تحلیل فضایی پایداری سکونتگاه های مناطق روستایی در استان ایلام

جمشیدی, علیرضا; جمشیدی, معصومه

تحلیل فضایی پایداری سکونتگاه های مناطق روستایی در استان ایلام

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

¹ گروه جغرافیا - دانشگاه ارومیه

² دانشگاه غیرانتفاعی باختر

چکیده

هدف از مطالعه حاضر تحلیل فضایی پایداری سکونتگاه‌های مناطق روستایی در استان ایلام با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) می‌باشد. این پژوهش از نوع مطالعات توصیفی- تحلیلی است و جهت جمع‌آوری اطلاعات از روش‌های اسنادی ـ میدانی استفاده شده است. در انجام این مطالعه ابتدا اطلاعات مورد نیاز در زمینه موضوع و منطقه جمع‌آوری و سپس بر اساس روشی سیستمی و با استفاده از رایانه، تجزیه و تحلیل و جمع‌بندی داده‌ها و همچنین تلفیق و ترکیب لایه‌های اطلاعاتی صورت گرفته و در ادامه نقش عوامل موثر بر الگوهای استقرار فضایی سکونتگاه‌های روستایی استان ایلام تحلیل شده است. نتایج نشان داد، 42/28 درصد استان ایلام (5583 کیلومتر مربع) در پهنه‌ی مساعد قرار دارد که در این پهنه، 486 سکونتگاه روستایی استقرار یافته است. پهنه‌ی نسبتاً مناسب یا متوسط، به لحاظ استقرار پایدار سکونتگاه‌های روستایی، دارای مساحتی برابر با 8902 کیلومتر مربع بوده که 423 سکونتگاه روستایی برابر با 49/39 درصد از کل سکونتگاه‌های روستایی استان ایلام است را در بر می‌گیرد. همچنین، پهنه‌ی نامناسب به لحاظ استقرار پایدار سکونتگاه‌های روستایی، 5154 کیلومتر مربع یا 24/26 درصد از مساحت کل استان را در بر می‌گیرد که شامل 162 سکونتگاه روستایی می‌شود. بنابراین ملاحظه می‌شود که ساکنان سکونتگاه‌های روستایی در گذشته به صورت تجربی و بومی به درصد بالایی از عوامل مؤثر بر پایداری استقرار سکونتگاه‌ها توجه کافی نموده‌اند.

کلیدواژه‌ها

20.1001.1.26453851.1397.1.2.36.9

عنوان مقاله [English]

Spatial Analysis of the Sustainability Rural Areas of Settlements in Ilam

نویسندگان [English]

Alireza Jamshidi ¹
masomeh Jamshidi ²

¹ Urmia University

² Bakhtar University

چکیده [English]

The purpose of this study is spatial analysis the stability of rural areas of settlements in Ilam is done with the use of Geographic Information System (GIS). This study, according to its purpose, application type, and according to the method of data collection, descriptive and causal comparison is that the survey has been done. In this study, we needed information on the subject was collected. Then the based on a system, and with the use of computers to analyze and summarize the data was performed. Integration and composition of the layers was done, then, is spatial analysis the factors affecting the spatial settlement patterns of rural settlement of Ilam. The results showed that 28.42% of Ilam (5583 square kilometers), the zone is favorable. This zone is located 486 rural settlements. Zone is relatively favorable or moderate, due to the establishment of sustainable rural settlements, with an area of 8902 square kilometers, which is equivalent to 423 rural settlements, equal to 39.49% of all rural habitations Ilam Province, takes over. Also, a inappropriate zone, in terms of sustainable rural residence, 5154 square kilometers, or 26.24% of the total land area in the province, which is comprised of 162 rural settlements. Thus can be seen that residents of rural settlements in the experimental and the factors affecting the stability of the high percentage of indigenous settlements have enough attention.

