روش تحقیق آمیخته در قلمرو رویکرد پراگماتیسم؛ روشی برای پژوهش‌های جغرافیایی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

مدرس- دانشگاه تبریز

چکیده

در اواخر قرن نوزده یک روش فلسفى موسوم به پراگماتیسم در آمریکا به ظهور رسید. پراگماتیسم نوعی روش شناخت بوده و به‌عنوان فلسفه‌ای عمل‌گرایانه و واقع‌نگرانه از اهمیت زیادی برخوردار است. پیروان پراگماتیسم، در جغرافیاى کاربردى تأکید بیشترى در زمینه جغرافیاى انسانى دارند. برخی محققان با بازخوانی کارهای پراگماتیست‌ها، به بازتعریف اصول پارادایمی پرداختند. چون پژوهش آمیخته حاصل ترکیب روش‌های کمی و کیفی می‌باشد، پارادایم آن نیز می‌باید هر دو نوع روش پژوهشی را پوشش دهد که پراگماتیسم، راه را به روی شیوه‌های چندگانه، جهان‌بینی‌های متفاوت، پیش‌فرض‌های مختلف و همچنین شکل‌های مختلف گردآوری و تحلیل داده‌ها هموار کرد. بر این اساس، تحقیق حاضر به بررسی روش تحقیق آمیخته در قلمرو رویکرد پراگماتیسم (روشی برای تحقیقات جغرافیایی) پرداخته و ابتدا به متفکران بنیان‌گذار پراگماتیسم و دیدگاه‌های آن‌ها پرداخته سپس به اصول محوری آن و نیز مکاتب و رویکردهای تأثیرگذار پرداخته است. در ادامه به موردتوجه قرار گرفتن و ظهور مجدد پراگماتیسم در جغرافیا پرداخته و پراگماتیسم به‌عنوان فلسفه تحقیق، تشریح شده است. پس از بررسی انتقادات وارده به این رویکرد، روش‌شناسی تحقیق آمیخته (ترکیبی) در قلمرو این مکتب شامل انواع استراتژی‌های شیوه‌ آمیخته تبیین شده است. پس از نشان دادن گام‌های انجام طرح‌های تحقیق آمیخته، خلاصه‌ای از نمونه پژوهش انجام‌شده با روش آمیخته در حوزه پژوهش‌های روستایی آورده شده است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

A mixed research method in the area of pragmatism; A method for geographical research

نویسنده [English]

  • AGHIL KHALEGHI
چکیده [English]

