تحلیل نقش گردشگری در توسعه اقتصادی شهر تبریز

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه مدیریت جهانگردی،دانشگاه علامه طباطبائی

2 دانشجوی دکتری مدیریت گردشگری، دانشگاه علم و فرهنگ تهران، تهران، ایران

3 گروه مدیریت، دانشگاه پیام نور، صندوق پستی 3697-19395، تهران، ایران

4 گروه شیمی، دانشگاه پیام نور، صندوق پستی 3697-19395، تهران، ایران

چکیده

از جمله بخش هایی که در عرصه اقتصادی جهان طی سال های اخیر از رشد چشمگیر و قابل توجهی برخوردار بوده و پیش بینی می شود طی دو دهه آینده به پردرآمدترین و تأثیرگذارترین بخش اقتصادی کشورها تبدیل شود، صنعت گردشگری است. بهره گیری از این بخش برای دستیابی به توسعه پایدار در هر منطقه، نیازمند طرح و برنامه عملیاتی و اجرایی متکی بر شناخت توان های نهفته گردشگری از یک سو و ویزگی های گردشگران بهره گیرنده از این امکانات از سوی دیگر است. تحقیق حاضر با هدف تحلیل نقش گردشگری در توسعه اقتصادی شهر تبریز در شهریورماه 1395 صورت پذیرفته است. و داده های مورد نیاز برای این تحقیق با روش نمونه گیری در دسترس از کارشناسان و صاحب نظران سازمان ها و موسسات دولتی و خصوصی مرتبط با حوزه گردشگری در شهریورماه 1395 و با ابزار پرسشنامه جمع آوری شده است. جامعه آماری در این تحقیق کارشناسان و صاحب نظران سازمان ها و موسسات دولتی و خصوصی فعال در حوزه گردشگری استان آذربایجان شرقی است. حجم نمونه بر اساس فرمول نمونه گیری کوکران 267 نفر برآورد شد. ماهیت تحقیق از نوع توصیفی- همبستگی می باشد. همچنین از نرم افزارهای SPSS 16 وLisrel 8.5 از روش های مختلف آمار توصیفی و استنباطی برای تجزیه تحلیل داده ها و آزمون فرضیه ها استفاده شده است. نتایج بدست آمده حاکی از آن است که گردشگری موجب افزایش توسعه اقتصادی و هریک از ابعاد آن که عبارتند از: افزایش درآمد، افزایش اشتغال و کاهش بیکاری افراد در شهر تبریز می شود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Analysis of the Role of Tourism in Economic Development of Tabriz City

نویسندگان [English]

  • Mehdi karoubi 1
  • jafar Bahari 2
  • Shahla Bahari 3
  • Hamed Bahari 4
  • Samira Mohammadi 2
1 Associate professor, of Allameh Tabatabaei University
2 Phd Student in Tourism Management, University of Science and Culture, Tehran, Iran.
3 Department of Management ,Payame Noor University ,P.O.Box 19395-3697 , Tehran ,Iran.
4 Department of Chemistry,Payame Noor University ,P.O.Box 19395-3697 , Tehran ,Iran.
چکیده [English]

