پایش سیاست‌های توسعه اقتصادی- اجتماعی فضا از منظر ژئوپلیتیک ناحیه‌ای در جنوب شرق ایران (مطالعه موردی: سیستان و بلوچستان)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکترا جغرافیا سیاسی، دانشگاه آزاد، واحد تهران مرکز.

2 دانش آموخته کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه گلستان

چکیده

همواره رویکرد‌های اجتماعی و سیاسی نقش موثری در تولید فضا داشته‌اند. یکی از مناسبات سیاسی- اجتماعی که آفریننده فضاست، عرصه سیاست است. سیاست به اتکا اقتصاد سیاسی فضا در شهرها فضای ناحیه‌ای را جهت استفاده بهینه جمعیت مهیا می‌کند، و نیز سازمان فضایی نواحی و شهرها به کمک عنصر دولت دگرگون می‌شود. یعنی دولت‌ها با سیاست‌ورزی نقش اساسی در شکل دادن آنها دارند. دولت در تولید فضاهای جغرافیایی همچون شهرها و تغییرات ساختاری و کارکردی در فضا مانند ایجاد تعادل یا عدم تعادل جغرافیایی نقش‌آفرینی می‌کند. فضای شهری- ناحیه‌ای، بازتابی از کارکرد‌های سیاسی و اقتصادی است و کارکردهای سیاسی، اجتماعی و اقتصای در تولید فضا نقش دارند و فضا نیز بستر و مقر کارکرد‌های مختلف است که توجه به شهر و ناحیه در برنامه‌ریزی شهری و ناحیه‌ای توسعه هدفمند و متعادل را ضروری می‌سازد. هدف پژوهش تحلیل و سنجش سیاست‌های توسعه اقتصادی- اجتماعی و نابرابری فضایی در منطقه مرزی جنوب شرق کشور محدوده سیستان و بلوچستان است. پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی و از نظر روش توصیفی- تحلیلی و شیوه گردآوری داده‌ها اسنادی می‌باشد. همچنین از مدل‌های کمی و تصمیم‌گیریWASPAS ، و سیستم اطلاعات جغرافیایی Arc Gisاستفاده شده است. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد شاخص‌های توسعه اقتصادی- اجتماعی فضا به صورت متوازن توزیع نشده و تفاوت فاحشی بین فضاهای ناحیه‌ای- شهری استان سیستان وبلوچستان از نظر برخورداری از شاخص‌های سطح توسعه ملاحظه می‌شود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Monitoring the Socio-Economic Development Strategies of Space from Geopolitical Perspective in Southeast Iran (Case Study: Sistan & Baluchestan)

نویسندگان [English]

  • mansor khamare 1
  • ebrahim moammare 2
1 azad
2 GOLESTAN
چکیده [English]

Socio-political approaches have always played an important role in space production. One of the political-social relationships that creates space is the realm of politics. Politics By relying on the political economy of space, cities provide regional space for the optimal use of the population, as well as the spatial organization of the regions and cities, with the help of the element of the state. That is, governments have a crucial role in policymaking in shaping them. The government is contributing to the creation of geographic spaces such as cities and the structural and functional changes in space, such as creating a balance or geographical imbalance. Urban-regional space is a reflection of political and economic functions, and political, social, and economic functions play a role in space production, and space is also the bedrock of different functions that focus on city and area in urban planning And requires a targeted and balanced developmental area. The purpose of this research is to analyze and measure socio-economic development and spatial inequality policies in the southeastern border region of Sistan and Baluchestan province. The present research is applied in terms of purpose and in terms of descriptive-analytical method and the method of data collection is documentary. Also, the WASPAS quantitative and decision-making models, and the Arc Gis geographic information system have been used. The research findings indicate that the socio-economic development indicators of the space are not distributed in a balanced way, and the significant difference between the urban-urban spaces of Sistan and Baluchestan province is considered for the development level indicators.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Regional Geopolitics
  • Development Indicators
  • Socio-Economic Components
  • Sistan and Baluchestan
حسین زاده دلیر ، کریم(1380).«برنامه ریزی ناحیه ای» ، انتشارات سمت.
صالحی، رحمان و منصور رضا علی (1383).«ساماندهی فضایی مکان های آموزشی(مقطعه متوسطه)شهر زنجان به کمک GIS»مجله پژوهش های جغرافیایی، شماره 52تابستان.
افتخاری، رکن الدین و توکلی مرتضی(1381)، توسعه مردم گرا، ناشر شرکت چاپ و نشر بازرگانی، تهران.
شریفی ،عبدالنبی(،1385).«عدالت اجتماعی و شهر:تحلیلی بر نابرابری های منطقه ای در شهر اهواز»،پایان نامه دوره دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری،دانشگاه تهران.
قدیری معصوم، مجتبی (1377): توان سنجی نواحی جغرافیایی ایران برای برنامه ریزی توسعه اقتصادی (دشت مغان)، رساله دوره دکتری، گروه جغرافیای انسانی (گرایش جغرافیا و برنامه ریزی روستایی)، به راهنمایی دکتر رحمت اله فرهودی، دانشگاه تهران.
عظیمی ، حسین (1370)، مدارهای توسعه نیافتگی در اقتصاد ایران، نشر نی. تهران.
بیرانوندزاده، مریم، کبری، سرخ کمال، سید دانا، علیزاده، علیرضا، شیخ الاسلامی، 1386: مجله علوم جغرافیایی، شماره7 و 8 ، تحلیلی بر میزان توسعه یافتگی استان خراسان شمالی و جایگاه آن در کشور
ابراهیم زاده، عیسی و کوهزاد، رئیس پور، 1390: بررسی روند تغییرات درجة توسعه یافتگی مناطق روستایی سیستان و بلوچستان با بهره گیری از تاکسونومی عددی طی دهه های 1385 و 1375، عیسی، ابراهیم زاده، کوهزاد، رئیس پور، جغرافیا و توسعه، شماره 24،  ص 76-51
3- افراخته، حسن(1374)، مدل در جغرافیا، زاهدان، جهاد دانشگاهی.
8- حکمت نیا، حسن، میر نجف موسوی(1385)، کاربرد مدل در جغرافیا با تاکید بر برنامه­ریزی شهری و ناحیه­ای، علم نوین.
محمدی، جمال؛ عبدلی، اصغر؛ فتحی بیرانوند، محمد(1391)، بررسی سطح توسعه­یافتگی شهرستان­های استان لرستان به تفکیک بخش­های مسکن و خدمات رفاهی-زیربنایی، کشاورزی و صنعت، نشریه تحقیقات کاربری علوم جغرافیایی سال دوازدهم، شماره25
تقوایی، مسعود و محمد صبوری(1391)، " تحلیل تطبیقی سطح و میزان توسعه­یافتگی اجتماعی شهرستان­های استان هرمزگان"، مجله جغرافیا و برنامه­ریزی محیطی، سال بیست و سوم، شماره2، اصفهان، صص68-53.
 Robert Riddell(2004), Sustainable Urban Planning ‘Tipping The Balance’, Blackwell publishing.
Hadder, R (2003) , Development Geography, Rutledge , London, New York