تحلیل وضعیت توزیع خدمات و جمعیت در مناطق روستایی استان ایلام با استفاده از ضریب جینی و منحنی لورنز

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

دانشگاه اصفهان

چکیده

نحوه پراکنش خدمات روستایی نشانگر میزان رشد و توسعه یافتگی مناطق روستایی و بالطبع نحوه نگرش به ساز و کارهای برنامه ریزی غیرمتمرکز در سطح کشور می باشد. در پراکنش خدمات روستایی در مراحل اولیه توسعه یافتگی، توجه به شاخص های کالبدی، اجتماعی و اقتصادی حائز اهمیت بسیاری است. سنجش و ارزیابی نحوه توزیع موضوعات و عوامل مؤثر در توسعه و درجه برابری یا نابرابری در توزیع یکی از روش های شناسایی وضعیت جامعه و سطح توسعه آن است. پژوهش حاضر در پی آن است که به بررسی ارتباط بین پراکنش جمعیت و توزیع خدمات در نواحی روستایی بپردازد. این پژوهش از نظر هدف، کاربردی و به روش توصیفی- تحلیلی انجام شده است. جامعه آماری مورد مطالعه، روستاهای استان ایلام می باشند. داده های مورد نیاز از نتایج سرشماری نفوس و مسکن سال 1390 و 1395 استان ایلام به دست آمده است و با استفاده از شاخص یا ضریب جینی و منحنی لورنز به مقایسه ی وضعیت توزیع خدمات با توجه به جمعیت در مناطق روستایی استان پرداخته شده و مورد تحلیل قرار گرفته اند. یافته ها نشان می دهد که که در سال 1395 برابری بیشتری در توزیع خدمات با توجه به جمعیت در مناطق روستایی استان وجود داشته است و در سال 1390 برعکس( نابرابری در توزیع خدمات).

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Analysis of the distribution of services and population in rural areas of Ilam province using the Gini coefficient and Lorenz curve

نویسندگان [English]

  • Farzad Karami
  • sakineh karamshahi
University of Esfahan
چکیده [English]

The distribution of rural services indicates the growth and development of rural areas and, therefore, the manner in which decentralized planning mechanisms are at stake in the country. In the distribution of rural services in the early stages of development, attention to physical, social and economic indicators is very important. Measurement and evaluation of the distribution of issues and affecting factors in development and the degree of equality or inequality in the distribution of one of the methods of identifying the status of society and its developmental level. The present study seeks to investigate the relationship between population distribution and distribution of services in rural areas. This research is applied in terms of purpose and descriptive-analytical method. The statistical population of this study is the villages of Ilam province. The required data are derived from the census results of population and housing in 1390 and I395 in Ilam province. And using the Gini coefficient and Lorenz curve, the comparison of the distribution of services according to the population in rural areas of the province has been and have been analyzed. The findings show that in 1395 there was a greater equality in the distribution of services according to population in rural areas of the province and in 1390 on the contrary( Inequality in the distribution of services).

کلیدواژه‌ها [English]

