیل ناهنجاری بارش زمستانه در جنوب‌شرق ایران %J جغرافیا و روابط انسانی %I آئیژ عزمی %Z 2645-3851 %A مرادی, محمد %D 2020 %\ 06/21/2020 %V 3 %N 1 %P 96-113 %! آشکارسازی و تحلیل ناهنجاری بارش زمستانه در جنوب‌شرق ایران %K ترسالی %K خشکسالی %K تابع توزیع گاما %K سیستان و بلوچستان %R 10.22034/gahr.2020.109953 %X در این پژوهش داده‌های بارش زمستانه ایستگاه‌های همدیدی زابل، زاهدان، ایرانشهر و چابهار در استان سیستان‌و‌بلوچستان در جنوب‌شرق ایران برای آشکار‌سازی زمستان‌های خشک و تر این استان بررسی شد. برازش تابع توزیع گاما بر این داده‌ها، ده درصد بالا و پایین منحنی برازش شده برای هر ایستگاه مشخص و بر اساس آن زمستان‌های خیلی‌خشک و خیلی‌تر تعریف شد. با انتخاب دو زمستان خیلی‌خشک و دو زمستان خیلی‌تر برای نیمه جنوبی و شمالی استان، ناهنجاری فشار سطح متوسط دریا و ارتفاع تراز میانی جو بررسی شد. نتایج بررسی داده‌های بارش نشان‌داد که در ایستگاه‌های مختلف استان، بارش زمستانه بین 50 تا 59 درصد سهم بارش را به خود اختصاص داده است. از بررسی تغییرات بارش زمستانه ایستگاه‌های معرف تعدادی زمستان خیلی‌خشک آشکار شد که خشکی زمستان 2001 در ایستگاه‌های زاهدان و زابل و خشکی زمستان 2000 در ایستگاه‌های ایرانشهر و چابهار شدیدتر بود. تعدادی زمستان خیلی‌تر نیز در این استان مشخص شد که زمستان 1996 (1990) در نیمه شمالی(جنوبی) استان از شدت بیشتری برخوردار بود. در زمستان‌های خیلی‌خشک به سبب توسعه غرب سوی پرفشار سرد و شرق سوی پرفشار آزروس، فراوانی ایجاد و توسعه کم‌فشارهای بارشی کاهش یافته و مسیر عبور آنها تغییر کرده‌است. در زمستان‌های خیلی‌تر، ناوه ارتفاعی تقویت و فراوانی کم فشارهای عبوری از ایران افزایش یافته است. در این زمستانها فعالیت ناوه فشاری وارون دریای سرخ افزایش یافته است که سبب ریزش بارش شدید در مناطق جنوبی کشور و ایستگاه‌های استان سیستان‌و بلوچستان شده‌است. %U https://www.gahr.ir/article_109953_5ed9025a283687a5a0666eb25362c16d.pdf