ارزیابی ایمنی فضای شهر کاشمر با تأکید بر شاخص‌های پدافند غیرعامل

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 مدرس دانشگاه شهید بهشتی تهران

2 عضو هیت علمی دانشگاه شهید بهشتی

3 کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه شهید بهشتی

چکیده

پدافند غیرعامل شامل مجموعه‌ای از اقدامات است که بدون درگیری مستقیم اثر تهدیدات محتمل را کاهش می‌دهد. بنابراین اقداماتی که تحت عنوان پدافند غیرعامل نام گرفته‌اند بیشتر در حوزه اقدامات پیشگیرانه، اقدامات مقابله‌ای و اقداماتی برای بازگرداندن وضعیت ناحیه به شرایط قبل از حادثه می‌باشد. با نگاهی به ساختار و فضای سیاسی موجود و پارادایم‌های نظامی در فضاهای شهری لازم به نظر می‌رسد تا در بستر نگاهی جامع، اقدامات سیستم دفاع غیرعامل مورد توجه قرار گیرد، تا افزایش توان و اقتدار نظام و کاهش آسیب‌پذیری‌های کالبدی و انسانی از تجاوزات احتمالی، امکان وقوع یابد. پدافند غیرعامل و ضرورت توجه به آن در نظام شهرسازی و فرآیند توسعه شهرهای کشور با توجه به وجود انواع تهدیدها، امری ضروری می‌نماید. در حال حاضر عمده‌ترین هدف پدافند غیرعامل، ایمن‌سازی و کاهش آسیب‌پذیری زیرساخت‌های مورد نیاز مردم است تا شرایط ایمن را برای مردم فراهم سازد.
پژوهش حاضر با هدف بررسی ایمنی فضاهای شهری در سطح شهر کاشمر با توجه به اصول پدافند غیرعامل و شناسایی و از بین بردن عوامل کاهش‌دهنده ایمنی در سطح شهر انجام‌گرفته است. روش تحقیق برای تبیین وضع موجود و یافتن پاسخی برای سؤالات تحقیق، روش توصیفی- تحلیلی است. روش جمع‌آوری اطلاعات بر مبنای روش کتابخانه‌ای و نیز میدانی بوده و تجزیه‌وتحلیل اطلاعات به‌دست‌آمده با استفاده از روش TOPSIS انجام‌گرفته است. در نهایت یافته‌های حاصل از روش تاپسیس نشان می‌دهند که، اصولاً شهر کاشمر از نظر اصول پدافند غیر‌عامل در شرایط مناسبی قرار ندارد و با توجه به شاخص‌ها و اصول پدافند غیرعامل و تحلیل ساختار فضای شهر، نسبتاً ضعیف می‌باشد. در پایان نیز پیشنهاد‌ها و راهکارهای لازم جهت رعایت پیشگیرانه اصول پدافند غیرعامل در شهر کاشمر ارائه گردیده است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Assessment Safety of Kashmar city’s space with emphasis on passive defense indicators

نویسندگان [English]

  • mostafa khazaee 1
  • mohammad taghi razavian 2
  • javad abdi 3
1 lecturer of university
2 Faculty Member of Shahid Beheshti University
3 MA in Geography and Urban planning Shahid Beheshti University, Tehran, Iran
چکیده [English]

Confronting natural disasters is one of the main concerns of communities in organizing a residential urban environment. Especially in our country, there are 31 natural disasters in Iran, due to the geographical situation of natural hazards and 40 types of natural disasters registered throughout the world. Therefore, in order to achieve safety and protection against natural disasters, safety considerations should be at the top of urban planning and design. Knowing the spaces and factors that contribute to the reduction of safety requires the prevention, preparation and protection of the human environment against any kind of crisis that planners and urban managers should pay more attention to. The passive defense includes a set of actions that reduce the possible impact of direct threats without direct exposure. Therefore, actions called "passive defense" are mostly in the field of preventive actions and actions to restore the status of the area to pre-incident situations. Looking at the existing structure and political space and military paradigms in urban spaces, it seems necessary to take into account the inactive defense system's actions in the comprehensive context, in order that increase the power and authority of the system, and to reduce the physical and human vulnerability of possible aggression.

