تبیین رابطه بین ویژگی‌های شغل و انگیزش شغلی کارکنان دانشگاه تربیت مدرس

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانش آموخته کارشناسی ارشد مدیریت آموزشی دانشگاه تهران

2 دانش آموخته کارشناسی ارشدرشه مدیریت آموزشی، گروه مدیریت و برنامه ریزی آموزشی داشنشگاه تهران

3 دانشجوی دکتری اقتصاد و مدیریت مالی آموزش عالی، گروه مدیریت و برنامه ریزی آموزشی، دانشکدة علوم‌تربیتی و روان‌شناسی، دانشگاه تهران،

چکیده

پژوهش حاضر با هدف تبیین رابطه بین ویژگی‌های شغل با انگیزش شغلی کارکنان دانشگاه تربیت مدرس در سال 1397-98 صورت پذیرفته است. جامعه آماری، شامل کلیه کارکنان مرد و زنی می باشد که در سال 1397-98 در دانشگاه تربیت مدرس مشغول به کار بودند. تعداد کل جامعه آماری 133 نفر است که 59 نفر از آنان مرد و 74 نفر زن می‌باشند که برای انتخاب تعداد نمونه آماری به دلیل حجم کم جامعه از روش تمام شماری استفاده شده است. به منظور جمع‌آوری داده‌ها از پرسشنامه ویژگی‌های شغلی هکمن و الدهام (1980) و پرسشنامه انگیزش شغلی سهرابی (1392) استفاده شده است. یافته‌های پژوهش نشان داد از میان پنج بعد مدل ویژگی‌های شغلی، سه بعد تنوع مهارت (000/0p= و 46/0r= )، اهمیت شغل (003/0p= و 25/0 =r) و بازخورد (003/0p= و 25/0- =r) رابطه معناداری با انگیزش شغلی دارند. بر اساس یافته های پژوهش پیشنهاد می شود در تدوین استراتژی های منابع انسانی سازمان ها فضا و بستری برای استقلال کارکنان جهت ایفای مسئولیت هایشان ایجاد کنند که به واسطه این استقلال و آزادی عمل کارکنان توسعه، نوآوری، تعهد، یادگیری سازمانی و رضایت شغلی شان افزایش می یابد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Explain the relationship between job characteristics and job motivation of Tarbiat Modares University staff

نویسندگان [English]

  • farzad pishyar 1
  • Fereshteh ghayemi 2
  • ahmad keykha 3
1 Graduate of Tehran University of Educational Management
2 Graduate of Educational Management, Department of Educational Management and Planning, University of Tehran
3 Ph.D. student of Economics and Finance Management of Higher Education, University of Tehran, Iran
چکیده [English]

