TY - JOUR ID - 170223 TI - نقش ژئومورفولوژی در مخاطرات طبیعی، آسیب‌پذیری و پیشگیری از بلایای طبیعی در کشور ایران JO - جغرافیا و روابط انسانی JA - GAHR LA - fa SN - AU - یعقوب نژاد اصل, نازیلا AD - جغرافیای طبیعی، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران Y1 - 2023 PY - 2023 VL - 5 IS - 4 SP - 231 EP - 261 KW - ژئومورفولوژی KW - مخاطرات طبیعی KW - بلایای طبیعی KW - آسیب‌پذیری KW - پیشگیری DO - 10.22034/gahr.2022.368878.1761 N2 - کشور ایران با انواع بلایای طبیعی مکرر ازجمله سیل، زلزله، خشک‌سالی و طوفان شن دست‌وپنجه نرم می‌کند، متأسفانه به ژئومورفولوژی و جایگاه ویژه این رشته در پیش‌بینی، ارزیابی و آسیب‌پذیری در مناطق مستعد به مخاطرات طبیعی همچنان اهمیت چندانی داده نمی‌شود و علی‌رغم هشدارها، پیش‌بینی‌ها و ارزیابی‌های متعدد مردم و مسئولین همچنان هنگام مواجه با وقوع رخدادهای مخاطره‌آمیز، همچنان غافلگیر می‌شوند؛ لذا این پژوهش به اهمیت نقش ژئومورفولوژیست‌ها برای ایجاد استراتژی‌های مناسب ارزیابی و مدیریت ریسک می‌پردازد. نقشه‌های رقومی ارتفاع، سری زمانی داده‌های 30 ساله (1331- 1361) حداکثر دبی روزانه ایستگاه حجت‌آباد کرمانشاه به‌عنوان مطالعه موردی درزمینه دوره بازگشت سیل، آمار زلزله استان تهران و گستره اطراف آن درزمینه آسیب‌پذیری ناشی از زلزله در استان البرز استفاده شد. روش تحلیل فراوانی منطقه‌ای و مدل فازی برای تحلیل مخاطرات طبیعی و بلایای طبیعی به کار گرفته شد. نتایج در مورد دوره بازگشت سیل نشان از ویژگی‌هایی که سیل ممکن است داشته باشد (بزرگی) و (تکرار) دارد. نقشه پهنه‌بندی آسیب‌پذیری در برابر زلزله نشان داد که حدود ۲۸ درصد از مساحت استان البرز در پهنه آسیب‌پذیری زیاد و بسیار زیاد در برابر زلزله قرارگرفته است. باید چارچوبی را برای تجزیه‌وتحلیل آسیب‌پذیری انسان در مورد سیل و زلزله ارائه داد؛ که این کار فقط با به‌کارگیری ژئومورفولوژیست‌ها در قالب گروه‌های مشاوره درزمینه پیشگیری از بلایای طبیعی و ایجاد مرکز پایش خطر در ایران با به‌کارگیری آن‌ها امکان‌پذیر می‌شود. UR - https://www.gahr.ir/article_170223.html L1 - https://www.gahr.ir/article_170223_8606e078d8a9214b20ae2edcf8f2cfc8.pdf ER -