نوسازی بافت فرسوده با استفاده از رویکرد مشارکتی و سرمایه اجتماعی (نمونه موردی: ناحیه 2 منطقه 9 شهر تهران)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استاد جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشکده جغرافیا دانشگاه تهران

2 دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشکده جغرافیا دانشگاه تهران

چکیده

سرمایه اجتماعی در فرایند نوسازی شهری از آن جهت حائز اهمیت است که به‌عنوان ثروت‌های پنهان در محلات، جهت مشارکت در امر نوسازی بافت‌های فرسوده بسیار کارآمد است. روش پژوهش حاضر از نوع توصیفی- تحلیلی است که با استفاده از پرسشنامه مورد سنجش قرار گرفته است. ابتدا با استفاده از فرمول کوکران، نمونه‌ای با حجم 382 نفر در بین ساکنین ناحیه به صورت تصادفی انتخاب شده و وضعیت شاخص‌های سرمایه اجتماعی به‌عنوان متغیر مستقل و متغیر تمایل به نوسازی به‌عنوان متغیر وابسته مورد سنجش قرار گرفت. یافته‌ها با استفاده از آزمون‌های پارامتری چون آزمون T، ضریب همبستگی پیرسون، رگرسیون چند متغیره و تحلیل واریانس یک طرفه در محیط نرم‌افزار SPSS و همچنین آزمون تخمین تراکم کرنل جهت توزیع فضایی متغیرها در محیط نرم‌افزار GIS به دست آمده است. نتایج یافته‌ها نشان می‌دهد که رابطه مستقیم و مثبتی بین شاخص‌های سرمایه اجتماعی به‌جز شاخص اعتماد نهادی با متغیر تمایل به نوسازی برقرار است. در این بین شاخص مشارکت اجتماعی با ضریب همبستگی 477/0 بالاترین همبستگی را با شاخص تمایل به نوسازی داراست. همچنین مقدار ضریب رگرسیون (R) بین متغیرها 492/0 است که نشان می‌دهد بین مجموعه متغیرهای مستقل و متغیر وابسته تحقیق، همبستگی متوسط نسبتاً بالایی وجود دارد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Renovation of worn out texture using participatory approach and social capital (Case study: erea 2 of region 9 city of Tehran)

نویسندگان [English]

  • keramatollah ziyyari 1
  • vahid abbasifallah 2
  • asghar headari 2
  • esmaeil najafi 2
1
2
چکیده [English]

