تحلیل توزیع فضایی کاربری‌های جاذب گردشگری در مقصدهای گردشگری (مطالعه موردی: شهر زنجان)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشگاه تهران، دانشکده جغرافیا، تهران

2 دانشگاه حکیم سبزواری، دانشکده جغرافیا و علوم محیطی، سبزوار

چکیده

نحوه پراکنش عناصر گردشگری در فضای شهری، در بازدید گردشگران و در نتیجه اقتصاد گردشگری شهری نقش مهمی دارد؛ در همین راستا توزیع مطلوب زیرساختهای شهری متناسب با جاذبه های گردشگری ضروری است. لذا این پژوهش با در نظر گرفتن اهمیت و جایگاه کاربری‌های جاذب گردشگری و چگونگی توزیع فضایی آن در شهرها، به روش توصیفی- تحلیلی شکل‌گرفته است، داده ها و اطلاعات موردنیاز ازجمله موقعیت جاذبه‌های گردشگری، هتل‌ها و ایستگاه‌های اتوبوس، از نقشه‌های طرح تفصیلی شهر زنجان، سایت استانداری و سایت شهرداری زنجان اطلاعات جمع‌آوری‌شد و سپس روی نقشه شهرزنجان مشخص گردید. برای تحلیل شعاع دسترسی ایستگاه‌های اتوبوس و جاذبه‌های گردشگری از تحلیل فضایی Spatial Analysis، از ابزار EuclideanDistance استفاده شد. از ابزار Reclasify نیز جهت طبقه‌بندی مجدد نقشه‌ها و در نهایت جهت تهیه نقشه نهایی از ابزار FuzzyOvelay استفاده شده است. همچنین جهت بررسی تناسب جاذبه‌های گردشگری، هتل‌ها و ایستگاه‌های اتوبوس، از مدل میانگین مرکزی و بیضی انحراف معیار استفاده شده است، سپس برای تحلیل نحوه توزیع و پراکنش فضایی جاذبه‌ها، هتل‌ها و ایستگاه‌های اتوبوس از آزمون میانگین نزدیک‌ترین همسایه استفاده شده است. نتایج حاکی از آن است که توزیع فضایی جاذبه های گردشگری در شهر زنجان با توجه به میانگین شاخص نزدیک‌ترین همسایه عدد 1.75 بوده و از الگوی پراکنده تبعیت می‌کند. همچنین تحلیل شعاع دسترسی جاذبه‌های گردشگری شهر زنجان نشان می دهد که در فاصله مطلوبی نسبت به ایستگاه‌های اتوبوس قرارگرفته‌اند، اما در این میان سه مورد از جاذبه‌های گردشگری از وضعیت مناسبی به لحاظ دسترسی به ایستگاه‌های اتوبوس برخوردار نیستند و باید در نزدیکی حداقل 35

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Analysis of Spatial Distribution of Attractive Tourism Applications in Tourist Destinations (Case Study: Zanjan City)

نویسندگان [English]

  • Seyyed Abbas Rajaei 1
  • HASAN KHODABANDEHLO 2
  • vahid Abbasi fallah 1
1 University of Tehran, Faculty of Geography, Tehran
2 Hakim Sabzevari University, Faculty of Geography and Environmental Sciences, Sabzevar
چکیده [English]

The distribution of tourism elements in urban space is important in tourists' visits and as a result of the urban tourism economy; in this regard, the optimal distribution of urban infrastructure appropriate to tourist attractions is essential. Therefore, this research has been developed by descriptive-analytic method considering the importance and position of tourist attraction and its spatial distribution in the cities. The data and information required including the location of tourist attractions, hotels and bus stations, from detailed maps of Zanjan city , The site of the governorate and the site of the Zanjan municipality were gathered and then on the map of Shahrzanjan. The EuclideanDistance tool was used to analyze the accessibility radius of bus and tourist attractions from spatial analysis. The Reclasify tool is also used to re-map the maps and finally to use the FuzzyOvelay tool to create the final map. Also, to determine the proportion of tourist attractions, hotels and bus stations, the mean central and oversized standard deviation model has been used, then the average nearest neighbor has been used to analyze the distribution and spatial distribution of attractions, hotels and bus stations. The results indicate that the spatial distribution of tourist attractions in Zanjan, according to the nearest nearest neighbor, is 1.75, and follows a dispersed pattern. Also, analysis of the radius of access to Zanjan's tourist attractions shows that they are in good distances to bus stations, but in the meantime, three of the tourist attractions are not in good condition in terms of access to bus stations and should be located near the minimum of 35

کلیدواژه‌ها [English]