The aim of this study was to explain the relationship between job characteristics and job motivation of Tarbiat Modares University staff in 1397-98. The statistical population includes all male and female employees who were working in Tarbiat Modares University in 1397-98. The total number of statistical population is 133 people, 59 of whom are males and 74 are females. In order to collect data, Hackman and Al-Dhamam Job Characteristics Questionnaire (1980) and Sohrabi Job Motivation Questionnaire (2013) have been used. The research findings showed that among the five dimensions of the job characteristics model, three dimensions of skill diversity (p = 0.000 and = 0.46), job importance (p = 0.003 and r = 0.253) and feedback (003) /0p = and -0.25 = r) have a significant relationship with job motivation. Based on the research findings, it is suggested that in developing human resource strategies, organizations create a space and platform for employee independence to fulfill their responsibilities, which increases employee development, innovation, commitment, organizational learning and job satisfaction.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Job Features
  • Job Motivation
  • University
  • Higher Education
احمدزاده قصاب، آزاده؛ حیدری، مجید و عباسی مقدم، محمدعلی (1392). تعیین توان بالقوه انگیزشی مشاغل با استفاده از مدل ویژگی­های شغلی و رابطه آن با رضایت شغلی در کارکنان ستادی دانشگاه علوم پزشکی تهران. مجله دانشکده پیراپزشکی دانشگاه علوم پزشکی تهران (پیاورد سلامت)، دوره 7، شماره 4، 336 – 325.
اعتباریان، اکبر؛ آذربایجانی، کریم؛ صالحی­زاده، سعید و هنرمند، امیرحسین (1391). عوامل مؤثر بر بهره­وری کارکنان بر اساس مدل Achieve (مطالعه موردی: کارکنان بیمارستان دکتر شریعتی اصفهان). ویژه نامه توسعه مدیریت در نظام سلامت، دوره 9، شماره 7.
اقبالی، سیدمحسن (1394). بررسی رابطه بین ویژگی­های شغلی و انگیزش شغلی. چهارمین کنفرانس بین­المللی مدیریت و حسابداری و اولین کنفرانس کارآفرینی و نوآوری­های باز، مرکز همایش­های رازی.
 ایمانی، حسین؛ قلی­پور، آرین و سیدجوادین، سیدرضا (1394). بررسی تأثیر مدل ویژگی­های شغلی بر کامیابی در کار (مطالعه موردی: بانک رفاه). مجله مدیریت دولتی، دوره 7، شماره 4، 802-783.
 آذر، عادل؛ مومنی، منصور (1380). آمار و کاربرد آن در مدیریت. جلد دوم، چاپ هشتم، تهران: انتشارات سمت.
 تابلی، حمید و تقی­زاده، هادی (1394). بررسی نظریه­های انگیزش در مدیریت رفتار سازمانی. دومین کنفرانس بین­المللی حسابداری و مدیریت، تهران.
ثابتی، محمدابراهیم (1396). ارزیابی مشاغل شعب بانک کشاورزی از منظر استانداردهای طراحی شغل اولدهام و هکمن و بررسی رابطه آن با انگیزش شغلی. پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد شاهرود.
جابرزاده، شاهرخ (1394). بررسی رابطه انگیزه شغلی با رفتار شهروندی سازمانی کارشناسان ناظر بیمارستانی سازمان بیمه سلامت خوزستان. دومین کنفرانس بین­المللی روانشناسی، علوم­تربیتی و سبک زندگی. دانشگاه تربت حیدریه.
جوانی، سکینه (1395). عوامل استراتژیک مؤثر بر انگیزش شغلی قضات دادگستری استان قزوین. پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشکده مدیریت، دانشگاه البرز.
حبیبی، حمدالله (1389). بررسی رابطه ویژگی­های شغلی و انگیزش در محیط­های آموزشی. فصلنامه تعلیم و تربیت، شماره 104، 138-117.
حمیدی بیناباج، مژگان و اعراب شیبانی، خدیجه (1395). بررسی نقش پیش­بینی­کننده سرمایه روانشناختی و انگیزش شغلی در ارتقاء بهره­وری کارکنان (مطالعه موردی: شرکت زغال سنگ طبس). مدیریت بهره­وری، سال 10، شماره 39، 149 – 125.