Social capital is important in the process of urban renewal Which is considered to be the secret riches in neighborhoods, in order to contribute to the modernization of worn out tissues. The method of this research is descriptive-analytic, which has been evaluated by a questionnaire. Thus, by using the Cochran formula, a sample of 382 people was randomly selected among the residents of the area. And the status of social capital indicators as independent variable and the tendency to renewal as an independent variable were measured. The findings were obtained using parametric tests such as T test, Pearson correlation coefficient, multivariate regression and one way analysis of variance in SPSS software, as well as the kernel density estimation test for spatial distribution of variables in the GIS software environment. The results of the findings show that there is a direct and positive relationship between social capital indicators, with the exception of the institutional trust index, with the tendency to modernize the variable. In the meanwhile, social participation index with correlation coefficient of 0.487 has the highest correlation with the tendency to renewal. . Also, the regression coefficient (R) between variables is 0.492, which shows that there is a relatively high moderate correlation between the independent variables and the dependent variable of the research.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Social capital"
  • "Desire to renovate"
  • "Worn texture"
  • " erea of two regions of Tehran
الوانی، سید مهدی، شیوانی، علیرضا و سید نقوی، میرعلی، (1381)، سرمایه اجتماعی: مفاهیم و نظریه‌ها، نشریه مطالعات مدیریت بهبود و تحول، دوره 9، شماره 34-33.
بابایی اقدم، فریدون؛ ویسی ناب، فتح‌الله؛ یاری حصار، ارسطو و حیدری ساربان، وکیل، (1394)، ارزیابی عوامل مؤثر بر مشارکت مردمی در ساماندهی بافت­های فرسوده شهری با تأکید بر سرمایۀ اجتماعی (مطالعۀ موردی: محلۀ ججین اردبیل)، فصلنامۀ مطالعات برنامه­ریزی شهری، شمارۀ 9، ص 90-65.
پوراحمد، احمد و اکبرپور سراسکانرود، محمد و ستوده، سمانه، (1388)، مدیریت فضای سبز شهری منطقه 9 شهرداری تهران، پژوهش‌های جغرافیای انسانی، شماره 69، صص29-50.
پوراحمد، احمد و شماعی، علی، (1389)، بهسازی و نوسازی شهری از دیدگاه علم جغرافیا، تهران، انتشارات دانشگاه تهران.
تقوایی، مسعود و صفرآبادی، اعظم، (1391)، مطالعۀ تطبیقی سرمایۀ اجتماعی در بافت­های شهری با استفاده از مدل AHP (مطالعه موردی: شهر کرمانشاه)، فصلنامه مطالعات شهری، سال دوم، شماره دوم، صص 34-1.
حبیبی، سید محسن و مقصودی، ملیحه، (1381)، مرمت شهری، چاپ اول، انتشارات دانشگاه تهران، تهران.
حبیبی، کریم؛ پوراحمد، احمد و مشکینی، ابوالفضل، (1386)، بهسازی و نوسازی مناطق فرسوده شهری، دانشگاه کردستان، سازمان بهسازی شهری، نسخه 1.
خانی، علی، (1389)، بافت فرسوده شهر تهران: مسائل و راهبردها، تهران، نشریه نوسازی، سال دوم.
دویران، اسماعیل، (1393)، ارزیابی کارکرد سرمایه اجتماعی در بافت­های شهری با فرایند تحلیل سلسله‌مراتب (نمونه موردی: شهر زنجان)، فصلنامه مطالعات برنامه­ریزی شهری، سال اول، شماره سوم، 75-55.
رهنمایی، محمدتقی؛ منوچهری، ایوب و فرجی ملائی، امین، (1390)، تحلیل کیفیت زندگی در بافت فرسوده شهر میاندوآب، مجله مدیریت شهری، دورۀ 9، شمارۀ 28، ص 240-223.
زالی، نادر؛ دارابی، حسن و میرزایی دورودخانی، عسگر، (1392)، بهسازی و نوسازی بافت­های فرسوده محله پیرسرای کلانشهر رشت با رویکرد مشارکت مردمی، مجله پژوهش و برنامه­ریزی شهری، سال چهارم، شماره دوازدهم، ص 94-79.
سجادی، ژیلا و محمدی، کاوه، (1390)، تحلیل اجتماعی – فضایی در بافت فرسودۀ شهری (مطالعۀ موردی: بافت مرکزی شهر سردشت)، مجلۀ پژوهش و برنامه­ریزی شهری، سال دوم، شمارۀ ششم.
شرکت مادرتخصصی عمران و بهسازی شهری ایران، (1389)، سند راهبردی بهسازی و تجدید حیات بافت­های فرسودۀ شهری، تهران.
