تحلیلی بر گسترش کالبدی شهر کرمانشاه با استفاده از تصاویر ماهواره ای لندست

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد بروجرد، ایران.

2 دانشجوی دکتری شهرسازی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد بروجرد، بروجرد، ایران

چکیده

در پژوهش حاضر سعی شده است تغییرات کاربری اراضی و توسعه کالبدی شهر کرمانشاه در بازه زمانی 1990 تا 2019 و پیش بینی تا سال 2030نشان داده شود. در این پژوهش از تصاویر ماهواره ای و تجزیه و تحلیل در نرم افزارهای ENVI، IDRISI، و به کار گیری مدل LCM ,همچنین نرم افزارGIS استفاده شده است. در ادامه با استفاده از زنجیره مارکوف به پیش بینی رشد شهر تا سال 2030 پرداخته شد. نتایج پژوهش پس از تهیه نقشه کاربری اراضی و تجزیه و تحلیل بیانگر این موضوع بود که مساحت اراضی شهری و مسکونی از 24/66 کیلومترمربع در سال 1990 به 67/84 کیلومترمربع در سال 2000 افزایش یافته است که بیانگر این است که روند رو به رشد سریعی داشته است. این کاربری در حدفاصل سال‌های 2000 تا 2010 نیز رشد نسبتا سریعی داشته است به طوری که در این دوره ده ساله با 86/10 کیلومترمربع رشد فیزیکی از 67/84 به 53/95 کیلومترمربع افزایش داشته است. همچنین در طی سال‌های 2010 تا 2019 نیز با حدود 17/4 کیلومترمربع رشد فیزیکی از 53/95 به 75/99 کیلومترمربع افزایش یافته است. نتایج نشان می دهد روند تغییرات کاربری اراضی شهری و مسکونی در بازه زمانی 29 ساله از سال 1990 تا 2019، 33.5 کیلومترمربع افزایش یافته است که رشد قابل توجهی می‌باشد.نتایج نشان داد در سال 2030 حدود 9 کیلومتر مربع به اراضی شهری و مسکونی اضافه خواهد شد. همچنین در بازه زمانی مذکور روند رشد جمعیت و جهات توسعه شهر و موانع توسعه فیزیکی شهر مورد بررسی قرار گرفته است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

An analysis of the physical expansion of Kermanshah using Landsat satellite images

نویسندگان [English]

  • alireza shekh ahe eslami 1
  • milad noruzi 2
  • Amanollah Ahmadi 2
1 Assistant Professor of Geography and Urban Planning, Islamic Azad University, Boroujerd Branch, Boroujerd, Iran.
2 PhD student in Urban Planning, Islamic Azad University, Boroujerd Branch, Boroujerd, Iran
چکیده [English]

In the present study, it has been tried to show the land use changes and physical development of Kermanshah in the period 1990 to 2019 and the forecast until 2030. In this research, satellite images and analysis in ENVI, IDRISI, and LCM models, as well as GIS software have been used. Then, using the Markov chain, the growth of the city until 2030 was predicted. The results of the research after preparing the land use map and analysis showed that the area of urban and residential land has increased from 66.24 square kilometers in 1990 to 84.67 square kilometers in 2000, which indicates that a growing trend It was fast. This land use has grown relatively rapidly between 2000 and 2010, so that in this ten-year period with 10.86 square kilometers, physical growth has increased from 84.67 to 95.53 square kilometers. Also, during the years 2010 to 2019, with about 4.17 square kilometers, physical growth has increased from 95.53 to 99.75 square kilometers. The results show that the trend of urban and residential land use change in the 29-year period from 1990 to 2019, has increased by 33.5 square kilometers, which is a significant growth. The results showed that in 2030, about 9 square kilometers of urban and residential land will be added. Also, in the mentioned period, the trend of population growth and directions of city development and obstacles to the physical development of the city have been studied.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Physical Development
  • Population Growth
  • LCM
  • Kermanshah
  1. 1-     ایراندوست، کیومرث (1389)، مرور تجربه ی کوتاه توانمندسازی سکونتگاههای غیر رسمی نمونه شهر کرمانشاه، جغرافیا و توسعه، شماره 20، صص 78-59

    2-     صالحی، ناهید؛ اختصاصی، محمدرضا؛ طالبی، علی (1398)، پیش بینی روند تغییرات کاربری اراضی با استفاده از مدل زنجیره مارکوف CA-MARKOV (مطالعه موردی: حوزه آبخیز صفارود رامسر)، سنجش از دور و سامانه اطلاعات جغرفیایی در منابع طبیعی، سال دهم، شماره اول.

    3-     ایمانی هرسینی، جلیل؛ کابلی، محمد؛ فقهی، جهانگیر؛ طاهرزاده؛ علی(1396)، مدلسازی روند تغییرات پوشش/کاربری اراضی با استفاده از زنجیره مارکوف و شبکه خودکار(مطالعه موردی استان همدان)، علوم و تکنولوژی محیط زیست، دوره نوزدهم، بهار 96، شماره یک، صص 129-119.

