نقش عوامل ژئومورفولوژی در نوع فعالیت ‌اقتصادی روستاهای مرزی(مطالعه موردی: روستاهای شهرستان مریوان )

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری ژئومورفولوژی، دانشگاه تهران، تهران

2 دانشگاه خوارزمی

3 دانشگاه ازاد مشهد

چکیده

فعالیت‌های اقتصادی مناطق روستایی تحث تاثیر عوامل مختلفی قرار دارد. در این میان عوامل ژئومورفولوژی یکی از مهم‌ترین عوامل تأثیرگذار در نوع فعالیت‌های اقتصادی و مکان‌گزینی مناطق روستایی محسوب می‌شود. در تحقیق حاضر تأثیر عوامل ژئومورفولوژی در نوع فعالیت‌های اقتصادی روستاهای شهرستان مریوان مورد ارزیابی قرار گرفته شده است، بنابراین این پژهش بر مبنای روش‌های توصیفی و تحلیلی می‌باشد و داده-های آن شامل مطالعه کتابخانه‌ای و بررسی متون و محتوی مطالب و نقشه‌ها و نیز روش‌های میدانی مانند پرسشنامه، مصاحبه و مشاهده است. ابزارهای گردآوری داده‌ها به دو دسته ابزارهای میدانی شامل (پرسشنامه‌،‌ مشاهده و مصاحبه) و نرم‌افزاری (arc gis, spss,google earth) قابل تقسیم هستند. در این پژوهش ابتدا نقشه ژئومورفولوژی منطقه تهیه و موقعیت ژئومورفولوژیکی روستاها مورد ارزیابی قرار گرفته شده است و سپس کاربری‌های هر بخش به صورت جدا در ارتباط با عوامل ژئومورفولوژی مورد ارزیابی قرار گرفته شده است. در مرحله بعد با استفاده از پرسشنامه و به روش‌ نمونه‌برداری طبقه‌بندی منظم اقدام به جمع‌آوری اطلاعات در مورد فعالیت‌های اقتصادی روستاییان شده است. نتایج حاصل از ارزیابی داده‌ها بیانگر این است که در بخش سرشیو با توجه به کوهستانی بودن منطقه و نبود زمین‌های زراعی، بیش‌تر مردم به فعالیت‌های باغداری و دامداری اشتغال دارند و بیش‌ترین مهاجرت به شهر را داشته‌اند ولی در بخش‌های مرکزی و خاوومیرآباد با توجه به وجود مناطق مسطح و قابل کشت درصد زیادی از روستاییان به زراعت اشتغال دارند و درصد مهاجرت کم‌تری داشته‌اند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The role of geomorphological factors in the type of economic activity of border villages (Case Study: Villages of Marivan)

نویسندگان [English]

  • Hamid Ganjaeian 1
  • tina pisozi 2
  • Mahnaz Javedani 3
1 PhD student in Geomorphology, University of Tehran, Tehran
2 kharazmi university
3 Mashhad Azad University
چکیده [English]

