بررسی وضعیت شاخص‌های مسکن شهری مورد مطالعه: مناطق کلانشهر شیراز

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه فردوسی مشهد

2 استادیار و عضو هیات علمی گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

تدوین یک برنامه استراتژیک جامع بخش مسکن لازمه بررسی کامل ابعاد گسترده مسکن و عوامل موثر بر آن می-باشد. در این بین پرداختن به شاخص‌های مسکن به عنوان کلیدی‌ترین و مهم‌ترین ابزار برنامه‌ریزی است؛ به بیانی می‌توان گفت شاخص مسکن ابزار سنجش وضع مسکن و روند تحول آن و همچنین ارزیابی میزان موفقیت در تحقیق سیاست‌های مسکن خواهد بود. پژوهش حاضر بررسی وضعیت شاخص‌های کمی مسکن می‌باشد تا تعیین گردد که کدام مناطق شهر شیراز نسبت به مناطق دیگر از بعد شاخص‌های مسکن در وضعیت مناسب‌تری قرار گرفته‌اند. روش پژوهش حاضر کاربردی و توصیفی- تحلیلی می‌باشد. برای محاسبه وضعیت مسکن پس از تعیین معیارها و فاکتورهای مورد بررسی با روش آنتروپی شانون وزن‌دهی شده‌اند سپس برای محاسبه شاخص‌ها از تکینک تصمیم گیری چند معیاره VIKOR بهره گرفته شده است. نتایج پژوهش نشان می‌دهد مناطق 4، 3، 2، 1 به ترتیب در شرایط پایدار می‌باشند؛ همچنین مناطق 5، 6، 7 در شرایط نیمه پایدار و مناطق 8 و 9 در نامساعدترین شرایط قرار گرفته‌اند. در این بین منطقه 4 با ضریب 011/0 در بالاترین شرایط و منطقه 9 با ضریب 15/0 در بدترین شرایط قرار گرفته‌اند. نتایج پژوهش نگاه ویژه مسئولان و مدیران شهری را در جهت بهبود شرایط و شاخص‌های مسکن بخصوص در مناطق نامساعد شهر شیراز می‌طلبد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Survey of urban housing indicators Case Study: Shiraz metropolitan areas

نویسندگان [English]

  • elaheh razmjo 1
  • Mohammad Ghasemi Khozani 2
1 M.Sc. Student of Geography and Urban Planning, Ferdowsi University of Mashhad
2 Assistant Professor, Faculty of Geography and Urban Planning, Ferdowsi University of Mashha
چکیده [English]