  • Tourism destinations
  • spatial distribution
  • attracting uses
  • Zanjan city
  1. احدنژآد روشتی و صالحی میشانی، حیدر، 1394،  ارزیابی توزیع فضایی زیرساخت‌های گردشگری و تعیین نقش فرایندهای اقتصادی و سیاسی و رشد فیزیکی شهرها در شکل‌گیری آن(مطالعه موردی: شهر زنجان)، فصلنامه مطالعات گردشگری، دوره اول، سال اول، 105-91.
  2. آسایش، حسین و علیرضا استعلاجی، 1382، مقدمه‌ایبربرنامه‌ریزیمنطقه‌ای، انتشارات دانشگاه آزادشهر ری.
  3. بهنام مرشدی، حسن و فرجی سبکبار، حسنعلی و رضوانی، محمدرضا و محمدیان، زهرا، 1395، برنامه‌ریزیفضاییخدماتگردشگری )مطالعهموردی: استانفارس(، پژوهش‌های جغرافیای انسانی، دوره 48، شماره 2، 295-277.
  4. پاپلی یزدی، محمدحسین و سقایی، مهدی، 1385، گردشگری ماهیت و مفاهیم، تهران، انتشارات سمت.
  5. تقوایی، مسعود، رنجبردستنایی، محمود، 1389،تحلیلی بر پراکنش امکانات و خدمات مسیر گردشگری شمال شرق استان چهارمحال وبختیاری، مجله پژوهش و برنامه‌ریزی شهری، سال اول، شماره اول، ص 21-48.
  6. رضوانی، علی‌اصغر، 1373، جغرافیا و صنعت توریسم، انتشارات دانشگاه پیام نور.
  7. شکویی، حسین، 1375، اندیشه‌هاینودرفلسفهجغرافیا، جلد اول، انتشارات گیتی شناسی.
  8. شماعی، علی و موسی وند، جعفر، 1390، سطح‌بندی شهرستان‌های استان اصفهان از لحاظ زیرساخت‌های گردشگری با استفاده از مدل Topsis و Ahp، مطالعات و پژوهش‌های شهری و منطقه‌ای، سال سوم، شماره دهم، ص 40-23.
  9. غفاری، رامین و مرادی، محمود و نیک‌بخت، داود، 1390، سطح‌بندی و برنامه‌ریزی فضاهای گردشگری روستایی بخش مرکزی شهرستان بویراحمد، مطالعات و پژوهش‌های شهری و منطقه‌ای، سال سوم، شماره یازدهم، ص 118-97.

10. کلانتری، محسن و ملک، مرضیه، 1393، تحلیل فضایی و سطح بندی جاذبه های گردشگری و زیر ساخت ارتباطی و شبکه راه در مناطق کویری ایران، مطالعه موردی شهرستان خوروبیابانک، فصلنامه مطالعات جغرافیایی مناطق خشک، سال پنجم شماره هفدهم، ص 70-53.

11. کازش، ژرژ، فرانسواز، پوتیه، 1382، جهانگردی شهری، مترجم: صلاح­الدین محلاتی، تهران، انتشارات دانشگاه شهید بهشتی.

12. کریمیان، تقی و فرجی سبکبار، حسنعلی و پوراحمد، احمد، 1394، بررسی ارتباط میان جاذبه‌های گردشگری و کاربری اراضی با استفاده از مدل رگرسیون وزن‌دار جغرافیایی(مطالعه موردی شهر اصفهان)، نشریه گردشگری شهری، دوره 2، شماره 1، ص 16-1.

13. مدنی­پور، علی، 1379، طراحی فضای شهری، مترجم: فرهاد مرتضایی، تهران، انتشارات پردازش برنامه­ریزی شهری.

14. موحد، علی، 1386، گردشگری شهری، اهواز، انتشارات دانشگاه شهید چمران.

15. نوری، جعفر و زارعی، هادی و میرحسینی، ابوالقاسم، 1389، امکان‌سنجی جذب اکوتوریسم در مناطق کویری ایران(مطالعه موردی: تله کابین طرزجان)، فصلنامه فضای جغرافیایی، سال دهم، شماره 32، ص 93-75.

16. سجادیان، ناهید و پیری، فاطمه، 1396، بررسی عوامل فضایی موثر در تقاضای جاذبه های گردشگری شهری، نمونه موردی شهر ایلام، فصلنامه جغرافیایی سرزمین، سال چهاردهم، شماره 53، ص 36-21.

17. تقوایی، مسعود و صفرابادی، اعظم، 1390، مدیریت گردشگری شهری با تاکید بر برنامه ریزی فضاهای شهری جاذب گردشگر، مورد مطالعه شهر کرمانشاه، برنامه ریزی رفاه و توسعه اجتماعی، دوره 3، شماره 9، ص 208-183.

18. حیدری، تقی و رشیدی ابراهیم حصاری، اصغر و تولایی، سیمین، 1392، ارزیابی قابلیت های گردشگری شهر زنجان و راهبردهای تقویت جذب گردشگر، فصنامه مطالعات مدیریت گردشگری، سال 8، شماره 21، ص 57-29.

  1. Butler,R.W, 2002, Ecotourism-Hasid achieved Maturity or HAS The Bubble Burst Pacific Rim Tourism2000, New Zealand,p256.
  2. Ching Lee, chien and chun-ping chang, 2008, Tourism Devolopment and economic growth:Acloser look at panels, Tourism Management29.
  3. Inskeep, Edward. 1991, Tourism planning:anintegrated and sustainable development approach, Van Nostand Reinhold. New York.
  4. Jagmohan, N., 1990, Tourism development and resource conservation :an environmental,ecological, socio-economic & cultural approach to tourism In developing countries, Metropolian Book Co., 1-7.
  5. Lankford and Howard. 1994. impacts of community festivals are similar to those utilized, Journal of travel research, vol 39. No, 3: 317-318.
  6. Orbasll, Aylin,2000, Tourists in Historic Towns, Urban Conservation and Heritage Management, London, E & Spon, 2000.
  7. Thomas R., Pigozzi B. and Sambrook R, 2005, Tourist Carrying Capacity Measures: Crowding Syndrome in the Caribean, The Professional Geographer, Vol. 57, No.
  8. Yang, Yang, Kevin K.F. Wong, Tongkun, Wang (2012), How do hotels choose their location? Evidence fromhotels in Beijing, International Journal of Hospitality Management 31, 675– 68.
  9. Shoval, Noam, Bob McKercher, Amit, Barenboim(2011), hotel location and tourism activity in cities, Annals of Tourism Research, Vol. 38, No. 4, pp. 1594–1612.
  10. Khadaroo, J & Seetanah (2008), the role of transport infrastructure in international tourism development, Tourism Management, 831–840.