  • Services
  • population
  • rural areas
  • Gini coefficient
  • Lorenz curve
-  آسایش، حسین( 1381) اصول و روش های برنامه ریزی روستایی، انتشارات پیام نور، تهران.
- تابعی، آرمان، صادقی، حسین، احسان خواه، مهدی( 1394) بررسی عدالت فضایی بهره مندی از خدمات عمومی در شهرستان های استان کردستان با رویکرد توسعه ی پایدار، همایش بین المللی جغرافیا و توسعه ی پایدار, موسسه ی سفیران فرهنگی مبین، بر گرفته از http://www. Civilica.com/ paper-GEOGRA01GEOGRA01_039.html..
- جمعه پور، محمود( 1389) مقدمه ای بر برنامه ریزی توسعه ی روستایی: دیدگاه ها و روش ها،‌ انتشارات سمت، تهران.
-خاکپور، براتعلی( 1385) سنجش میزان توسعه یافتگی دهستان های شهرستان شیروان به منظور برنامه ریزی ناحیه ای، مجله ی جغرافیا و توسعه ناحیه ای، شماره هفتم، صص 145- 133.
- دهقان، حسین( 1386) فرصتها و تهدیدها برای آموزش و پرورش در مواجهه با نابرابری فضایی در فن آوری اطلاعات و ارتباطات، فصلنامه تعلیم و تربیت، شماره 91، صص 163- 125.
- رستمی، علی، بهره مند، سلیمان، سادات موسوی، سمیه( 1394) تحلیل توزیع فضایی خدمات و جمعیت در سکونتگاه های روستایی مورد مطالعه: استان کیگیلویه و بویر احمد، همایش بین المللی جغرافیا و توسعه پایدار، صص 18-1.
-رفیع پور، فرامرز( 1376) توسعه و تضاد، چاپ اول، انتشارات دانشگاه شهید بهشتی، تهران.
- رکن الدین افتخاری، عبدالرضا، ایزدی خرامه، حسن( 1380) تحلیلی بر رویکرد مکانیابی و توزیع خدمات در مناطق روستایی، بررسی تطبیقی رویکرد کارکردهای شهری در توسعه روستایی(UFRD) و مدل ها تخصیص مکانی(LA)، فصلنامه تحقیقات جغرافیایی، شماره 62، صص 66-30.
- زیاری، کرامت الله( 1389) اصول  و روش های برنامه ریزی منطقه ای، انتشارات دانشگاه تهران.
 - سعیدی، عباس( 1388) الگوهای خدمات رسانی روستایی، بنیاد مسکن انقلاب اسلامی، تهران، 1388.
- شریف زادگان، محمد حسین، ممدوحی، امیر رضا، لاوی، مریم( 1389) نابرابری فضایی در دسترسی به خدمات درمان عمومی برای توسعه سلامت شهری از طریق مدل در P-median در شهر اصفهان، فصلنامه علمی- پژوهشی رفاه اجتماعی، سال 10، شماره 37، صص 285- 265.
- شکور، علی، خورسندنیا، محمد علی، صفرپور، میثم( 1392) تحلیلی بر نحوه توزیع فضایی امکانات و خدمات روستایی و سطح بندی روستاهای بخش درودزن مرودشت، فصلنامه جغرافیا و مطالعات محیطی، سال2، شماره 5، بهار، صص 79-63، 1392.
- فرجی سبکبار، حسنعلی، نصیری، حسین، حمزه، محمد، رفیعی، یوسف، سلمانوندی، شاهپور( 1389) تحلیل تناسب اراضی به منظور استقرار مراکز خدمات روستایی با استفاده از روش های PROMETHEE II، مجله توسعه روستایی، دوره 2، شماره 2، صص 118-95.
- مرصوصی، نفیسه( 1383) تحلیل فضایی عدالت اجتماعی در شهر تهران، ماهنامه پژوهشی آموزشی شهرداریها، شماره 65، انتشارات سازمان شهرداریها.
- مرکز آمار ایران، سرشماری عمومی نفوس و مسکن استان ایلام 1390 و 1395.
- معزی، اسدالله( 1371) مبانی جعیت شناسی، مؤسسه آوای نور.
- مهاجرانی، علی اصغر( 1389) ناهماهنگی در توزیع مکانی جمعیت ایران، فصلنامه جمعیت، شماره 72 و 71، صص 63- 45.
- مهدوی، مسعود( 1373) مقدمه ای بر جغرافیای روستایی ایران، انتشارات سمت، تهران، 1373.
- نوربخش، فرهاد( 1382) توسعه انسانی و نابرابری های منطقه ای در ایران؛ الگویی برای سیاستگذاری، اقتصاد سیاسی، شماره 2.
 - Dupont v( 2007) Do Geographical Agglomeration, Growth and Equity Conflict? Regional Science, Vol. 86. 2(June).
- Martic,M. and Savic, G.,2001, An application of DEA for comparative analysis and ranking of regions in Serbia with to social development European Journal of Operational Research, No. 132, pp. 132, 143-156.
- Shankar R, Shah A( 2003) Bridging the Economic Divide Countries: A Scorecard on the Performance of Regional Policies in Reducing Regional Income Disparities, World Development, Vol. 31, No. 8, pp. 1421-1441.
- Smith D M( 1994) Geography Social justice, Oxford: Blackwell.