Economic activities in rural areas is influenced by several factor. The geomorphology is one of the most important factors in economic development and the location is rural areas. In this study the effect of geomorphology on the type of rural economic activities Marivan city have been evaluated. This research is based on descriptive and analytical methods and its data library studies and review of the literature and the content and maps and field methods such as questionnaires, interviews and See. Data collection tools Into two categories, field tools include (questionnaires, observation and interviews) and software (arc gis, spss,google earth) are divisible. In this study, first geomorphological map has been prepared and position geomorphological villages been evaluated and then landuse each section separately in connection with the geomorphology factors have been evaluated. In the next step using a questionnaire and the method sampling systematic classification action to collect data have been in the case rural economic activities. The results of the evaluation of data indicates Sarshiv in part due to the mountainous and lack of arable land more people are employed in horticulture and animal husbandry activities And most have migrated to cities. But in parts of Central and Khavmyrabad considering the existence flat arable areas the majority of villagers are engaged in farming and have lower immigration rate.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Geomorphology
  • Economic activity
  • Rural areas
  • Marivan city
  1. استعلاجی، علیرضا؛ جعفری، محمد (1393)، نقش عوامل طبیعی در آرایش فضایی سکونتگاه­های روستایی شهرستان ماهنشان، فصلنامه جغرافیا و مطالعات محیطی، درو ه ۳، شماره 10، صص ۴۰-۲۹
  2. ثروتی، محمدرضا؛ فتح الله­زاده، طاهره (1390)، بررسی انواع فرسایش در حوضه آبخیز ماسواله رودخانه (استان گیلان)، پژوهش­های جغرافیایی، دوره ۵۶، شماره ۲، صص ۱۶۴-۱۵۵
  3. جوکارسرهنگی، عیسی (1392)، عوامل طبیعی موثر بر تراکم روستاها و تهیه نقشه توان توسعه بخش کوهستانی استان مازندارن، مجله آمایش جغرافیایی فضا، دوره ۳، شماره 8، صص ۷۷۸-۶۷
  4. رجایی، عبدالمحید (1373)، کاربرد ژئومورفولوژی در برنامه­ریزی ملی منطقه­ای و ناحیه­ای، نشر قومس، تهران
  5. رشیدزاده، معصومه (1389)، نقش  عوامل طبیعی در استقرار جمعیت در شهرستان اهر، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد شهر ری
  6. رنجبر، محسن (1388)، نقش ژئومورفولوژی کاربردی در استقرار جمعیت و فعالیت شهرستان خلخال، طرح پژوهشی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهر ری
  7. رنجبر، محسن؛ رشیدزاده، معصومه (1390)، قابلیت­ها و محدودیت­های ژئومورفولوژیکی شهرستان اهر و تاثیر آن در پراکنش آبادی­ها، فصلنامه جغرافیای طبیعی، سال ۱۴، شماره 14، صص ۴۲-۲۷
  8. شکویی، حسین (1389)، دیدگاهی نو در جغرافیای شهری، انتشارات سمت
  9. غلامی­راد، زهرا؛ شریعت­پناهی، مجید (۱۳۹۲)، بررسی جایگاه عوامل طبیعی در استقرار سکونتگاه­هایی روستایی استان کرمانشاه را با استفاده از روش AHP، فصلنامه جغرافیای سرزمین، دوره ۱۰، شماره ۳۷، صص ۷۶-۵۵

10. فاضل نیا، غریب؛ حکیم دوست، سیدیاسر؛ پورجعفرآبادی، مهدیه (۱۳۹۳)، تحلیلی بر عوامل طبیعی موثر در پراکنش و استقرار سکونتگاه­های روستایی در شهرستان سیرجان، فصلنامه برنامه­ریزی منطقه­ای، دوره ۴، شماره 16، صص ۱۲۴-۱۰۹

11. مهدوی، مسعود؛ قدیری معصوم، مجتبی؛ محمدی یگانه، بهروز (۱۳۸۳)، نقش عوامل جغرافیایی در ناپایداری و مهاجرت­های روستایی استان زنجان، پژوهش­های جغرافیایی، دوره ۳۶، شماره ۴۹، صص ۲۲۱-۲۰۳

12. موسوی، میرنجف؛ نظم­فر، حسین؛ آفتاب، احمد (۱۳۹۲)، بررسی نقش عوامل طبیعی در توزیع جغرافیایی جمعیت و سکونتگاه­های شهری با استفاده از GIS  و Geoda، فصلنامه جغرافیا و مطالعات محیطی، دوره ۲، شماره  ۵، صص ۹۸-۸۰

13. مولایی­هشتجین، نصرت­الله (۱۳۸۶)، الگوی توزیع فضایی جمعیت در جنوب غربی دریای خزر، پژوهش­های جغرافیایی، شماره 59، صص ۱۹-۱

14. یاری، ارسطو (۱۳۹۰)، هویت روستایی کلانشهر تهران، نشر آستان قدس رضوی، مشهد