بحران ریزگردها و تأثیرات آن بر امنیت مناطق (مطالعه موردی: شهرستان اهواز)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

فارغ‌التحصیل کارشناسی ارشد جغرافیای سیاسی، دانشگاه فردوسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، گروه جغرافیا، مشهد، ایران

چکیده

مسئله تامین امنیت یکی از موضوعات مهم و بنیادی حکومت‌ها در فضای کشور است. زیرا بدون دارا بودن امنیت هیچ نوع پیشرفت و توسعه‌ای در کشور حاصل نخواهد شد. در این میان جنوب غرب کشور از جمله فضاهای جغرافیایی است که به صورت‌های مختلف تحت تأثیر مسائل امنیتی قرار دارد و این موضوع چه به عنوان یک عامل اولیه و چه به عنوان عامل ثانویه بر توسعه فضایی این بخش از کشور تأثیرگذار بوده است. در مقاله حاضر نگاه به امنیت و ناامنی به عنوان یک عامل ثانویه در جنوب غرب کشور که در مقاله حاضر شهرستان اهواز در نظر گرفته شده است و با روش توصیفی و تحلیلی در پی پاسخ به این سوال است که مهم‌ترین پیامدهای امنیتی ریزگردها بر مناطق جنوب غرب کشور به‌ویژه شهرستان اهواز چیست. جامعه آماری تحقیق شامل اساتید، دانشجویان دکتری و کارشناسی ارشد جغرافیا بوده‌اند و به منظور تجزیه و تحلیل از نرم-افزار SPSS و آزمون رتبه‌بندی فریدمن استفاده شده است. نتایج به‌دست‌آمده از آزمون فریدمن در پنج بعد مورد بررسی و تأثیرات امنیتی آن بر منطقه اهواز نشان داد که در بعد اجتماعی فرهنگی مهم‌ترین پیامد عبارت بود از مهاجرت از منطقه، در بخش اقتصادی کاهش بازدهی محصولات کشاورزی، در بخش سیاسی افزایش نارضایتی از عملکرد دولت، در بخش زیست‌محیطی کاهش حاصلخیزی خاک و در بخش دفاعی امنیتی نیز افزایش میزان ترددهای غیرمجاز به‌عنوان مهم‌ترین پیامدهای امنیتی بحران ریزگرد در منطقه موردمطالعه شناخته شدند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Crisis of fine dust and its effects on regional security (Case study: Ahvaz city)

نویسنده [English]

  • farid abbasi
Graduate of Master of Political Geography, Ferdowsi University, Faculty of Literature and Humanities, Department of Geography, Mashhad, Iran
چکیده [English]

The issue of security is one of the most important and fundamental issues for governments in the country. Because without security, no progress and development will be achieved in the country. Meanwhile, the southwest of the country is one of the geographical spaces that are affected by security issues in various ways, and this issue, both as a primary factor and as a secondary factor, has affected the spatial development of this part of the country. In the present article, looking at security and insecurity as a secondary factor in the southwest of the country, which is considered in the present article of Ahvaz city and with descriptive and analytical method seeks to answer the question that the most important security consequences of dust on the southwest What is the country, especially the city of Ahvaz? The statistical population of the study included professors, doctoral and master's degree students in geography, and the SPSS software and Friedman ranking test were used for analysis. The results of the Friedman test in five dimensions and its security effects on the Ahwaz region showed that in the socio-cultural dimension the most important consequence was migration from the region, in the economic sector reduced agricultural productivity, in the political sector increased dissatisfaction with government performance. In the ecological sector, the reduction of soil fertility and in the security defense sector, the increase in the amount of illegal traffic were recognized as the most important security consequences of the fine dust crisis in the study area.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Dust
  • Environmental Crisis
  • Security
  • Ahwaz
  1. آرامی، سید عبدالحسین؛ مجید اونق، علی محمدیان بهبهانی، مهری اکبری، علیرضا زراسوندی (1397)، تحلیل مطالعات مخاطره گردوغبار در جنوب غرب ایران در دوره 22 ساله (1996-2017)، فصلنامه تحلیل فضایی مخاطرات محیطی، شماره 1، ص 39-66.
  2. اسماعیلی، رضا؛ امیر گندمکار، حسنعلی غیور (1390)، پهنه‎ ‎بندی‎ ‎میزان‎ ‎تغییرات‎ ‎اقلیمی‎ ‎از‎ ‎دیدگاه‎ ‎کشاورزی‎ ‎در‎ ‎دوره‎ ‎اقلیمی‎ ‎آینده (مطالعه موردی: استان خراسان رضوی)، مجله‎ ‎جغرافیا‎ ‎و‎ ‎برنامه‎ ‎ریزی‎ ‎محیطی، شماره 22، ص 55-66.‏
  3. ترکاشوند، محمدقاسم؛ مهرداد کیانی (1396)، تجزیه و تحلیل وضعیت آلودگی هوا ناشی از اثرات اقلیمی ریزگردها و توفان های گردو غبار در ‏مناطق جنوبی استان همدان، نشریه علوم و ‏تکنولوژی محیط زیست، شماره 19، ص 33-15.‏
  4. جانپرور، محسن (1396). نگرشی نو به مطالعات مرزی (مفاهیم، اصول، نظریه­ها). تهران: انتشارات انجمن ژئوپلیتیک ایران.
  5. جعفری، رضا؛ سعید سلطانی کویانی (1394)، بررسی کارایی شاخص NDDI در پهنه­بندی طوفان گردوغبار (مطالعه موردی: استان خوزستان)، مجله علمی پژوهشی مهندسی اکوسیستم بیابان، شماره 4، ص 1-10.
  6. حافظ­نیا، محمدرضا؛ احمد طاهری، منوچهر فرج زاده اصل، حسین کرمی­نژاد (1396)، تأثیر عوامل سیاسی در تشدید پدیده­ی گردوغبار در حوزه رودخانه­ای دجله و فرات، فصلنامه پژوهش­های جغرافیای انسانی، شماره 49، ص 857-868.
  7. ذوالفقاری، حسن؛ جعفر معصوم­پور سماکوش، شاپور شایگان­مهر، محمد احمدی (1390)، بررسی همدید توفان­های گردوغبار در مناطق غربی ایران طی سال­های 1384 تا 1388 (مطالعه موردی: موج فراگیر تیرماه 1388)، مجله جغرافیا و برنامه­ریزی محیطی، شماره 22، ص 17-34.
  8. رکن­الدین افتخاری، عبدالرضا؛ پگاه مرید سادات (1397) واکاوی راهبردی توسعه پایدار کشاورزی با رویکرد کارآفرینی (مطالعه موردی: استان خوزستان)، فصلنامه برنامه ریزی منطقه­ای، شماره 8، ص 31-50.
  9. رضویان، محمد تقی؛ فردین کوشکی (1392)، بررسی منشا و اثرات گرد وغبار در استان کرمانشاه، فصلنامه علمی-پژوهشی نگرش های نو در جغرافیای انسانی، شماره 6، ص 135-121.

