بررسی موقعیت تابستانه استوای حرارتی در جنوب‌ غرب آسیا

آب خرابات, شعیب; احمدی, محمد; محمدی, ناهید; صفری مهر, پریا

بررسی موقعیت تابستانه استوای حرارتی در جنوب‌ غرب آسیا

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

¹ استاد دانشگاه

² اداره هواشناسی کرمانشاه

³ دانشگاه رازی/کرمانشاه/ایران

⁴ دانشگاه رازی /کرمانشاه

چکیده

در این پژوهش ابتدا نقشه‌های روزانه آرایش سیستم‌های سینوپتیکی منطقه در ماه‌های ژولای و آگوست که گرم‌ترین ماه‌های سال می‌باشند، طی دوره آماری (2014-1993) از سری داده‌های بازکاوی شده مرکز مطالعات NCEP/NCAR برداشت و پس از انجام آزمون تحلیل عاملی و خوشه‌بندی بر روی داده‌های شبکه‌ای 4 الگوی سینوپتیکی شناسایی و روزهای نماینده این الگوها مورد بررسی قرار گرفت. این الگوها روندهای بسیار مشابهی از مکان‌گزینی استوای حرارتی و سیستم‌های فشار در منطقه را به نمایش گذاشته و نتایج پژوهش حاکی از آن است که استوای حرارتی در این زمان از سال در جنوب صحرای بزرگ افریقا مستقر است و امتداد آن به سمت شرق، مناطق بیابانی و کم‌ارتفاع شبه‌جزیره عربستان، جنوب خلیج فارس، جلگه خوزستان و بین‌النهرین را در بر می‌گیرد. از سوی دیگر گسترش زبانه‌ کم‌فشار گنگ بر روی جنوب‌غرب آسیا نیز از همین الگو پیروی می‌کند، بطوری‌که سه هسته‌ اصلی این کم‌فشار نیز بر روی سرزمین‌های کم‌ارتفاع جلگه خوزستان- بین‌النهرین، جنوب خلیج فارس- شمال شبه‌جزیره عربستان و مرکز پاکستان شکل می‌گیرد. این کمربند حرارتی در سرزمین‌های پست بین‌النهرین (واقع در غرب فلات ایران) بیشترین شدت و گسترش عرضی را دارد، و از نیمه شمالی عراق تا قسمت جنوبی عربستان سعودی را شامل می شود. در منطقه مورد مطالعه روند گسترش استوای حرارتی از تراز 1000 تا 850 ه.پ منطبق بر مناطق گسترش زبانه‌ کم‌فشار گنگ است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

on the Study of Summer Status of Thermal Equator in the Southwest of Asia

نویسندگان [English]

Shoeib Abkharabat ¹
Mohammad Ahmadi ²
Nahid Mohammadi ³
Paria Safarimehr ⁴

¹ professor

² Kermanshah Regional Meteorological office

³ Razi University/ Kermanshah/Iran

⁴ Razi University / Kermanshah/ Iran

چکیده [English]

As the first step, daily maps of synoptic system order of the region during July and August, the hottest months of the year, were investigated. The data belong to a statistical period (1993- 2014) extracted from the study center of NCEP/NCAR. Applying factor analysis test and clustering on web data, four synoptic patterns were recognized and the representative days of the patters were investigated. The aforesaid patterns present a similar patterns of the thermal equator and pressure systems in the region. The research results indicate that the Thermal equator is located in the south of Sahara in this time of year and it continues along the east, arid and low regions of the Arabia Peninsula, and the south of the Persian Gulf, Khuzestan plain, and Mesopotamia. Moreover, Gang low spread on the southwest of Asia also follows this pattern, as three main cores of low pressures are made on the low regions of Khuzestan plain and Mesopotamia, the south of the Persian Gulf, the north of the Arabia Peninsula and the center of Pakistan. This thermal belt on the lowlands of Mesopotamia (located in West Plateau of Iran) has the most intense and extending transverse and to be included from the northern half of the Iraq to southern part of Saudi Arabia. The thermal equator extends in the study area from the level 1000 to 850 hPa in accordance with the development of low Gang Tongue.

کلیدواژه‌ها [English]

Air Temperature
Thermal Equator
Inter Tropical Convergence Zone
Gang Low
Southwest of Asia

مراجع

بایرز، هاریس رابرت (1377)، هواشناسی عمومی، برگردان تاج الدین بنی‌هاشم، بهرز حاجبی، علیرضا بهروزیان. مرکز نشر دانشگاهی. تهران.