Among the sectors that have enjoyed significant growth in the world economy in recent years and are projected to become the most profitable and influential economic sector in the next two decades, the tourism industry is. The use of this sector to achieve sustainable development in each region requires an operational and operational plan based on recognizing the impacted tourism potential on the one hand and the characteristics of the tourists benefiting from these facilities on the other. Today, tourism is more than just an industry as a vibrant global and social phenomenon with its own complexity. The purpose of this study analyze the role of tourism in economic development of Tabriz city has been in September 2016. The data required for this research was collected by a sampling method from the experts and experts of governmental and private organizations and organizations related to the tourism sector in September, 2016, using a questionnaire. The statistical population in this research is experts and experts of governmental and private organizations and institutions active in the field of tourism of East Azarbaijan province. Sample size was estimated at 267 people based on Cochran sampling formula. The nature of the research is descriptive-correlational. SPSS 16 and Lisrel 8.5 software have been used for descriptive and inferential statistics for analyzing data and testing hypotheses. The results indicate that tourism will increase economic development and each of its dimensions will be: increase in income, increase in employment and decrease unemployment in Tabriz city.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Tourism
  • Economic Development
  • Occupation
  • Lisrel
  • Tabriz
موحد،علی(1381)، بررسی و تحلیل الگوی فضایی توریسم شهری؛ مطالعه ی موردی: شهر اصفهان،رساله دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری به راهنمایی حسین شکوهی،دانشکده ی علوم انسانی،دانشگاه تربیت مدرس.
خاکی، غلامرضا( 1390). " روش تحقیق با رویکردی به پایان نامه نویسی "، تهران، انتشارات بازتاب.
سقایی مهدی، علیزاده، سیددانا(1392)، امکان سنجی محصول گردشگری روستایی در شهرستان پاوه، فصلنامه فضای جغرافیایی، دوره 13، شماره 41، صص1- 20.
کاظمی، مصطفی، پور، سمیرا، سعادت یار، فهیمه سادات، بیطرف، فاطمه (1391)، تأثیر تصویر ذهنی گردشگران بر ارزش ادراک شده از شهرهای ساحلی دریای خزر با تاکید بر نقش واسط کیفیت عوامل ادراک شده، مجله پژوهش و برنامه ریزی شهری، سال دوم، شماره ششم، صص 19- 34.
پوراحمد، احمد، حسینی، علی، اروجی، حسن، علیزاده، محمد (1392)، الویت سنجش راهبردهای توسعه گردشگری فرهنگی در منطقه الموت قزوین، پژوهش های جغرافیای انسانی، دوره 45، شماره سوم، صص 1- 17.
حیدری چیانه (1383)، ارزیابی صنعت توریسم در ایران، پایان نامة دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری، گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه تبریز.
دخیلی کهنمویی، جواد (1383)، بررسی راهکارهای توسعه صنعت توریسم در آذربایجان شرقی، پایان نامه کارشناسی ارشد، گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه تبریز.
