بررسی تأثیر برنامه‌های توانمندسازی در مناطق حاشیه‌نشین در افزایش مشارکت اجتماعی (مطالعه موردی : شهرستان پاکدشت)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانشجوی دکتری علوم سیاسی(جامعه شناسی سیاسی)دانشگاه آزاد اسلامی قم

چکیده

پژوهش حاضر با هدف بررسی تأثیر برنامه‌های توانمندسازی در مناطق حاشیه‌نشین در افزایش مشارکت اجتماعی انجام‌شده است. این پژوهش از نوع توصیفی ـ تحلیلی و از نظر هدف کاربردی و از نظر روش اجرا پیمایشی می‌باشد. جامعه آماری تحقیق کلیه ساکنان شهرستان پاکدشت ( محله استاد شهریار) بودند که جمعیت مناطق حاشیه‌نشین آن در حدود سی هزار نفر تخمین زده می‌‌شود که به این ترتیب حجم نمونه با استفاده از جدول کوکران عدد 379 به دست آمده است. ابزار مورد استفاده جهت جمع-آوری اطلاعات از پرسشنامه محقق ساخته استفاده شده است که روایی و پایایی آن‌ها مورد تائید قرار گرفت. پس از توزیع و جمع‌آوری پرسشنامه‌ها با استفاده از آزمون رگرسیون و نرم‌افزار SPSS داده‌ها تحلیل شدند. نتایج نشان داد که بین توانمندسازی و مشارکت اجتماعی رابطه مثبت وجود دارد. توانمند کردن مناطق حاشیه‌نشین و دادن برخی امتیازات می‌تواند تأثیرات بسیار مؤثری بر افراد ساکن در این محله‌ها با خود به همراه داشته باشد. و موجب بالا رفتن مشارکت اجتماعی آن‌ها شود. به‌طورکلی می‌توان گفت توانمندسازی اجتماع‌محور و مشارکت شهروندان در مدیریت شهری و محله‌ای در یک ارتباط دوسویه با یکدیگر قرار دارند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Investigating the Impact of Empowerment Programs in Suburbs on increasing social participation (Case Study: Pakdasht County)

نویسنده [English]

  • Shahriar bargi
PhD student in Political Science (Political Sociology), Qom Islamic Azad University
چکیده [English]