10. شاهسونی، عباس؛ مریم یاراحمدی، نعمت الله جعفرزاده حقیقی فرد، ابوالفضل نعیم آبادی، محمد حسین محمودیان، حامد صاکی، محمد حسین صولت، زهرا سلیمانی، کاظم ندافی (1389)، اثرات طوفان های گرد وغبار بر سلامت و محیط زیست، مجله دانشگاه علوم پزشکی خراسان شمالی، شماره 2، ص 56-45.

11. طائمی سمیری، سیاوش؛ حمیدرضا مرادی، مرتضی خداقلی، آخورمه احمدی مریم (1392)، شناخت و بررسی عوامل مؤثر بر پدیده گردوغبار در غرب ایران، مجله انسان و محیط‌زیست، شماره 11، ص  1-10.

12. عزمی، آئیژ؛ سارا محمدی، فرشته  لطفی، اکرم مرادی (1395)، اثرات اقتصادی و اجتماعی ریزگردها بر شهروندان کرمانشاه، مجله علمی و ترویجی نیوار، شماره 94-95، ص 35-44.

13. عطایی، هوشهنگ؛ فریبرز احمدی (1389). گرد و غبار بعنوان یکی از معضلات زیست محیطی جهان اسلام مطالعه موردی استان خوزستان. ‏چهارمین کنگره بین المللی جغرافیدانان جهان اسلام‎، زاهدان.

14. فتاحی، ابراهیم؛ هما قناد (1389). تحلیل الگوهای سینوپتیکی توفان­های گرد و خاک در منطقه جنوب غرب ایران. اولین کنفرانس بین­المللی علوم جغرافیایی، شیراز.

15. فروزانی، معصومه؛ مرضیه نظری، مسعود یزدان­پناه، مسعود برادران (1396)، تبیین امنیت معیشت کشاورزان در شرایط گردوغبار در شهرستان شوش، علوم ترویج و آموزش کشاورزی ایران، شماره 13، ص 153-169.

16. فیروزیان، سارا؛ سعید محمدی صادقی (1395). بررسی اثرات و آسیب­های اجتماعی ریزگردها (مطالعه موردی شهرستان سیستان). چهارمین کنفرانس بین­المللی پژوهش در مهندسی، علوم و تکنولوژی، آتن، یونان.

17. کاویانی­راد، مراد (1390)، نسبت ژئوپلیتیکی امنیت زیست‌محیطی و توسعه پایدار؛ مطالعه موردی دریاچه ارومیه، فصلنامه مطالعات راهبردی، شماره 14، ص 147-116.

18. مختاری، سحر؛ هادی سلطانی فرد، احمدرضا یاوری (1388)، خودسازمان‌دهی در تالاب هورالعظیم/ هورالهویزه با تأکید بر اکولوژی سیمای زمین، پژوهش‌های جغرافیای طبیعی، شماره 70، ص 103-95.

19. معروف نژاد، عباس (1386). نقش دما در برنامه­ریزی شهر اهواز. پایان­نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه آزاد اسلامی واحد اهواز.

20. معروف نژاد، عباس (1390)، نقش کاربری­های شهری در ایجاد جزایر حرارتی (مطالعه موردی: شهر اهواز)، فصلنامه جغرافیا و برنامه­ریزی شهری چشم‌انداز زاگرس، شماره 3، ص90-111.

21. مهرابی، شهباز؛ سعید سلطانی، رضا جعفری (1394)، ﺑﺮﺭﺳﻲ ﺭﺍﺑﻄﻪ ﺑﻴﻦ ﭘﺎﺭﺍﻣﺘﺮﻫﺎﻱ ﺍﻗﻠﻴﻤﻲ ﻭ ﻭﻗﻮﻉ ﺭﻳﺰﮔﺮﺩﻫﺎ (ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻣﻮﺭﺩﻱ :ﺍﺳﺘﺎﻥ ﺧﻮﺯﺳﺘﺎﻥ)، مجله علوم و فنون کشاورزی و ‏منابع طبیعی، علوم آب و خاک، شماره 19، ص80-69.‏

22. ملکی، سعید؛ رضا احمدی، سجاد منفرد، محمد معتوگی (1393)، بررسی پایداری توسعه زیست محیطی با استفاده از آزمونهای آماری در شهرستانهای استان مرزی خوزستان، فصلنامه علمی - پژوهشی اطلاعات جغرافیایی، شماره 23، ص 72-61.