کلیدواژه‌ها [English]

Spatial Analysis
Sustainability
Rural Settlements
GIS
Ilam Province

مراجع

استعلاجی، علیرضا و قدیریمعصوم، مجتبی (1384). بررسی عوامل جغرافیایی در نظام استقرار سکونتگاهها با تأکید بر تکنیکهای کمی، مطالعهی موردی: ناحیه ویلکیج از توابع شهرستان نمین. مجله پژوهشهای جغرافیایی، شماره 53، صص 121-136.
اکبراقلی، فرحناز.، و ولایتی، سعدالله (1386). بررسی جایگاه عوامل طبیعی در استقرار سکونتگاههای روستایی مطالعه موردی سکونتگاههای روستایی ارتفاعات کپه داغ ـ هزار مسجد. جغرافیا، دوره جدید، سال پنجم، شماره 12 و 13، صص 45-66.
دانشپور، عبدالهادی، مرادپور، رضا (1386). مکان یابی سکونتگاههای روستایی پایدار: مطالعه موردی روستای قره چای، استان خراسان شمالی. شهرنگار، سال هشتم، شماره 45، صص 12-23.
رجبی، معصومه و بیاتی خطیبی، مریم (1384). بررسی مخاطرات محیطی و ژئومورفولوژی در محدوده سکونتگاه‌های‌ روستایی؛مطالعه موردی(بخش آذرشهر). جغرافیا و برنامهریزی، شماره 19، 79-108.
رضوانی، محمدرضا (1375). بررسی سازمانییابی فضایی ـ مکانی سکونتگاهها و بهینهسازی آن در نواحی روستایی شهرستان شاهرود. رسالهی دکتری، دانشگاه تهران، تهران.
سعیدی ، عباس (1387). سطح بندی روستاهای کشور. انتشارات شهیدی، چاپ اول، تهران.
سعیدی ، عباس (1386). مبانی جغرافیای روستایی، انتشارات سمت، چاپ نهم، تهران.
سعیدی، عباس و طالشی، مصطفی (1383). ناپایداری سکونتگاههای کوچک کوهستانی، ناحیه آلاداغ شمال خراسان. دوفصلنامه جغرافیا و توسعه ناحیه ای، شماره 3، صص 1-28.
صیدائی، سید اسکندر.، و نوروزیآورگانی، اصغر (1389). تحلیلی بر الگوهای استقرار فضایی سکونتگاههای روستایی در استان چهارمحال و بختیاری. جغرافیا و توسعه، شماره 18، صص 53-68.
طالب، مهدی (1375). شیوههای سکونتگزینی و گونههای مساکن روستایی. بنیاد مسکن انقلاب اسلامی، تهران.
کاظمی، سیدمهدی و بدری، سیدعلی (1383). جغرافیای شهری و روستانشینی. چاپ اول، انتشارات دانشگاه پیام نور، تهران.
کرم، ع. و محمودی، ف (1384). مدلسازی کمی و پهنهبندی زمین لغزش در زاگرس چین خورده (مطالعه موردی: حوزه آبخیز سرخون در استان چهارمحال و بختیاری). پژوهشهای جغرافیایی، شماره 51، صص 1-14.
گلی، علی و رکنالدین افتخاری، عبدالرضا (1383). تبیین الگوی فضایی روستاهای در حال گذار با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی: منطقهی شمال غرب ایران. فصلنامه مدرس، دوره 8، شماره 4، صص 147-173.
نمکی، سیدمحمد.، علیاکبری، اسماعیل.، شریفی، اسماعیل.، و غیاثی، نجفقلی (1387). نقش عوامل محیطی در آرایش فضایی سکونتگاههای روستایی، مطالعه موردی: حوزه آبخیز مهاباد. علوم مهندسی آبخیزداری ایران، سال دوم، شماره 5، صص 11-20.

Grozier, M. 1999. Landslide, applied geography. Principles and practice.
Hall, P. 1984. Geography in cities of the mind. London plenum press.
Sarkar, S., kanungo, D. P. and Mehrotar, G. S. 1995. Landslide zonation: A case study in garhwaalhjmalaya, India, mountain research and development, voll 5, No 4.
Sik Kim, Dae., Chung, Ha-woo. (2005), Spatial Diffusion Modeling of New Residential Area for land-use Planning of Rural Villages, J. Urban Planning and development, Volume 131, Issue, pp.181-194.