In the late nineteenth century, a philosophical method known as pragmatism emerged in America. Pragmatism is a kind of cognitive method and is of great importance as a pragmatic and realistic philosophy. The followers of pragmatism in applied geography place more emphasis on human geography. Because mixed research is the result of a combination of quantitative and qualitative methods, its paradigm should also cover both types of research. That pragmatism paved the way for multiple ways, different worldviews, different assumptions as well as different forms of data collection and analysis. Accordingly, the present study examines the method of mixed research in the realm of pragmatism (a method for geographical research) and first deals with the founding thinkers of pragmatism and their views and then deal with its core principles as well as influential schools and approaches. In the following, pragmatism is re-considered and re-emerged in geography and pragmatism as a philosophy of inquiry is described. After examining the criticisms of this approach, the mixed methodology of the school has included a variety of strategies of mixed practices. After showing the steps of mixed research projects, a summary of the mixed sample research method in the field of rural research is provided.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Pragmatism
  • Mixed Research Method
  • Paradigm
  • Geography
  • Rural
1)      استراس، نسلم و کوربین، جولیت (1394). مبانی پژوهش کیفی، فنون و مراحل تولید نظریه زمینه‌ای، ترجمه: ابراهیم افشار، تهران: نشر نی.
2)      اﯾﻤﺎن، محمدتقی (1390). ﻣﺒﺎﻧﯽ ﭘﺎراداﯾﻤﯽ روش‌های ﮐﻤﯽ و ﮐﯿﻔﯽ ﺗﺤﻘﯿﻖ در ﻋﻠﻮم اﻧﺴﺎﻧﯽ، ﻧﺸﺮ ﭘﮋوﻫﺸﮑﺪه ﺣﻮزه و داﻧﺸﮕﺎه، ﺗﻬﺮان، ﭼﺎپ ﺳوم.
3)      بازرگان هرندی، عباس (1387). روش تحقیق آمیخته رویکردی برتر برای مطالعات مدیریت، دانش مدیریت، سال 21، شماره 81.
4)      پناهی آزاد، حسن و احمدوند، ولی‌محمد (1392). تبیین و نقد پراگماتیسم، کلام اسلامی، شماره 88، صص: 88- 59.
5)      حاتمی نژاد، حسین؛ اکبرپور سراسکانرود، محمد (1390). پراگماتیسم، اطلاعات جغرافیایی سپهر، دوره 20، شماره 79، صص: 30- 25.
6)      خالقی، عقیل؛ صدرموسوی، میرستار؛ کریم زاده، حسین و آقایاری هیر، محسن (1398). آسیب‌شناسی برنامه‌های توسعه در بخش روستایی با روش آمیخته (موردمطالعه: شهرستان ورزقان)، پژوهش‌های روستایی، دوره 10، شماره 1، صص: 163-146.
7)      خنیفر، حسن و مسلمی، ناهید (1396). اصول و مبانی روش‌های پژوهش کیفی، رویکردی نو و کاربردی، تهران: نگاه دانش.
8)      زندیه، عطیه (1397). اصل پراگماتیکی؛ عالی‌ترین مرحله وضوح در پراگماتیسم پیرس، فلسفه، شماره 2، صص: 41- 33.
9)      ضیایی، محمود؛ زندی، ابتهال؛ عباسپور، نیلوفر و عبدی، مرجان (1393). توسعه پایدار گردشگری از دیدگاه دو مکتب ایدئالیسم و پراگماتیسم، نشریه برنامه‌ریزی و توسعه گردشگری  ، شماره 8، صص: 30- 11.
10)   کرسول، جان (1395). درآمدی بر پژوهش روش‌های آمیخته، ترجمه: مرتضی اکبری و راضیه اکبری، تهران: انتشارات جامعه شناسان.
11)   محمدپور، احمد (1389). روش تحقیق کیفی ضد روش (منطق و طرح در روش‌شناسی کیفی)، تهران: جامعهشناسان.
12)   محمدپور، احمد (1389). روش در روش (درباره ساخت معرفت در علوم انسانی)، تهران: جامعهشناسان.
13)   محمدپور، احمد (1389). طرح‌های تحقیق با روش‌های ترکیبی: اصول پارادایمی و روش‌های فنی، مطالعات اجتماعی ایران سال چهارم، شماره 2 (پیاپی 10)، صص: 141 – 106.
14)   محمدپور، احمد (1389). فراروش (بنیان‌های فلسفی و عملی روش تحقیق ترکیبی در علوم اجتماعی و رفتاری)، تهران: جامعهشناسان.
15)   محمدپور، احمد؛ صادقی، رسول و رضایی، مهدی (1389). روش‌های تحقیق ترکیبی به‌عنوان سومین جنبش روش‌شناختی: مبانی نظری و اصول عملی، جامعه‌شناسی کاربردی، صص: 100- 77.