کلیدواژه‌ها [English]

  • City space
  • urban safety
  • passive defense
  • crisis management
  • Kashmar
- اسماعیلی شاهدخت، مسلم ( 1389 )، آمایش شهری با رویکرد پدافند غیرعامل ( مطالعه موردی: شهر بیرجند )، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، گروه جغرافیا، دانشگاه تربیت مدرس.
- احمر لوئی، محمدحسین ( 1389 ) پدافند غیرعامل در جنگ‌های نوین، دانشکده فارابی، تهران
- کامران، حسن؛ مرادی، مرتضی؛ حسینی امینی، حسن(1391) ارزیابی بافت قدیمی شهرها مبتنی بر اصول پدافند غیرعامل؛ فصلنامه مطالعات مدیریت شهری؛ 19
- کامران، حسن، حسینی امینی، حسن، پریزادی، طاهر (1390) تحلیل ساختارهای شهر شهریار و راهبردهای پدافند غیرعامل، فصلنامه جغرافیا، شماره 30 ، تهران.
- حبیبی، آرش ، ایزدیار، صدیقه و سرافرازی، اعظم (1393)، تصمیم گیری چندمعیاره فازی، انتشارات کتیبه گیل
- حسینی امینی، حسن (۱۳۹۱) کاربرد پدافند غیرعامل در ژئوپلیتیک و برنامه‌ریزی شهری (شهرستان شهریار). انتشارات آثار معاصر.
- زرگر، اکبر حاجی ابراهیم، مسگری هوشیار، سارا( 1387) پدافند غیرعامل در معماری راهکاری جهت کاهش خطرپذیری در برابر سوانح، سومین کنفرانس بین‌المللی مدیریت جامع بحران در حوادث غیرمترقبه طبیعی
- عزیزی، محمد مهدی، برنافر، مهدی ( 1391) فرآیند مطلوب برنامه‌ریزی شهری در حمله‌های هوایی از دیدگاه پدافند غیرعامل (مطالعه موردی: ناحیه یک منطقه 11 تهران)، فصلنامه مطالعات شهری
-  موحدی نیا، جعفر (1386) اصول و مبانی پدافند غیرعامل، دانشگاه صنعتی مالک اشتر، تهران، چاپ اول.
-  داوری نژاد مقدم، مسعود، مبهوت، محمدرضا (1389) پدافند غیرعامل و نقش آن در کاهش آسیب‌پذیری و افزایش ایمنی ساختمان‌ها و تأسیسات شهری، دومین همایش ملی ایمنی ساختمان.
- پریزادی، طاهر، حسینی امینی، حسن، شهریاری، مهدی ( 1389 )، بررسی و تحلیل تمهیدات پدافند غیرعامل در شهر سقز در رویکردی تحلیلی، فصلنامه مدیریت شهری، شماره 26 ، تهران
- زنگی‌آبادی، علی، محمدی، جمال، صفایی، همایون، قائد رحمتی، صفر ( 1387 )، تحلیل شاخص‌های آسیب‌پذیری مساکن شهری در برابر خطر زلزله( نمونه موردی: مساکن شهر اصفهان)، فصلنامه جغرافیا و توسعه، شماره 12 ، سیستان و بلوچستان
- رهنمایی، محمدتقی، پور موسوی، سید موسی ( 1385 )، بررسی ناپایداری امنیتی شهروندان بر اساس شاخصه‌های توسعه پایدار شهری، فصلنامه پژوهش‌های جغرافیایی، شماره 57 ، تهران.
- فشارکی، سید جواد، جلالی فراهانی، غلامرضا(1390) نقش دفاع غیرعامل و مدیریت بحران در شهر­سازی، سومین کنفرانس بین المللی مدیریت جامع بحران در حوادث غیرمترقبه
-  مدیری، مهدی (1389) الزامات مکان‌یابی تأسیسات شهری و ارائه الگوی بهینه از دیدگاه پدافند غیرعامل، رساله دوره دکتری جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران.
- طرح جامع شهر کاشمر، مصوب سال 1376
 
 - Brent, R. (2003). Tourism Disaster Planning and Management: Response and Recovery to Reduction and Readiness. Journal of tourism management 10(2): 11-30.
 
- Branscomb, L. (2006). Sustainable cities: Safety and security, journal of Technology in Society, 28(5): 2-6.
 
- Coaffee, J. (2009). Terrorism, Risk and Global city. Birmingham University Press: Birmingham.
 
- Gibson, Gary (1997), an introduction to seismology, disaster prevention andmanagement, volume 6, number 5, mcb university press, emerald group limited.
 
- Lacina, B (2006): Explaining the Severity of Civil Wars, Journal of Conflict Resolution, No. 50, P.276.
 
- Rubén Sánchez, (2007), Civil Defense and Cultural Property, Francis and tailor group, London.   
- Ur enta, eckert, equip morse, parent ( 2008 ), optimal design under uncertainly of a passive defence structure against snow avalanches: from a general bayesian framework to a simple analytical model, nat-hazard-earthsyst- sci , 1067-1081.