خالصی، نادر؛ امیراسماعیلی، محمدرضا و قادری، اعظم (1384). تعیین توان انگیزشی مشاغل در بیمارستان های آموزشی دانشگاه علوم پزشکی کرمان بر اساس شاخص های انگیزشی بالقوه. نشریه مدیریت سلامت، شماره 20؛ صص 42 تا 46
خراسانی، اباصلت و زمانی­منش، حامد (1396). نقش انگیزش شغلی در یادگیری سازمانی و توانمندسازی روانشناختی در راستای بهبود عملکرد اقتصادی کارکنان شهرداری. فصلنامه علمی-پژوهشی اقتصاد و مدیریت شهری، سال 5، دوره 3، شماره 19، 97 – 111.
خیراندیش، مهدی و جمشیدی، حمزه (1395). تأثیر سرمایه اجتماعی بر کارآفرینی سازمانی با میانجی­گری انگیزش شغلی. مجله مدیریت سرمایه اجتماعی، دوره 3، شماره 1، صص 68-43.
رابینز، استیفین (1374). مدیریت رفتار سازمانی. ترجمه علی پارسائیان و سیدمهدی اعرابی، تهران: موسسه مطالعات و پژوهش های بازرگانی
رفیعی، نفیسه؛ گودرزی، زهره و عزیزی، سیدمحسن (1394). بررسی رابطه جو سازمانی و ماهیت شغل با انگیزش شغلی کارکنان بیمارستان­های شهر اصفهان. فصلنامه بیمارستان، سال 14، دوره 53، شماره 2.
زندآذر، سوزان؛ چیذری، محمد و عابدی، محمد (1392). بررسی رضایت شغلی در سایه بهداشت و انگیزش. دومین همایش ملی علوم مدیریت نوین، استان گلستان، گرگان.
سهرابی، سیما (1392). بررسی رابطه جو سازمانی با انگیزش شغلی معلمان مدارس ابتدایی. پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه تهران.
 صادقی­فر، جمیل؛ فاضلی، معصومه؛ کرامت­منش، فاطمه؛ تولیده، زهرا و موسوی، سیدمسعود (1393). رابطه رهبری معنوی و انگیزش شغلی در بین مدرسین دانشگاه پیام نور ایلام. فصلنامه اخلاق زیستی، سال 4، شماره 12،
طالقانی، غلامرضا؛ تنعمی، محمدمهدی؛ فرهنگی، علی اکبر و زرین نگار، محمدجعفر (1390). بررسی عوامل موثر بر افزایش بهره وری (مطالعه موردی: بانک سامان). فصلنامه مدیریت دولتی، شماره 7، صص 115 تا 130
طالقانی، محمد و داوودی، فریدون (1395). تأثیر طراحی شغل بر کارایی و کیفیت زندگی کاری. دو ماهنامه مهندسی مدیریت، سال نهم، شماره 67.
 عاطفی، لیلا. (1395). بررسی رابطه بین انگیزش شغلی و نوآوری کارکنان بانک صادرات. پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشکده مدیریت، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران مرکزی.
 عباسی رزگله، محمد و میرزائی راد، رضا (1394). بررسی رابطه بین خودکارآمدی معلم با انگیزش و رضایت شغلی معلمان مدارس شهرستان شهربابک. دومین کنفرانس بین­المللی روانشناسی، علوم تربیتی و سبک زندگی، دانشگاه تربت حیدریه.
عمویی، رضا (1395). شناسایی و اولویت­بندی مؤلفه­های مؤثر بر انگیزش شغلی کارکنان بانک مسکن استان سمنان با تکنیک FAHP. پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم تحقیقات شاهرود.
فروتنی، زهرا؛ آذر، عادل؛ احمدی، سید علی­اکبر؛ مبارکی، حسین و عسکری­نژاد، منیژه (1394). بررسی رابطه انگیزش شغلی و عوامل مؤثر بر آن با رفتار خودتوسعه­ای پرستاران. فصلنامه مدیریت پرستاری، سال 3، دوره 3، شماره 2.
کشکولی، کریم؛ عاشوری، سمیرا؛ رحیمی، مریم و امینی، مرضیه (1394). بررسی تأثیر انگیزش شغلی بر کارایی کارکنان شهرداری منطقه 8 شهر مشهد. هفتمین کنفرانس ملی برنامه­ریزی و مدیریت شهری، مشهد مقدس.
مجیدی، مجید (1377). بررسی وضعیت انگیزشی مشاغل در دفتر مرکزی وزارت جهاد سازندگی. پایان نامه کارشناسی ارشد علوم اداری و مدیریت دانشگاه تهران.
محبی فر، رفعت (1381). بررسی تطبیقی میزان اهمیت انگیزاننده های سغلی از دیدگاه کارکنان و مدیران بیمارستان های آموزشی علوم پزشکی قزوین. پایان نامه کارشناسی ارشد دانشگاه علوم پزشکی قزوین
مرادی، محمدرضا؛ بابایی، مرتضی و صالحی ساداتی، سید سعادت الله (1394). مدل­یابی تأثیر انگیزش شغلی بر رفتارهای شهروندی سازمانی کارکنان ادارات ورزش و جوانان استان چهارمحال و بختیاری. مدیریت ورزشی، دوره 7، شماره 3، 367 – 383.
 میرکمالی، سیدمحمد (1392). مبانی مدیریت منابع انسانی. تهران: نشر یسطرون.
 میرکمالی، سیدمحمد (1393). رفتار و روابط در سازمان و مدیریت. تهران: نشر یسطرون.
 
