بررسی اثرات خشک شدن دریاچه ارومیه بر روی شاخص های اقتصادی توسعه پایدار(مطالعه موردی: روستاهای دهستان دیزجرود غربی شهرستان عجب شیر)

دین پرست, ساجده; بساک, سعید

بررسی اثرات خشک شدن دریاچه ارومیه بر روی شاخص های اقتصادی توسعه پایدار(مطالعه موردی: روستاهای دهستان دیزجرود غربی شهرستان عجب شیر)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

¹ گروه اموزشی جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه محقق اردبیل، ایران

² گروه آموزشی جغرافیا و برنامه ریزی روستایی دانشگاه خوارزمی، دانشکده جغرافیا، ایران

چکیده

دریاچه ها و تالاب ها با توجه به کارکردهایی که دارند نقش مهم و اساسی در زندگی انسان ها ایفا می کنند. که این امر وابستگی انسان ها را به این منابع آبی خاطر نشان می سازد، در حالی که در طی سالیان اخیر با روند خشک شدن این منابع عظیم زندگی انسان ها هم دچار اختلال گشته است. هدف از پژوهش حاضر بررسی بررسی اثرات خشک شدن دریاچه ارومیه بر روی شاخص های اقتصادی توسعه پایدار(مطالعه موردی: روستاهای دهستان دیزجرود غربی شهرستان عجب شیر) است. این تحقیق از نوع توصیفی– تحلیلی که با استفاده از روش پیمایشی و کتابخانه‌ای استفاده شده است. جامعه آماری در این پژوهش، شامل روستاییان ساکن در مناطق روستایی دهستان دیزجرود غربی شهرستان عجب شیر است. بر اساس سرشماری سال 1395، دارای 12654 نفر جمعیت و 2503 خانوار است. در جامعه آماری مورد مطالعه از فرمول کوکران استفاده و حجم نمونه برابر با 272/71 برای دقت بیشتر حجم نمونه 273 انتخاب شد. برای تعیین پایایی کمی پرسشنامه از ضریب آلفای کرونباخ، استفاده شد. مقدار آلفا برای قسمت‌های مختلف پرسش‌نامه 0/70 تا 0/86 محاسبه شد. به منظور به دست آوردن دیدگاه ساکنان در خصوص مولفه‌های ذکر شده از آزمون‌های آماری میانگین پاسخ‌ها و واریانس و آزمونT تک نمونه‌ای استفاده شد. نتایج یافته‌های پژوهش نشان داد که رابطه معناداری بین خشک شدن دریاچه ارومیه و مولفه‌های اقتصادی پژوهش وجود دارد. بیشترین اثرات خشک شدن دریاچه ارومیه بر مولفه های اقتصادی را، مولفه افزایش فقر با 4/57- و کاهش میزان اشتغال با 3/59-- به خود اختصاص داده اند. نتایج حاصل از آزمون t تک‌نمونه‌ای نشان‌گر تأثیرگذاری مثبت خشک شدن دریاچه ارومیه در شاخص های اقتصادی مناطق روستایی بوده است.

کلیدواژه‌ها

20.1001.1.26453851.1399.2.4.11.9

عنوان مقاله [English]

Investigating the effects of drying of Lake Urmia on economic indicators of sustainable development (Case study: villages of Dizjrud village west of Ajab Shir city)

نویسندگان [English]

sajedeh dinparast ¹
saeid bosak ²

¹ Department of Geography and Rural Planning, Faculty of Literature and Humanities, Mohaghegh Ardabil University, Iran

² Department of Geography and Rural Planning, Kharazmi University, Faculty of Geography, Iran

چکیده [English]

Lakes and lagoons play an important role in human life, given their functions. This illustrates the dependence of humans on these water resources, while in recent years it has also been disrupted by the process of drying up of these vast resources of human life. The purpose of the present study was to investigate the effects of drying on Lake Urmia on Sustainable Economic Indicators (Case Study: West Dizjeroud Village of Azarbaijan Sarkhi). This is a descriptive-analytical research using survey and library methods. The statistical population of this study includes rural residents in the rural areas of West Dizjeroud of Azarbaijan Sarkhi. According to the 1395 Census, it has 12654 population and 2503 households. Cochran formula was used in the study population and sample size was 272.71 for more accuracy of 273 sample size. Cronbach's alpha coefficient was used to determine the quantitative reliability of the questionnaire. The alpha value for different parts of the questionnaire was 0.70 to 0.86. In order to obtain the residents' viewpoints about the mentioned components, statistical tests of mean responses and variance and one-sample T-test were used. The results showed that there is a significant relationship between drying of Lake Urmia and economic components of research. Most of the effects of drying up of Lake Urmia on economic factors were attributed to the increase in poverty by -4.57 and decrease in employment rate by -3.59. The results of the one-sample t-test showed the positive effect of drying on Lake Urmia in the economic indicators of rural areas.