A comprehensive strategic plan for the housing sector requires a thorough review of the broad dimensions of housing and its related factors. Addressing housing indices is the key and most important planning tool; in other words, the housing index is a tool for measuring housing status and its evolution, as well as evaluating the success of policy research. It will be housing. The purpose of this study is to investigate the status of quantitative housing indicators to determine which areas of Shiraz are more suitable than other areas in terms of housing indicators. The research method is descriptive-analytical. To calculate the housing status, after determining the criteria and factors studied, weights are weighted by Shannon entropy method. Then, VIKOR Multi Criteria Decision Making Technique is used to calculate the indices. The results show that zones 4, 3, 2, 1 are in stable condition, respectively; zones 5, 6, 7 are in semi-stable conditions and zones 8 and 9 are in the most unfavorable conditions. Meanwhile, zone 4 with coefficient of 0.011 is in the highest condition and zone 9 with coefficient of 0.15 is in the worst condition. The results of the study call for a special view of city officials and managers to improve housing conditions and indicators, especially in disadvantaged areas of Shiraz.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Urban Housing
  • Housing Indicators
  • VIKOR Technique
  • Shiraz
  1. اینانلو، علی (1380). برنامه­ریزی مسکن تحلیلی بر عرضه و تقاضا مسکن در شمال شهر قزوین، پایان نامه کارشناسی ارشد.
  2. بابایی­اقدام، فریدون؛ آزادی­مبارکی، محمد؛ مددی، عقیل (1390). مدلسازی محلات مسکونی مناسب شهر اردبیل به روش AHP در محیط GIS، مجله جغرافیا و برنامه­ریزی محیطی، شماره پیاپی 44، شماره 4، صص: 196- 179.
  3. پوراحمد، احمد؛ زیاری، کرامت­الله؛ یوسفی، رشید؛ حاجیلو، مهدی (1395). تحلیل شاخص­های کمی و کیفی و برنامه­ریزی مسکن شهری زنجان، فصلنامه آمایش محیط، دوره نهم، شماره 33، صص: 23- 1.
  4. پوراحمد، احمد؛ مهدی، علی؛ مهدیان­بهنمیری، معصومه (1396). مطالعه و بررسی روند و گسترش کالبدی – فضایی شهر قم با استفاده از مدل­های آنتروپی شانون، هلدرن و جینی، فصلمنامه علمی- پژوهشی جغرافیا (برنامه­ریزی منظقه­ای)، سال هفتم، شماره 2، صص: 76- 59.
  5. پورغفارمعرفتی، محمدرضا؛ پوررمضان، عیسی (1397). ارزیابی شاخص­های اجتماعی مسکن در نواحی روستایی استان گیلان، فصلنامه علمی – پژوهشی نگرش­های نو در جغرافیای انسانی، سال دهم، شماره 2، صص: 268- 249.
  6. پورمحمدی، محمدرضا؛ معبودی، محمدتقی؛ حکیمی، هادی (1396). بررسی و رتبه­بندی مناطق شهری براساس شاخص­های مسکن (نمونه موردی: ایران)، فصلنامه مجلس و راهبرد، سال بیستمو چهارم، شماره 91، صص: 324- 319.
  7. کشوردوست، علیرضا؛ حسن­پور، رضا؛ غمخوار، ایرج؛ موسی­پورمیاندهی، پری (1392). بررسی شاخص­های کمی و کیفی و برآورد مسکن مورد نیاز شهر رشت در افق 1400، نشریه چشم­انداز در مطالعات انسانی، سال هشتم، شماره 25، صص: 112- 95.
  8. جلالی­دولق، علی؛ ایمانی، بهرام؛ غفاری گیلانده، عطا؛ یزدانی، محمد حسن (1395). پایان نامه کارشناسی ارشد.
  9. ربیعی­فر، ولی­الله؛ حقیقت­نایینی، غلامرضا؛ توسلیان، رحیم؛ صنعتی­منفرد، سجاد (1393). سنجش و تحلیل پایداری شهری با استفاده از مدل تلفیقی AHP- VIKOR (مطالعه موردی: شهرهای استان زنجان)، نشریه مدیریت شهری، شماره 22، صص: 152- 127.
  10. شیخ اسلامی، علیرضا؛ قهرمانی، مریم (1391). تحلیلی برشاخص­های کمی و کیفی مسکن در سکونت­گاه­های غیررسمی (محله حصار امام شهر همدان)، نشریه جغرافیا و برنامه­ریزی چشم­انداز زاگرس، سال چهارم، شماره 13، صص: 145- 129.
  11. صارمی، حمیدرضا؛ ابراهیم­پور (1391). بررسی شاخص­های مسکن ایران و جهان، مجله هویت شهر، شماره 10، سال ششم، صص: 102- 91.