Ali, S. A. M., Said, N. A., Kader, S. F. A., Ab Latif, D. S., & Munap, R. (2014). Hackman and Oldham's job characteristics model to job satisfaction. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 129, 46-52.
Al-Rfou, A., & Trawneh, K. (2009). Achieve Competitive Advantage through Job Motivation. J Soc Sci, 20(2), 105-107.
Chance, K. G., & Green, C. G. (2001). The effect of employee job satisfaction on program participation rates in the Virginia WIC Program (Special Supplemental Nutrition Program for Women, Infants, and Children). Journal of public health management and practice: JPHMP, 7(1), 10-20.
Chi-Ho, C. (2015). An exploration of the relationships between job motivation, collective benefit, target awareness, and organizational citizenship behavior in Chinese culture. Comprehensive Psychology, 4, 01-CP.
De Lourdes Machado, M., Soares, V. M., Brites, R., Ferreira, J. B., & Gouveia, O. M. R. (2011). A look to academics job satisfaction and motivation in Portuguese higher education institutions. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 29, 1715-1724.
De Spiegelaere, S., Van Gyes, G., De Witte, H., Niesen, W., & Van Hootegem, G. (2014). On the relation of job insecurity, job autonomy, innovative work behaviour and the mediating effect of work engagement. Creativity and Innovation Management, 23(3), 318-330.
Dierdorff, E. C., & Morgeson, F. P. (2013). Getting what the occupation gives: Exploring multilevel links between work design and occupational values. Personnel Psychology, 66(3), 687-721.
Garg, P., & Rastogi, R. (2006). New model of job design: motivating employees' performance. Journal of management Development, 25(6), 572-587.
Jamison D, Joli D. (1991). Motivation and Performance. Sound View Executive Book Summaries: 13: 64-67
Jena, L. K., Pradhan, S., & Panigrahy, N. P. (2018). Pursuit of organisational trust: Role of employee engagement, psychological well-being and transformational leadership. Asia Pacific Management Review, 23(3), 227-234.‏
Khoshnevis, H., & Tahmasebi, A. (2016). The Motivation System in a Governmental Organization. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 230, 212-218.
Kim, H., & Stoner, M. (2008). Burnout and turnover intention among social workers: Effects of role stress, job autonomy and social support. Administration in Social Work, 32(3), 5-25.
Kim, T., Henderson, A. C., & Eom, T. H. (2015). At the front line: examining the effects of perceived job significance, employee commitment, and job involvement on public service motivation. International Review of Administrative Sciences, 81(4), 713-733.
Kjeldsen, A. M., & Hansen, J. R. (2016). Sector differences in the public service motivation–job satisfaction relationship: exploring the role of organizational characteristics. Review of Public Personnel Administration, 0734371X16631605.
Lawrence, R. M. (2001). The application of Hackman and Oldham's job characteristic model to perceptions community music school faculty have toward their job (Richard Hackman, Greg Oldham).
Leisink, P., & Steijn, B. (2009). Public service motivation and job performance of public sector employees in the Netherlands. International Review of Administrative Sciences, 75(1), 35-52.
Ma, L., Zhai, X., Zhong, W., & Zhang, Z. X. (2019). Deploying human capital for innovation: A study of multi-country manufacturing firms. International Journal of Production Economics, 208, 241-253.‏
Memon, N. Z., & Jena, L. K. (2017). Gender Inequality, Job Satisfaction and Job Motivation: Evidence from Indian Female Employees. Management and Labour Studies, 42(3), 253-274.
Moon, T. W., Hur, W. M., & Hyun, S. S. (2017). How Service Employees’ Work Motivations Lead to Job Performance: the Role of Service Employees’ Job Creativity and Customer Orientation. Current Psychology, 1-16.
Mussa, E. C., Mirzabaev, A., Admassie, A., Nshakira-Rukundo, E., & von Braun, J. (2019). Does childhood work impede long-term human capital accumulation? Empirical evidence from ruralEthiopia. International Journal of Educational Development, 66, 234-246.‏
Pee, L. G., & Lee, J. (2015). Intrinsically motivating employees’ online knowledge sharing: understanding the effects of job design. International Journal of Information Management, 35(6), 679-690.
Petosa, S. (2001). The selection of raters in a multi-source feedback process (Doctoral dissertation, Concordia University).
Porath, C., Spreitzer, G., Gibson, C. & Grannet, F.G. (2011). Thriving at work: toward its measurement, construct validation, and theoretical refinement. Journal of Organizational Behavior,33(2): 250-275
Suttikun, Chompoonut. Jung chang, Hyo. & Bicksler, Hamilton, (2018). A qualitative exploration of day spa therapists work motivations and job satisfaction. Journal of Hospitality and Tourism Management, 34, 1-10.
Taylor, M. S., Fisher, C. D., & Ilgen, D. R. (1984). Individuals' reactions to performance feedback in organizations: A control theory perspective. Research in personnel and human resources management, 2(8), 1-124.
Zhao, X. R., Ghiselli, R., Law, R., & Ma, J. (2016). Motivating frontline employees: Role of job characteristics in work and life satisfaction. Journal of Hospitality and Tourism Management, 27