محلاتی، صلاح الدین (1380)، درآمدی بر جهانگردی، انتشارات دانشگاه شهید بهشتی.
قنبری، ابوالفضل، آدمی، معصومه، هاشمی امین، سمیرا (1394)، سنجش پایداری توسعة گردشگری از نگاه جامعة محلی(مطالعه موردی: شهر تبریز)، نشریه گردشگری شهری،2(2)، صص205- 218.
اولادی قادیکلایی، جعفر (1388)، مقدمه ای بر طبیعت گردی،تألیف دیوید ای فنل، چاپ دوم، بابلسر، انتشارات دانشگاه مازندران.
فنی، زهره، برغمدی، مجتبی، اسکندر پور، مجید، سلیمانی، منصور (1391)، سنجش میزان رضایتمندی گردشگران شهر گرگان، فصلنامه علمی پژوهشی مطالعات مدیریت گردشگری، دوره 7، شماره 20، صص 31- 48.
بهاری، جعفر، فراهانی، بنفشه (1392)، نقش صنعت گردشگری در توسعه اقتصادی وپایدار کشور، مجموعه مقالات دومین همایش ملی گردشگری و طبیعت گردی ایران زمین، همدان.
بهاری، جعفر، فراهانی، بنفشه، بهاری، شهلا، بذله، مرجان، بهاری، حامد (1395)، تأثیر رضایت مشتری و تصویر برند بر وفاداری به برند در صنعت هتلداری (مطالعه موردی: هتل های پنج ستاره شهر تبریز)، فصلنامه جغرافیایی فضای گردشگری، دوره پنجم، شماره نوزدهم، صص 1- 18.
کارگر، بهمن (1386)، توسعه شهرنشینی و صنعت گردشگری در ایران (از مفهوم تا راه کار)، جلد اول، چاپ اول، تهران، انتشارات سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح.
پاپلی یزدی، حسین، سقایی، مهدی (1386)، گردشگری( ماهیت و مفاهیم)، جلد اول، چاپ دوم، تهران، انتشارات سمت.
پاپلی یزدی، حسین، سقایی، مهدی (1390)، گردشگری( ماهیت و مفاهیم)، جلد اول، چاپ ششم، تهران، انتشارات سمت.
رمضان زاده لسبوئی، مهدی، حیدری، زهرا، گلین شریف دینی، جواد (1389)، امنیت و توسعه فعالیت های گردشگری در شهرهای ساحلی (مطالعه موردی: سواحل شهر رامسر)، مجموعه چکیده مقاله های همایش ملی امنیت در شهرهای ساحلی، فرماندهی انتظامی استان هرمزگان- دفتر تحقیقات کاربردی.
زارعی نمین، علی، قنبری عدیوی، علی، سلیمی سودرجانی، احسان (1390)، اثرات درآمدی صنعت جهانگردی بر رشد اقتصادی کشورهای اسلامی عضو D8، فصلنامه علمی پژوهشی مطالعات مدیریت گردشگری، سال هفتم، شماره پانزده، صص 179- 208.
رفیعی دارانی، هادی، براتی، جواد (1393)، نقش صنعت گردشگری در ایجاد اشتغال در استان خراسان رضوی، فصلنامه علمی پژوهشی مطالعات مدیریت گردشگری، سال هشتم، شماره بیست و پنجم، صص 109- 134. 
نصیری هنده خاله، اسماعیل، هادوی، فرامرز، زمانی، مهدی (1395)، شناسایی رابطه بین توسعه صنعت گردشگری و رشد اقتصادی استان زنجان، فصلنامه علمی پژوهشی اقتصاد و مدیریت شهری، سال چهارم، شماره سوم(پیاپی 15)، صص 75- 94. 
شربتی، اکبری (1394)، بررسی نقش گردشگری در توسعه اقتصادی استان گلستان، فصلنامه علمی پژوهشی آمایش جغرافیایی فضا، سال پنجم، شماره پانزدهم، صص 41- 57.
گی، چاک وای (1386)، جهانگردی در چشم انداز جامع، ترجمه علی پارساییان و سید محمد اعرابی، جلد اول، چاپ چهارم، تهران، دفتر پژوهش های فرهنگی.
رضوانی، علی اصغر (1382)، جغرافیا و صنعت توریسم، جلد اول، چاپ پنجم، تهران، انتشارات دانشگاه پیام نور.
طیبی، سید کمیل، بابکی، روح اله، جباری، امیر (1386)، بررسی رابطه توسعه گردشگری و رشد اقتصادی در ایران (1338-1383)، پژوهش نامه علوم انسانی و اجتماعی (ویژه اقتصاد)، سال هفتم، شماره بیست و ششم، دانشگاه مازندران. 
کاظمی، مهدی (1387)، تحلیل ادراک شهروندان زاهدانی در توسعه گردشگری چابهار، فصلنامه علمی پژوهشی جغرافیا و توسعه، پاییز و زمستان، شماره پیاپی 12، دانشگاه سیستان و بلوچستان.