شناسنامه جامع شهرداری منطقه 9 تهران، (1394)، معاونت برنامه‌ریزی و توسعه شهری منطقه 9.
شیخ‌الاسلامی، علیرضا؛ ملکی، آفرین؛ باوفا، سمیه و جهانی، احمد، (1393)، نقش مشارکت مردمی در بهسازی و نوسازی بافت­های فرسوده شهری (نمونه: محلۀ ستارخان در شهر خرم‌آباد)، فصلنامه جغرافیا و برنامه­ریزی شهری چشم­انداز زاگرس، سال ششم، شمار 19.
عندلیب، علیرضا، (1387)، نگاهی نو به راهبردها و سیاست­های نوسازی بافت­های فرسودۀ شهر تهران، نشر ری­پور، تهران، آذرخش.
گرواند، جمشید؛ سلیمیان، بهروز و آریاپور، لیلا، (1390)، بررسی میزان سرمایۀ اجتماعی در بافت­های فرسوده (مطالعۀ موردی: 30 متری جی واقع در منطقه 9 شهرداری تهران)، پژوهشنامۀ علوم اجتماعی، سال پنجم، شمارۀ 3، ص 158-141.
محمدی، حسین؛ تعالی مقدم آزاده و بستام، مرتضی، (1390)، برآورد سرمایه اجتماعی در مناطق مختلف شهر مشهد و ارائه راهکارِ جهت ارتقاء آن در راستای وظایف شهرداری، فصلنامه مدیریت شهری، بهار و تابستان 1390، صص 258-237.
محمدی، کاوه؛ رضویان، محمدتقی؛ صرافی، مظفر و غلامحسینی، اسماعیل، (1393)، شراکت بخش­های عمومی - خصوصی در نوسازی بافت­های فرسوده منطقۀ 9 شهرداری تهران، فصلنامۀ اقتصاد و مدیریت شهری، شمارۀ هشتم.
موسوی، میر نجف و، باقری کشکولی، علی، (1391)، ارزیابی توزیع فضایی کیفیت زندگی در محلات شهر سردشت، مجلۀ پژوهش و برنامه­ریزی شهری، سال سوم، شمارۀ نهم.
نقدی، اسدالله و کولیوند، شکیبا، (1395)، بررسی مشارکت اجتماعی شهروندان در بهسازی و نوسازی بافت فرسوده شهری (موردمطالعه: ساماندهی بافت فرسوده خیابان مدرس کرمانشاه)، فصلنامه مطالعات مدیریت شهری، سال هفتم، شماره بیست و یکم.
نیازی، محسن و شیرازی، محمد، (1389)، تبیین مؤلفه­های سرمایه اجتماعی در اندیشه نوگرایی، پژوهش­نامه علوم اجتماعی، سال چهارم، شماره دوم.
وزارت مسکن و شهرسازی، (1385)، احکام اصلی طرح جامع تهران، مرکز مطالعات و برنامه­ریزی شهر تهران.
Baek, C. H., & Park, S. H. (2012). Changes in renovation policies in the era of sustainability. Energy and Buildings, 47, 485-496.
Bourdieu, P.(1986). The Forms of Capital. Theory and Research for Sociology of Education. Greenwood Press.
Coleman, J. S. (1988). Social capital in the creation of human capital. American journal of sociology, 94, S95-S120.
Cox, James )2010) Immigrant Assimilation, Trust and Social Capital, Forschungsinstiut, zur Zukunft der Arbit Institute for the Study of Labor, Discussion Paper No. 5063 July 2010, Bonn Germany.
Dinik, M, Mitkovic, P, Velev, J. and Bogdanoic, I. 2008, Application of the urban reconstruction method in the central area of Nis, Architecture and Civil Engineering, 6, 127-138.
Durgesh, C.R (2004). Review Rehabilitation and Renovatio of Urban Worn-out Tissue, WASHINGTON, d.C.
Fukuyama, F. (2002). Social Capital and Development: the Coming Agena. SAIS Review. 22(1): 23-37.
Gans, H. J. (1984), Planing for People, not Bulding. Enviroment and planning Journal vol 1, 33-46 tetural journals.
GaoT lei, BohdanDurnota, Yongsheng Ding, Hua Dai, (2012), An agent-based simulation System for evaluating gridding urban nanagment strategies, Knowledge-Based systems vol 26, pp174-184.
Jacobs, J, (1961), The Death and Life of Great American Cities. Harmondsworth, Penguin.
Peerapun, W. (2012), Participatory Planning Approach to Urban Conservation and Regeneration in Amphawa Cummunity, Asian Journal of Environment-Behavior studies, volum 3, number 7, Thailand.
Putnam, R. (2000), Bowling alone: the collapse and revival of American community, new York: simon and Schuster, p 134-137.
Woolcoke (2003), Diversity as oppoutunity and challeng: th role of social capital theory, evidence and policy, presentation to the policy Research Initative conference, Monereal.