16)   محمدرضایی، محمد و عابدینی، عظیم (1391). نقد نگرش پراگماتیسم در تبیین ضرورت دین، قبسات، شماره 67، صص: 32- 5.
17)   مهدوی، ابوالقاسم و پاداش، حمید (1386). رسوخ پراگماتیسم در اقتصاد نهادگرا، دوفصلنامه علمی- پژوهشی جستارهای اقتصادی، شماره 8، صص: 232-208.
18)   نجفی اصل، زهره (1393). بهره‌گیری از روش تحقیق آمیخته در پروژه‏های توسعه روستایی (توریسم روستایی)، توسعه محلی، دوره 6، شماره 1، صص: 166-147.
19)   نوروزی، رضاعلی و شهریاری نیسیانی، شهناز (1395). واکاوی روش‌شناسی پیرس و بررسی سهم آن بر رویکردها و روش‌های پژوهش، حکمت معاصر (پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی)، شماره 2 (پیاپی 20)، صص: 68- 45.
20)   نوروزی، رضاعلی و شهریاری نیسیانی، شهناز (1395). واکاوی روش‌شناسی پیرس و بررسی سهم آن بر رویکردها و روش‌های پژوهش، حکمت معاصر، شماره 2 (پیاپی 20)، صص: 68- 45.
21) Allen, John (2008). Pragmatism and power, or the power to make a difference in a radically contingent world, Geoforum, Vol (39), Issue 4, Pages 1613-1624. https://doi.org/10.1016/j.geoforum.2007.06.004.
22) Barnes, Trevor. j (2008). American pragmatism: Towards a geographical introduction, Geoforum, Vol 39, Issue 4, Pages 1542-1554. https://doi.org/10.1016/j.geoforum.2007.02.013.
23) Bryman, A. (2006). Integrating quantitative and qualitative research: how is it done? Qualitative Research, 6(1), PP: 97–113. https://doi.org/10.1177%2F1468794106058877.
24) Creswell J. W. (1999). Chapter 18 – Mixed-Method Research: Introduction and Application, Handbook of Educational Policy, A volume in Educational Psychology, pp. 455–472.
25) Creswell J. W. (2004). Designing a Mixed Methods Study in Primary Care, Ann FAM Med. 2(1): 7–12.
26) Creswell J. W. (2004). Designing a Mixed Methods Study in Primary Care, Ann FAM Med. 2(1): 7–12.
27) Hepple, Leslie W. (2008). Geography and the pragmatic tradition: The threefold engagement, Geoforum, Vol 39, Issue 4, Pages 1530-1541. https://doi.org/10.1016/j.geoforum.2008.06.002.
28) Hossler, Peter & Jenness, Elilidh (2019). I mean do we want just one theory of the universe?: A pragmatic reading of philanthropic foundations, problems and hope, Geoforum, Vol (99), 22-31. https://doi.org/10.1016/j.geoforum.2018.12.004.
29) Johnson, B. & Christensen (2008). Educational Research: Quantitative, Qualitative, and Mixed Approaches, 6th Edition, And Needham Heights: Allyn & Bacon.
30) Jones, Owain (2008). Stepping from the wreckage: Geography, pragmatism and anti-representational theory, Geoforum, Vol 39, Issue 4, Pages 1600-1612. https://doi.org/10.1016/j.geoforum.2007.10.003.
31)  Menand, Louis (2001). The Metaphysical Club: A Story of Ideas in America. Farar, Straus and Giroux, New York.
32) Robertson, Sean (2015). Natives making space: The Softwood Lumber dispute and the legal geographies of Indigenous property rights, Geoforum, Vol 61, Pages 138-147. https://doi.org/10.1016/j.geoforum.2015.03.001.
33) Shook, John R. & Margolis, Joseph (2006). A Companion to Pragmatism. Blackwell Publishing.
34) Smith, Susan.J., (1984). Practicing humanistic geography. Annals of the Association of American Geographer 74 (3), 353–374. https://doi.org/10.1111/j.1467-8306.1984.tb01460.x.
35) Tashakkori, A. & C. Teddlie (2003). Handbook of Mixed Methods in Social and Behavioral Research, First Edition, Sage Publication Inc.
36) Tashakkori, A. CreswellJ. W. (2007). Editorial: Exploring the Nature of Research Questions in Mixed Methods Research, Journal of Mixed Methods Research, 1 (3), PP: 207- 211. https://doi.org/10.1177%2F1558689807302814.