The present study aims to investigate the impact of empowerment programs in suburban areas on increasing social participation. This is a descriptive-analytical study. It is an applied study and a survey method is used. The population of the study consisted of all residents of Pakdasht city (Ostad Shahriar neighborhood) with an estimated population of about 30,000 in the suburbs. Thus, the sample size is obtained using Cochran's table (sample size=379). The instrument used for data collection was a researcher-made questionnaire whose validity and reliability were confirmed. Then the questionnaires were distributed among the statistical population and then regression test and SPSS software were implemented. The results showed that there is a positive relationship between empowerment and social participation. Empowering suburbs and giving them some benefits can have a huge impact on people living in these neighborhoods, increasing their social participation. Generally speaking, Community-based empowerment and citizen participation in urban and neighborhood management are in a mutual relationship.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Empowerment
  • Social participation
  • Suburbs
  • Pak Dasht city
  • Urban Management
زکیا، مصطفی و غفاری، غالمرضا )1380 )بررسی رابطه بین اعتماد و مشارکت اجتماعی در نواحی
روستایی شهر کاشان، نشریه نامه علوم اجتماعی، شماره 17 :22-1 .
 امیری، آزاده ؛ استعالجی، علیرضا و رستمی پایدار، قدرت اله )1389 )حاشیه نشینی چالشی فراروی
توسعه پایدار شهری ) با تاکید بر کالن شهر اهواز( فصلنامه علمی پژوهشی جغرافیا، دوره 5 ،شماره 20 :
.213 -233
 توکالن, علی و انوشیروان مهری، 139۶ ،توانمندسازی ساکنان مناطق حاشیهنشین، سومین کنفرانس ساالنه
پژوهشهای معماری، شهرسازی و مدیریت شهری، شیراز، موسسه معماری و شهرسازی سفیران راه
مهرازی.
 ربانی، رسول و افشار کهن، جواد)1381 ، )حاشیه نشینی و مشارکت شهری )مطالعه موردی: منطقه
ارزنان اصفهان در سال 1380 ، ،)فرهنگ اصفهان ،شماره 24 :101-95.
 رضازاده، راضیه؛ محمدی آیدغمیش، فاطمه؛ رفیعیان، مجتبی )1391 )توسعه اجتماعی محلی با بهرهگیری
از ظرفیتهای مشارکتی رویکرد دارایی مبنا )مطالعه موردی: محله امامزاده حسن، منطقه 17 تهران(،
مدرس علوم انسانی ـ برنامهریزی آمایش فضا، دوره 1۶ ،شماره 2 :55-37.
 زکی خانی، محمد صادق. )1392 .)پیامدهای توسعه نامتوازن: مطالعه موردی حاشیه نشینی در خط چهارم
حصار شهر کرج. فصلنامه تخصصی علوم سیاسی، سال نهم، شماره 25.
 زنگنه، یعقوب و حسین آبادی، سعید )1393 )تحلیلی بر امنیت ادراکی تصرف و نقش آن در توانمندسازی
ساکنان سکونتگاههای غیررسمی ) نمونه موردی قلعه نو دهراز سبزوار(، مجله علمی ـ پژوهشی برنامه
ریزی فضایی، دورهع 4 ،شماره 4 :178-157.
 برقی
191
 طالبی دلیر, معصومه و محبوبه غفوری )1393 )سرمایه اجتماعی، مشارکت اجتماعی و توانمندسازی،
کنگره ملی پژوهشهای کاربردی علوم انسانی اسالمی، گرگان، مرکز علمی و کاربردی خانه کارگر
گرگان.
 علیزاده اقدام، محمدباقر و محمدامینی، حمیده )1391 )تحلیلی بر علل وپیامدهای شکلگیری مناطق
حاشیه نشین با نگرش ویژه بر شهر خمین، فصلنامه مطالعات وتحقیقات اجتماعی در ایران، دوره 1 ،شماره
.121-138 :2
 قزل سوفلو؛ ملیحه و انتظام، سیدعلی اکبر )1394 )بررسی رویکرد توانمندسازی در سازماندهی حاشیه
شهر نمونه موردی: شهرک مهدیآباد مشهد، همایش ملی معماری و شهرسازی بومی ایران یزد، بهمن
 .1-25 :.ماه
 مرادزاده، عبدالباسط؛ قاسمی، محمد؛ ساالرزهی، حبیب اهلل؛ یعقوبی، نرمحمد؛ بذرافشان، جواد )1397 )
توانمندسازی اجتماع محور: ارزیابی ظرفیت سرمایۀ اجتماعی ذینفعان محلی،مدیریت سرمایه اجتماعی،
.503-522 :4 شماره، 5 دوره
 سعیدی رضوانی، نید؛ انصاری، محمدحسین و توحیدلو، وحیده )1390 )بررسی و ارائه راهکارهای
توانمندسازی اجتماع محور با تأکید بر مشارکت مردمی در ساماندهی و توانمندسازی بافتهای فرسوده
و سکونتگاه های غیر رسمی)نمونه موردی: شیراز، کرمانشاه و سنندج(، نشریه معماری و شهرسازی،
دوره 3 ،شماره 41 و 42.
 Khalifa, M., (2015), Evolution of informal settlements upgrading strategies in
Egypt: From negligence to participatory development, Ain Shams Engineering
Journal, Volume 6, Issue 4, December 2015, Pages 1151–1159.
 ChakrabortyA., Wilson, B., Sarraf, S., Arnab Jana, A., (2015), Open data for
informal settlements: Toward a userBs guide for urban managers and planners,
Journal of Urban Management, Volume 4, Issue 2, December 2015, Pages 74–
91.