    4-     ثروتی، محمدرضا؛ حسین زاده محمدمهدی؛ صرافی مظفر؛ پناهی، رویا (1390)، بررسی روند شهرنشینی و توسعه فیزیکی شهر کرمانشاه. همایش ملی آرمان شهر ایرانی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد نور

    5-     قبادیان نژاد، مهران؛ فلاحی، غلامرضا (1397)، توسه فیزیکی شهر شیراز و تاثیر آن در روند تغییرات پوشش گیاهی با استفاده از اتوماتای سلولی و روش فازی و تصاویر ماهواره ای، نشریه علمی- ترویجی مهندسی نقشه برداری  و اطلاعات مکانی، دوره نهم، شماره 3، صص 60-51

    6-     نظریان، اصغر (1389)، پویایی نظام شهری ایران. تهران، انتشارات مبتکران، چاپ 2

    7-     محمدخان، شیرین؛ گنجائیان، حمید؛ شهری، سمیه؛ عباس زاده، امیرعلی(1398). پیش بینی روند توسعه شهری به سمت مناطق مخاطره آمیز با استفاده از تصاویر چند زمانه ( مطالعه موردی: شهر مریوان). فصلنامه علمی-پژوهشی اطلاعات جغرافیایی (سپهر)، دوره 28، شماره 110، صص 117-107

    8-     پوراحمد، احمد؛ صالحی میشانی، حیدر؛ وثوقی راد، لیلا؛ رومیانی، احمد(1394). ارزیابی توسعه فیزیکی شهر ارومیه به منظور حفظ پوشش گیاهی و اراضی کشاورزی، نشریه علمی-پژوهشی جغرافیا و برنامه ریزی، سال 19، شماره 54، صص 103-83

    9-     حیدریان، پیمان؛ رنگزن، کاظم؛ ملکی، سعید؛ تقی زاده، ایوب (1393)، تلفیق تکنیک­های سنجش از دور، GIS و LCM با رویکرد مدلسازی توسعه شهری (مطالعه موردی: شهر تهران)، مطالعات جغرافیایی مناطق خشک، سال 5، شماره 7، صص 100-87

    10- رهنما، محمدرحیم؛ اجزاشکوهی، محمد؛ عطا، بهنام (1396)، فصلنامه علمی پژوهشی اطلاعات جغرافیایی(سپهر)، سال 1396، دوره 26،  شماره 103، 160-147   

    11- شایسته، کامران؛ عابدیان، سحر؛ گلدوی، سمیه (1397)، مدل سازی رشد شهری با استفاده از روش رگرسیون لجستیک مبتنی بر مدل Geomod (مطالعه موردی: شهر کردکوی)، مجله جغرافیا و توسعه، شماره 51، صص 64-43

    12- فلاحتکار، سامره؛ حسینی، سید محسن؛ سلمان ماهینی، عبدالرسول، ایوبی، شمس اله (1395)، پیش بینی تغییرات کاربری اراضی با استفاده از مدل LCM، پژوهش های محیط زیست سال 7، شماره 13، بهار و تابستان 1395

    13- کریمی، شیما؛ میرزاعلی، محمد؛ موسی زاده، حسین؛ قیاسی، سمیرا؛ تبریزی، امید (1396)، آشکارسازی تغییرات فیزیکی شهر با استفاده از تصاویر LandSatETM و مدل زنجیره ای MARKOV یک مطالعه در شهر اردبیل، فصلنامه علمی پژوهشی (جغرافیا) برنامه ریزی منطقه ای، سال هفتم، شماره 2، بهار 1396، صص 175-189

    14- لطفی، صدیقه؛ باباخانزاده، ادریس(1391). بررسی سلسله مراتب شهری و پدیده نخست شهری در استان کرمانشاه در طی سال های 1385-1355، مجله علمی- پژوهشی برنامه ریزی فضایی، سال دوم، شماره سوم، (پیاپی)، صص 51-74

    15- میرزایی زاده، وحید؛ مهدوی، علی؛ کرمشاهی، عبدالعلی، جعفرزاده، علی اکبر(1394)، کاربرد مدل تلفیقی سلول های خودکار و زنجیره مارکوف در شبیه سازی الگوی مکانی-زمانی تغییر پوشش جنگلی(مطالعه موردی: شهرستان ملکشاهی-استان ایلام، بوم شناسی جنگل های ایران، سال سوم، شماره پنجم، صص 52-42

    16- نگهبان، سعید؛ گنجائیان، حمید؛ فریدونی کردستانی، مژده؛ چشمه سفیدی، زیبا (1398)، ارزیابی توسعه فیزیکی شهرها و گسترش به سمت مناطق ممنوعه ژئومورفولیژیکی با استفاده از مدل LCM (مطالعه موردی: شهر سنندج)، مجله مخاطرات محیط طبیعی، دوره هشتم، شماره بیستم، صص 52-39

    17- یوسفی، مریم و اشرفی، علی (1395)، مدلسازی رشد شهری بجنورد با استفاده از داده های سنجش از دور(براساس شبکه عصبی-مارکوف و مدلساز تغییرات زمین). فصلنامه برنامه ریزی منطقه ای، سال 6، شماره پیاپی 21

    4-      

    14. Amoateng, P., Cobbinah, P.B., Adade, K.O. 2013, Managing physical development in peri-urban areas of Kumasi, Ghana: A case of Abuakwa. Journal of Urban and Environmental Engineering, Vol. 7, No. 1, Pp. 96-109

    15. Bthrellos, George D., Papanastassiou, Kalliopi Gaki, Skilodimou, Hariklia D., Papanastassiou. Dimitrios, Chousianitis. And Konstantinos, G. 2011. Potential suitability for urban planning and industry  development using natural hazard maps and geological- geomorphological parameters. Environ. Earth sci., 66: 537-548.

    1. Dewan, A.M., and Y. Yamaguchi, 2009. Land use and land cover change in Greater Dhaka, Bangladesh: Using remote sensing to promote sustainable urbanization, Applied Geography 29: 390–401
    2. Maithani, S., R.K. Jain & M.K. Arora, 2007. An Artificial Neural Network based approach for modelling urban spatial growth, ITPI Journal, 4: 43–51