جانسون، ریچارد آ. و ویچرن دین دبلیو، (1386)، تحلیل آماری چند متغیری کاربردی، برگردان حسینعلی نیرومند، انتشارات آستان قدس رضوی، چاپ سوم.

خسروی، محمود و نظری پور، حمید، 1391، مطالعه همدید تیپ های هوای غالب منطقه سیستان (مطالعه موردی: ایستگاه زابل)، پژوهش های جغرافیای طبیعی، 44(3): 39-62.

کاویانی، محمدرضا و علیجانی، بهلول (1381)، مبانی آب و هواشناسی، انتشارات سمت، تهران.

قائمی، هوشنگ (1375)، هواشناسی عمومی، انتشارات سمت، تهران.

لشکری، حسن (1381)، مسیریابی سامانه‌های کم‌فشار سودان ورودی به ایران، مجله مدرس، دوره 6، شماره 2، صص 160-133.

مفیدی، عباس و زرین، آذر (1391)، بررسی ماهیتت، ساختار و وردایی زمانی گردش بزرگ مقیاس جو تابستانه بر روی جنوب‌غرب آسیا، پژوهش‌های اقلیم‌شناسی، شماره 11، صص 27-1.

مفیدی، عباس و زرین، آذر (1384)، تحلیل سینوپتیکی ماهیت سامانه های کم‌فشار سودانی (مطالعه موردی؛ توفان دسامبر(2001)، فصلنامه جغرافیایی سرزمین، شماره 6، صص 46-24.

یارنال برنت، ،1385، اقلیم شناسی همدید و کاربرد آن در مطالعات محیطی، برگردان سید ابوالفضل مسعودیان، 1385، انتشارات دانشگاه اصفهان.

Atkinson. G. M D, 1991, Forecaster’s Guide to Tropical Meteorology, Air Weather Service Technical Report 240.

Broecker. W. S and Putnam. A. E, 2013, Hydrologic impacts of past shifts of Earth’s thermal equator offer insight into those to be produced by fossil fuel CO2. PNAS, Vol 110, No 42, 16710-16715.

Esteban P. Jones F.D. Martin-Vide J. Mases M., (2005), “Atmospheric circulation patterns related to heavy snowfall days in Andora, Pyrenees”, International Journal of Climatology, 25: 319-329.

Dore. M. H. I, 2005, Climate change and changes in global precipitation patterns:What do we know?. Environment International 31 (2005) 1167 – 1181.

Donohoe. A, Marshall. J, Ferreira. D and Mcgee. D, 2012, The relationship between ITCZ location and cross equatorial atmospheric heat transport; from the seasonal cycle to the Last Glacial Maximum, Generated using version 3.1 of the oﬃcial AMS Latex template.

FredolIn T. TanGanG. F. T, JunenG. L, SalIMun. e, SeI. K. M, le. L. J & MuhaMad. H. T, 2012, Climate Change and Variability over Malaysia: Gaps in Science and Research Information. Sains Malaysiana 41(11)(2012): 1355–1366.

Gadgil. S, 2003, The Indian Monsoon and Its Variability, Annu. Rev. Earth Planet. Sci. 2003. 31:429–67. doi: 10.1146/annurev.earth.31.100901.141251.

McGee. D, Donohoe. A, Marshall. J, Ferreira. D, 2014, Changes in ITCZ location and cross-equatorial heat transport at the Last Glacial Maximum, Heinrich Stadial 1, and the mid-Holocene, Earth and Planetary Science Letters 390 (2014) 69-79.

Nito. R, Castillo. R and Drumond. A, 2014, The modulation of oceanic moisture transport by the hemispheric annular modes, Original Research Article. Vol 2. 1-12.

Rutter. J, 2012, Variations in weather patterns on the ITCZ, Geofile Online, No 662, 1-4.

Schneider. T, Bischoff. T and Haug. G. H, 2014, Migrations and dynamics of the intertropical convergence zone, Vol 513, 45-53.

Smith. R. K, 2006, Lectures on Tropical Cyclones, ResearchGate. Munich Germany.

Zhang R and Delworth. T. L, 2007, Impact of the Atlantic Multidecadal Oscillation on North Pacific climate variability. Geophysical Research Lett, Vol. 34, L23708, doi:10.1029/2007GL031601.

Zhang. R and Delworth. T. L, 2006, Impact of Atlantic multidecadal oscillations on India/Sahel rainfall and Atlantic hurricanes, Geophysical Research Lett, Vol. 33, 1-5.