مهرابی بشر آبادی، حسین، جلایی اسفند آبادی، سید عبدالحمید، شکیبایی، علیرضا، جاودان ابراهیم (1390)، بررسی نقش گردشگری در اقتصاد استان کرمان و توسعه کالبدی شهرستان های آن، دو فصلنامه مدیریت شهری، شماره 26، تهران.
یوسفی پور، غلام رضا (1379)، نقش صنعت گردشگری در توسعه اقتصادی ایران و راه های گسترش آن، پایان نامه کارشناسی ارشد، رشته اقتصاد، استاد راهنما حسین باهر، دانشگاه امام صادق، معارف اسلامی و اقتصاد.
کرمانی، صباغ، امیریان، سعید (1379)، بررسی اثرات اقتصادی توریسم در جمهوری اسلامی ایران (با استفاده از تحلیل داده- ستانده)، پژوهش نامه بازرگانی. 
ابهری، بهروز (1384)، نقش صنعت توریسم بر متغیرهای کلان اقتصادی، مجموعه مقالات همایش ظرفیت های اقتصادی ایران با تأکید بر وضعیت گردشگری ایران در بستر جهانی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد فیروزکوه.
میراج، فرحناز (1386)، اثر جاذبه های گردشگری استان سمنان بر پویایی اشتغال، نشریه علوم جغرافیایی، جلد7، شماره 10. 
امیر حاجلو، الهام، تولایی، سیمین، زنگانه، احمد، زنگانه، ابولفضل (1392)، ارزیابی و اولویت بندی اثرات گردشگری در سطح ملی با استفاده از فن تاپسیس، فصلنامه علمی پژوهشی برنامه ریزی منطقه ای، سال سوم، شماره دهم، مرودشت.
حاجی نژاد، علی، احمدی، مهدی، احمدی، علی (1388)، تأثیرات گردشگری تجاری بر توسعه کالبدی- فضایی مناطق شهری(مطالعه موردی: شهر بانه)،  مجله پژوهش های جغرافیایی انسانی، دوره 41، شماره 70.
جلالی عنصرودی، طاهره (1388)، بررسی و پهنه بندی اقلیم توریستی استان آذربایجان شرقی، پایان نامه کارشناسی ارشد، جغرافیا و اقلیم شناسی، استاد راهنما بهروز ساری صراف، دانشگاه تبریز، دانشکده جغرافیا و برنامه ریزی.
صیدایی، سید اسکندر، رستمی، شهین (1390)، سنجش تأثیرات اقتصادی و اجتماعی- فرهنگی توسعه گردشگری (نمونه موردی: شهر کرمانشاه)، مجله برنامه ریزی فضایی، سال دوم، شماره سوم (پیاپی 7).
صیدالی، محسن، سلیمانگلی، رضا، قره گوزلو، هادی (1391)، بررسی اثرات گردشگری در توسعه روستایی (مطالعه موردی: روستاهای دهستان چهل چای شهرستان مینودشت)، فصلنامه فضای گردشگری، سال 1، شماره 3.
ضرابی، اصغر، اسلامی پریخانی، صدیف (1390)، سنجش تأثیرات اقتصادی، اجتماعی- فرهنگی و زیست محیطی توسعه گردشگری (مطالعه موردی: شهرستان مشکین شهر)، پژوهش های جغرافیای انسانی، شماره 75، دانشگاه تهران.
اسفندیاری، ابولفضل، ملک حسینی، محمدتقی، موسوی زاده، سید رضا  (1392)، بررسی نقش صنعت گردشگری در توسعه اجتماعی شهرهای مرزی (مطالعه موردی: استان گلستان)، نشریه پژوهش نامه مطالعات مرزی، سال 1، شماره 1.
مطیعی لنگرودی، سیدحسن، رضائیه آزادی، مریم (1392)، ارزیابی اثرات اقتصاد گردشگری از دیدگاه جامعه میزبان در تفرجگاه بند ارومیه، فصلنامه اقتصاد فضا و توسعه روستایی، ۲ (۴) :۷۵-۹۱.
نوروزی، حسن، آهن جان، زینب، میری، غلامرضا، اربابی سبزواری، آزاده (1392)، بررسی نقش گردشگری در توسعه اقتصادی شهر (مطالعه موردی: شهرستان زاهدان)، مجموعه مقالات اولین همایش ملی گردشگری، جغرافیا و محیط زیست پایدار، همدان - انجمن ارزیابان محیط زیست هگمتانه.
نجفی نسب، میر حجت، دیزجی، منیره (1390)، نقش صنعت گردشگری در توسعه اقتصادی ایران، مجموعه مقالات همایش گردشگری و توسعه پایدار، همدان - دانشگاه آزاد اسلامی واحد همدان.
Sharpley, J. and Richard (1997), "Rural Tourism: and Introduction", PN.4.