تحلیل نقش باغداری در توسعه پایدار روستایی با تاکید بر کشت پسته دهستان شهرآباد، شهرستان بردسکن

رمضان نیا, فریبا; علوی راده, سید امیر محمد; سلطانی مقدس, ریحانه

تحلیل نقش باغداری در توسعه پایدار روستایی با تاکید بر کشت پسته دهستان شهرآباد، شهرستان بردسکن

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

¹ دانشجوی کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه ریزی روستایی،

² عضو هیات علمی گروه جغرافیا -دانشگاه پیام نور

³ استادیار گروه جغرافیا و برنامه ریزی روستایی

چکیده

بخش کشاورزی از مهم ترین بخش های اقتصادی کشور است. در این بخش جهت توسعه کشاورزی و توسعه روستایی، بر محصولاتی متناسب با مناطق مختلف تأکید می‌شود. یکی از کشت‌هایی که در بعضی از مناطق گرم و خشک ایران مانند کرمان، سمنان و خراسان رایج است، محصول باغی پسته یا طلای سبز می‌باشد. مسئله اصلی این پژوهش، تحلیل نقش باغداری در توسعه پایدار روستایی با تاکید بر کشت پسته (دهستان شهرآباد، شهرستان بردسکن) می-باشد. این پژوهش از نوع کاربردی است که به شیوه توصیفی- تحلیلی برای بررسی پارامترهای مورد بررسی سود جسته است. جامعه آماری پژوهش را کلیه خانوارهای روستایی دهستان شهرآباد شهرستان بردسکن، که شامل 2830 خانوار می‌باشد، تشکیل می‌دهند. با توجه به محاسبه فرمول کوکران تعداد 338 پرسش‌نامه به عنوان حجم نمونه انتخاب گردید و براساس فرمول تخصیص متناسب تعداد حجم نمونه در هر روستا مشخص شد. در ادامه برای تحلیل داده-های گردآوری شده از نرم‌افزار SPSS و آزمون‌های اسپیرمن و خی دو استفاده شده است. نتایج تحقیق نشان داد که حدود 53 درصد از پاسخگویان از پسته به عنوان منبع اصلی درآمد بهره می‌برند. در میان شاخص‌های مورد بررسی در سه بعد اقتصادی، اجتماعی و کالبدی بالاترین میانگین‌ها متعلق به شاخص افزایش قیمت زمین و مسکن با میانگین 09/3 (اقتصادی)، شاخص تغییر الگوهای زندگی با میانگین 01/3 (اجتماعی) و شاخص تغییر نمای منازل با میانگین 23/3 (کالبدی) می‌باشد. نتایج حاصل از آزمون اسپیرمن وجود رابطه مثبت بین رونق باغداری (کشت پسته) و ارتقای زندگی روستاییان را با 99 درصد اطمینان بیان می‌دارد. همچنین نتایج حاصل از آزمون خی دو نشان می‌دهد که گسترش فعالیت‌های باغداری، سبب افزایش اشتغال و درآمد در دهستان شهرآباد شده است.

کلیدواژه‌ها

20.1001.1.26453851.1397.1.2.17.0

عنوان مقاله [English]

Investigation of the Psychological Empowerment of Rural Administrators in Rural Management and Development Process

نویسندگان [English]

fariba ramazan nia ¹
sayyed amir mohammad alavizadeh ²
reyhaneh soltani mighdas ³

¹ دانشگاه پیام نور، تهران

² Geography- Payame noor uinversity

³ دانشگاه پیام نور، تهران

چکیده [English]

Agriculture sector is one of the most important economic sectors of the country. In this section, to reach agriculture and rural development, crops suitable for different areas are emphasized. One of the crops that is prevalent in some hot and dry regions of Iran such as Kerman, Semnan and Khorasan, is the pistachio also called “the green gold”. The key issue in this study is to analyze the role of gardening in sustainable rural development with an emphasis on pistachio cultivation (Shahrabad rural district, Bardaskan City). This is an applied study that uses a descriptive-analytical method to examine the parameters being investigated. The statistical population of the study consisted of 2830 rural families living in Shahrabad rural district of Bardaskan city. 338 questionnaires were selected as sample size according to the Cochran formula and based on the appropriate allocation formula, the sample size in each village was determined. The collected data were analyzed using SPSS software and Spearman and Chi-square tests. The results of the study showed that about 53% of respondents mentioned pistachio as the main source of income. Among the indices studied in three economic, social and physical dimensions the highest means belonged to: Rising land and housing prices at an average of 3.09 (economic) ,the index of change in life patterns with an average of 3.01 (social), and the index of changing home view with the average 3.23 (physical). The results of Spearman test show a positive relationship between gardening prosperity (pistachio cultivation) and promotion of rural life with 99% confidence. In addition, the results of the study indicate that the development of gardening activities has led to an increase in employment and income in the rural district of Shahrabad.

کلیدواژه‌ها [English]

gardening
life promotion
Agriculture
pistachios
Bardaskan City

مراجع

اداره جهاد کشاورزی شهرستان بردسکن، 1396.

اصغری لفمجانی، صادق؛ پورجعفرآبادی، مهدیه؛ پورابراهیمی، فاطمه، (1395)، نقشمحصولاتاستراتژیکدرمعیشتخانوارهایروستایی (مطالعهموردی: کشتپستهدرشهرستانسیرجان)، فصلنامه تحقیقات جغرافیایی، شماره 211، صص 61-50.

