اثرات گردشگری بر توسعه اقتصادی -اجتماعی شهرهای ییلاقی استان خراسان رضوی (مطالعه‌موردی: شهر شاندیز)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه جغرافیاوبرنامه‌ریزی روستایی، دانشگاه پیام نور، تهران

2 دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه فردوسی مشهد.

3 دانشجوی دکتری جغرافیا برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران

4 دانشگاه گلستان

چکیده

توسعه توریسم به خصوص در شهرهای ییلاقی و تفرجگاهی، در صورت توجه به عوامل تأثیرگذار و برنامه‌ریزی برای آن می‌تواند نقش عمده‌ای در توانمندسازی مردم محلی و تنوع‌بخشی به رشد اقتصادی و نیز خلق فرصت‌های شغلی جدید در ارتباط با سایر بخش‌های اقتصادی ایفا می‌کند. منطقه شاندیز از دیرباز دیار آشنای جهانگردان و طبیعت‌گردان بوده و این حکایت از جایگاه والای جغرافیایی، فرهنگی و تاریخی این سرزمین دارد. اما با وجود قرارگیری در پیرامون کلانشهر مشهد و داشتن مواهب طبیعی‌- فرهنگی توریسم نتوانسته در زمینه گردشگری توسعه شایسته‌ای داشته باشد و به یکی از بخش‌های اقتصاد پر درآمد کشور تبدیل شود. هدف کلی پژوهش بررسی میزان تأثیر گردشگری بر ارتقاء شاخص‌های اقتصادی شهر شاندیز و ارائه راهکارهایی جهت توسعه گردشگری در این شهر است. بدین منظور برای دستیابی به اهداف مورد نظر از دو روش کتابخانه‌ای و میدانی استفاده شده است. لازم به ذکر است که در این تحقیق به منظور تجزیه و تحلیل داده‌ها از نرم‌افزار spss و excel استفاده گردید. نتایج نشان داد که گردشگری به طور متوسط در ارتقاء شاخص‌های اقتصادی (افزایش درآمد، ایجاد اشتغال و تنوع شغلی) اثر‌گذار بوده است. دست اندرکاران برنامه‏ریزی و توسعه‏ی گردشگری، بایستی با توجه به شرایط هر مقصد، نسبت به توسعه‏ی گونه‌ای از گردشگری که بیشترین تناسب را با ویژگی‏های آن مقصد داراست تلاش نمایند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Tourism Impacts on Social-Economic Development of City Cities in Khorasan Razavi (Study: Shandiz Town)

نویسندگان [English]

  • Faz Lollah Esmaeili 1
  • Elham Davari 2
  • Kobra Taheri 3
  • mehdi khodadad 4
1 Assistant Professor of Rural Geography and Programming, Payame Noor University, Tehran
2 Ph.D. student of Geography and Urban Planning, Ferdowsi University of Mashhad.
3 Ph.D. Student of Geography, Urban Planning, Islamic Azad University, Tehran
4 دانشگاه گلستان
چکیده [English]