کلیدواژه‌ها [English]

Drought
Drying Lake Urmia
Economic Indicators
Western Dizjeroud District

مراجع

برنامه مدیریت جامع دریاچه ارومیه.( 1389). ((اداره کل حفاظت محیط زیست آذربایجان غربی))، صفحه 21.

حکیم دوست، یاسر؛ شاهبختی، رستمی؛ محمود، مرادی و عبدالحمید نظری.(1395). ((تحلیل فضایی پهنه های خطر پذیر زیستی و فعالیتی سکونتگاه های روستایی مناطق مرزی، مطالعه موردی: سکونتگاه های روستایی شهرستان هیرمند))، فصلنامه علمی پژوهشی اطلاعات جغرافیایی، سال 25. ش 99، صص 92-71.

حیدری، جهانگیر .(1392). ((مبانی و مفاهیم توسعه پایدار و توسعه پایدار شهری))، تهران: آذرخش.

عبدالهی، عبدالله؛ محمد، ولائی و فاطمه فرج زاده. (1397). ((بررسی امکان تقلیل اثرات منفی خشک شدن دریاچه ارومیه بر اقتصاد روستایی با تاُکید بر الگوی کشت جایگزین نمونه موردی: (دهستان مرحمت آباد شمالی، شهرستان میاندوآب)))، جغرافیا و روابط انسانی، سال 1. ش 1، صص 150-131.

فنی، زهره.(1396). ((بررسی اثرات خشکی دریاچه ارومیه بر آسیب پذیری محیط زیست طبیعی و انسانی ناحیه پیرامون))، فصلنامه علمی ترویجی محیط زیست، سال 2. ش58 ، صص 16-1.

گلی، علی؛ رامین، ایران نژاد و الهام صادقی جدیدی.(1396).((پیامدهای اقتصادی خشک شدن دریاچه ارومیه در روستاهای غرب و شرق آن))، فصلنامه اقتصاد فضا و توسعه روستایی، سال 6. ش 19، صص 136-113.

لطیفه، ناهید؛ مهدی، جهانی و حمید جعفری .(1395). ((عوامل اقتصادی موثر بر ناپایداری سکونتگاه های روستایی: مطالعه موردی شهرستان دماوند))، فصلنامه روستا و توسعه، سال 19. ش 1، صص 102-85.

مسعودیان، ابوالفضل.(1390). آب و هوای ایران، انتشارات شریعه توس، مشهد.

ملکی، سعید؛ محمد جواد، کاملی فر و زهرا کاملی فر.(1397).((تحلیل فضایی شاخص های توسعه اقتصاد منطقه ای در استان آذربایجان شرقی))، مجله آمایش جغرافیایی فضا، سال 8 . ش27، صص 64-53

ملکی، طاهره؛ کیومرث، زرافشانی و مرضیه کشاورز.(1393). ((سنجش توان سازگاری خانوارهای کشاورز در برابر خشکسالی مورد: دهستان درود فرامان در شهرستان کرمانشاه))، نشریه اقتصاد فضا و توسعه روستایی، سال 3. ش 7، صص138-123

میرزاخانی، آتوسا.(1378). ((تجزیه و تحلیل ریسک سیل و آثار زیان بار آن در ایران)) ، فصلنامه بیمه، ش 13، صص 37-30.

نقوی، نعمت الله.(1387). جامعه شناسی روستایی، چاپ 5، تهران، انتشارات دانشگاه پیام نور.

الوانی، مهدی؛ کریم، کیاکجوری و فروغ رودگر نژاد.(1392). مدیریت توسعه، تهران، انتشارات صفار، چاپ دوم.

Garbie, I. (2016). Sustainability in Manufacturing Enterprises: Concepts, Analyses and Assessments for Industry 4.0. Springer.

Khosh Akhlaq, F., M.A. Heidari, M.A.Moradi Moghadam & A. Mowlaei Pardeh.(2013). Simulating the regime change of Maragheh temperature by drying of Lake Urmia. Geography and Ecological Hazards. 8 (2), 1-18. (In Persian).

Saiko, T. S.( 1998). Geographical and Socio-Economic Dimensions of the Aral Sea Crisis and Their Impact on the Potential for Community Action. Journal of Arid Environments, 2(39): 225-238.