بهرامی، رحمت اله، (1389)، چالش های عمده توسعه روستایی (مطالعه موردی استان کردستان)، شماره 3 (98)، صص 34-25.

پوررمضان، عیسی، (1394)، نقش شیوه بهره برداری خانوادگی در اقتصاد خانوارهای روستایی شهرستان آستانه اشرفیه با تاکید بر محصولات باغی، فصلنامه جغرافیا، شماره 46، صص 233-203.

پورطاهری، مهدی؛ رکن الدین افتخاری، عبدالرضا؛ رهبری، مهناز، (1392)، تحلیل اثرات اقتصادی و اجتماعی کشت پسته در توسعه روستایی شهرستان دامغان، مجله اقتصاد فضا و توسعه روستایی، شماره 5، صص 86-69.

تحقیقات جغرافیایی : پاییز , دوره 25 , ; از صفحه 125 تا صفحه 142 .

جوان، جعفر؛ علوی زاده، سید امیرمحمد؛ کرمانی، مهدی، (1390)، نقش متنوع سازی فعالیت‏های اقتصادی در توسعه پایدار روستایی؛ مطالعه موردی: شهرستان سمیرم، نشریه جغرافیا، شماره 29، صص 43-17.

خرمی، احمدرضا، (1395)، تعیین اولویت ها و رتبه بندی فعالیت های کشاورزی و روستایی جهت توسعۀ اقتصادی استان همدان، مجله اقتصاد کشاورزی و توسعه، شماره 94، صص 212-191.

دهمرده، مریم، (1392)، نقش ترویج و آموزش کشاوزری زنان روستایی در توسعه اقتصادی و اجتماعی روستاهای دهستان بنجار در بخش مرکزی سیستان، پایاننامه کارشناسی ارشد رشته جغرافیا و برنامهریزی روستایی، استاد راهنما حمید حیدری مکرر، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، پردیس دانشگاه زابل.

سایت مرکز آمار ایران، سرشماری سال 1395.

صفوی، بیژن؛ احمدی، فریدون، (1384)، ظرفیت سنجی توانمندی های تولیدی و صادراتی محصولات باغی استان کردستان، مجله اقتصاد کشاورزی و توسعه، شماره 52، صص 144-133.

علیزاده، لیدا؛ شایان، حمید؛ قاسمی، مریم، (۱۳۹۵)، تحلیل اثرات اقتصادی و اجتماعی کاشت پسته در روستاهای بخش مرکزی شهرستان سبزوار، مجله جغرافیا و توسعۀ ناحیه ای، شماره ۲۶، صص 206-185.

فتحی، عفت؛ نوری، هدایت اله؛ تقدیسی، احمد؛ (1392)، ارزیابی راهبردی توسعه فعالیت های باغداری (مطالعه موردی بخش باغبهادران- شهرستان لنجان)، مجله جغرافیا و برنامهریزی محیطی، شماره 51، صص 214-197.

فرجی سبکبار، حسنعلی؛ ملایی، نادر؛ هاجری، بهرام، (1394)، تحلیل فضاییالگویاشتغالدربخشهایعمدهفعالیتنواحیروستاییایران، فصلنامه اقتصاد فضا و توسعه روستایی، شماره 11، صص 14-1.

فیروزنیا، قدیر؛ آذرپاد، نسرین؛ هاشمی ارکوینی، فاطمه، (1396)، نقش تولید محصولات باغی در پیوند روستاشهری و توسعه کالبدی (دهستان سولقان، استان تهران)، مجله برنامهریزی توسعه کالبدی، شماره5 (1)، صص 34-25.

فیروزی، محمدعلی؛ امان پور، سعید؛ حصیری، آمنه، (1395)، بررسینقشکشاورزیدرتوسعهپایدار روستایی نمونه موردی: بخشبردخون شهرستاندیر، فصل نامه جغرافیا و برنامه ریزی شهری چشم انداز زاگرس، شماره 27، صص 140-125.

Banski, J., 2005. The development of newhousing constructions in suburban areas.Conference, CONGEO‘05. Institute of Geonics, Academy of Sciences of the Czech Republic, pp. 5–14.

Boggia,Antonio , Rocchi ,Lucia, Paolotti ,Luisa, Musotti ,Francesc, Greco,Salvatore.(2014). Assessing Rural Sustainable Development potentialities using a Dominance-based Rough Set Approach. Journal of Environmental Management 144 (3), 160-167.

Cameron, J. E. (2004). A three factor model of social identity. Self and Identity, 3, 239-262.

LI Li, TSUNEKAWA Atsushi, TSUBO Mitsuru, and KOIKE Atsushi.( 2010). Considerations on Sustainable Agriculture and Rural Development in Dryland Areas Journal of Northeast Agricultural University (English Edition) Vol. 17 No. 4 20-24.

Nilsson, E. and Svensson, A. (2005). Agro-Ecological Assessment of Phonxay District, Louang Phrabang Province, Lao PDR, Physical Geography and Ecosystems Analysis. Lund University.

Rodríguez-Entrena,Macario, Colomboc, Sergio, Arriaza ,Manuel.(2017). The landscape of olive groves as a driver of the rural economy. Land Use Policy 65 (2) 164–175.