  12. صیدانی، سیداسکندر؛ هدایتی­مقدم، زهرا؛ فتحی، عقت؛ جمشیدی، معصومه؛ جمشیدی، علیرضا (1391). سطح­بندی و تحلیل شاخص­های مسکن روستایی استان اصفهان با استفاده از تحلیل عامل خوشه­ای، نشریه مطالعات و پژوشه­های شهری و منطقه­ای، سال چهارم، شماره 15، صص: 52- 37.
  13. عابدینی، اصغر؛ کریمی، رضا (1394). بررسی و رنبه­بندی مناطق چهارگانه شهر ارومیه براساس شاخص­های کمی و کیفی مسکن، نشریه مطالعات و پژوهش­های شهری و منطقه­ای، سال ششم، شماره 24، صص: 64- 49.
  14. عزیزی، محمد مهدی (1383). جایگاه شاخص­های مسکن در فرآیند برنامه­ریزی مسکن، نشریه هنرهای زیبا، شماره 17، صص: 42- 31.
  15. عزیزی، محمدمهدی (1383). جایگاه شاخص­های مسکن در فرآیند برنامه­ریزی مسکن، نشریه هنرهای زیبا، شماره 17، صص: 42- 31.
  16. فرجی­مولایی، امین؛ زیاری، کرامت­الله؛ محمدپور، صابر (1393). ارزیابی شاخص­های اقتصادی – عملکردی بخش مسکن در مقیاس منطقه­ای (مطالعه موردی: استان لرستان)، فصلنامه مطالعات مدیریت شهری، سال ششم، شماره 18، صص: 22- 11.
  17. قادرمرزی، حامد؛ جمینی، داود؛ جمشیدی، علرضا؛ چراغی، رامین (1392). تحلیل نابرابری فضایی شاخص­های مسکن در مناطق روستایی استان کرمانشاه، فصلنامه اقتصاد فضا و توسعه روستایی، سال دوم، شماره 1، صص: 113- 93.
  18. محمدی، کاوه؛ رضویان، محمد تقی (1390). بررسی شاخص­های مسکن در شهر سردشت استان آذربایجان غربی (مطالعه موردی شهر سردشت استان آذربایجان غربی)، فصلنامه آمایش محیط، شماره 17، صص: 110- 87.
  19. محمدی­یگانه، بهروز؛ چراغی، مهدی؛ عباسی، جواد؛ تاراسی، زهرا (1392). نقش اعتبارات بهسازی مسکن بربهبود کیفیت مسکن زندگی در نواحی روستایی (مطالعه موردی: شهرستان زنجان، دهستان معجزات)، نشریه مسکن و محیط روستا، شماره 141، صص: 108- 99.
  20. مرادی، اسکندر؛ گلچینی، سحر؛ خضرنژاد، پخشان (1397). ارزیابی تظبیقی سیر تحول شاخص­های مسکن نقاط شهری استان کردستان و کشور ایران طی دوره (1390- 1345)، فصلنامه برنامه­ریزی منطقه­ای، سال هشتم، شماره 30، صص: 66- 51.
  21. مسعودی، محمدباقر؛ معمری، ابراهیم؛ معمری، فرهاد (1397). سنجش و رتبه بندی شاخص­های توسعه فرهنگی در شهرستان­های استان گلستان، مجله آمایش جغرافیایی فضا، دوره هشتم، شماره 28، صص: 222-209.
  22. مسعودی­راد، ماندانا؛ ابراهیم­زاده، عیسی (1396). ارزیابی سیاست مسکن مهر با توجه به شاخص­های پایداری مسکن (نمونه موردی: شهر خرم­آباد)، نشریه جغرافیا و برنامه­ریزی محیطی، سال سی­هشتم، شماره2، صص: 20- 1.
  23. مغانی­رحیمی؛ پربار، زهرا (1392). اقلیم و معماری، فصلنامه علمی – پژوهشی اطلاعات جغرافیایی سپهر، دوره 22، شماره 87، صص: 67- 64.
  24. ملکی، سعید (1388). بررسی وضعیت شاخص­های اجتماعی مسکن در مناطق روستایی شهرستان اهواز، نشریه مسکن و محیط روستا،
  25. ملکی، سعید (1390). بررسی وضعیت شاخص­های کمی و کیفی مسکن اجتماعی مسکن در شهرستان اهواز، فصلنامه علمی – پژوهشی فضای جغرافیایی، سال یازدهم، شماره 36، صص: 130- 103.
  26. وارثی، حمیدرضا؛ ایزدی، ملیحه؛ محمودزاده، محمود (1394). تحلیل شاخص­های کمی و کیفی تاثیرگذار در برنامه­ریزی مسمن استان­های کشور، نشریه تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی، سال پانزدهم، شماره 37، صص: 154- 134.
  27. یرانمنش، الهه؛ نصرت­پور، دریا؛ میرشک داغیان، مریم؛ هادی، مرضیه (1394). ارائه شاخص­های طراحی مسکن بومی با تاکید بر مولفه­های طراحی شهری اقلیمی (مطالعه موردی: شهر کرمان)، نشریه مدیرت شهری، شماره 28، صص: 370- 340.
    1. Ge, J., & Hokao, K. (2006). Research on residential lifestyles in Japanese cities from the viewpoints of residential preference, residential choice and residential satisfaction. Landscape and urban planning78(3), 165-178
    2. Seifolddini, F., Pourahmad, A., & Mansourian, H. (2014). Spatial-temporal urban growth patterns in Iran. Journal of Civil Engineering and Architecture Research, 1(1), 45-59.
  1. حکمت­نیا، حسن، موسوی، میر نجف .(1392). کاربرد مدل در جغرافیا با تاکید بر برنامه ریزی شهری و ناحیه ای، انتشارات قومس، تهران.