Development of tourism, especially in urban and recreational towns, can play a major role in empowering local people and diversifying their economic growth, as well as creating new job opportunities in relation to other economic sectors, in the light of the influential factors and planning. The area of ​​Shandiz has long been a familiar destination for tourists and nature, and this is a landmark of the region's geographical, cultural and historical heritage. However, despite being in the vicinity of the Mashhad metropolis and having natural-cultural cultural benefits, tourism has not been able to develop properly in the field of tourism and become one of the most productive sectors of the country. The main objective of this research is to investigate the impact of tourism on improving the economic indicators of Shandiz and providing strategies for tourism development in this city. To achieve this goal, two methods of library and field studies have been used. It should be noted that in this research, spss and excel software was used to analyze the data. The results showed that tourism has been effective in promoting economic indicators (increase in income, job creation and job diversification). The planners and planners of tourism must, according to the circumstances of each destination, strive to develop a kind of tourism that best suits the features of that destination.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Tourism Development
  • Urban Cities
  • Shandiz City
  • Razavi Khorasan Province
  1. ابراهیم­نیا سماکوش، سعید؛ خاکساری، علی، لطیفی، علی و دامادی،محمد 1392. ارزیابی نقش گردشگری شهری در توسعه اقتصادی-محیطی شهر بابلسر، مجله اقتصاد و مدیریت شهری، دوره 1، شماره 3.
  1. اسماعیلی، رضا، گندمکار، امیر و حبیبی نوخندان، مجید. 1390. ارزیابی اقلیم آسایش چند شهر اصلی گردشگری ایران با استفاده از شاخص دمای معادل فیزیولوژیک PET. پژوهش‌های جغرافیای­طبیعی، شماره 57، صص 18-1.
  2. اکبری و تقوایی . 1387. مقدمه ای بر برنامه ریزی و مدیریت گردشگری شهری، انتشارات پیام علوی،  اصفهان .
  3. پاپلی­یزدی، محمدحسین؛ سقایی، مهدی. 1386. «­گردشگری (ماهیت و مفاهیم)»،­ چاپ­دوم، تهران: انتشارات سمت.
  4. تقوایی، مسعود و محمود اکبری. 1388. «مقدمه­ای بر برنامه­ریزی و مدیریت گردشگری شهری»، اصفهان: انتشارات پیام علوی.
  5. تقوایی، مسعود، وارثی، حمیدرضا و صفرآبادی، اعظم. 1391. عوامل مؤثر بر توسعه گردشگری شهری کرمانشاه، جغرافیا (فصلنامه علمی-پژوهشی انجمن جغرافیای ایران)، دوره جدید، سال دهم، شماره 33، تابستان.
  6. خواجه­شاهکوهی، علیرضا و سیدی، مهسا 1397. موانع و محدودیت‌های توسعه پایدار گردشگری در شهر ساحلی تنکابن، مجله آمایش جغرافیایی فضا، دوره 8، شماره 27، بهار، صص 76-65.
  7. دیناری . 1384. گردشگری شهری در ایران و جهان" انتشارات الیاس، چاپ اول.
  8. رضوانی، علی­اصغر. 1382. «جغرافیا و صنعت­گردشگری»، چاپ پنجم، انتشارات دانشگاه پیام­نور، تهران.
  9. کردی . 1381. برنامه‌ریزی توریسم شهری با تأکید بر توسعه پایدار (شهر تبریز)، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه شهید بهشتی.
  10. الوانی، مهدی و معصومه پیروزبخت. 1385. « فرآیندهای مدیریت گردشگر­ی»، تهران : انتشارات دفتر پژوهش­های فرهنگی.
  1. پوراحمد، احمد؛ بهدوست، فرانک و فروهودی، رحمت اله 1394. بررسی نقش گردشگری در توسعۀ شهری کرمانشاه، مجله جغرافیا-آمایش شهری و منطقه­ای، دوره 5، شماره 15، تابستان، صص 100-85.
  1. فنی، زهره؛ علیزاده طولی، محمد و زحمت کش، زینب 1393. تاثیرات گردشگری بر توسعه پایدار شهری از نظر ساکنان (مورد مطالعه: جزیره قشم، مجله مطالعات مدیریت گردشگری، دوره 9، شماره 28، زمستان، صص 72-39.
  1. مردای، مریم و رحمانی، بیژن. 1389. نقش گردشگری در توسعه پایدار شهری مطالعه­موردی شهر مشهد، فصلنامه جغرافیایی سرزمین، سال هفتم، شماره 25.
  1. Bellini, Nicola, Frank M. Go, Cecilia Pasquinelli. (2016). Urban Tourism and City Development: Notes for an Integrated Policy Agenda, Tourism in the City , pp 333-339.
  2. Kabassi, K. (2010). Personalizes recommendations for tourists. Journal of Telematics and Informatics, Vol. 27, 51-66.
  3. Pasquinelli, Cecilia. (2016). Tourism Connectivity and Spatial Complexity: A Widening Bi-dimensional Arena of Urban Tourism Research, Tourism in the City, pp 29-50.
  4. Pearce, D. (2001). Tourist Development, Longman, p: 297.  
  5. Saraniemi. S, Kylanen. M, (2011). "Problematizing the concept of tourism destination: an analysis of different theoretical approaches", journal of travel research, 50 (2): 133-143.
  6. Walker, J. & Walker, J. (2011). Tourism concepts and practices, New Jersey:Prentice Hall.
  7. WTO (The World Tourism Organization). (2011). What tourism managers need to know : a practical guide to the development and use of indicators of sustainable tourism. Madrid, Spain: the world tourism organization.