Pathology of Development Planning with Emphasis on Rural Development Planning in Iran

Document Type : Original Article

Author

Abstract

Planning means rational, systematic and thoughtful work on the rational processes of achieving appropriate policies as well as the political-administrative processes through which the final policies are selected and implemented. The emergence of planning ideas in Iran was older than in other underdeveloped countries, and after World War II, a macroeconomic plan was needed in Iran. Since the end of the 1920s, when the development plans were introduced, the issues of rural development and its plans have also been addressed in the form of six focus programs and the structural evaluation of rural development programs is one of the well-known scientific methods. The pathological result of the five-year rural development plans shows that the actions of these programs failed to provide the basis for rural development. In general, before the revolution, according to the ruling modernist view and the desire for industrial development, on the one hand, the agricultural and rural sectors were considered traditional, and on the other hand, the government was not dependent on agricultural surpluses. In the post-revolutionary period, the rentier character of the state did not decline after the revolution, and the agricultural sector had relatively similar consequences. Regional development policy-making in Iran has also failed to address issues such as the involvement of regional actors, the recognition of potentials, the design of policies based on local conditions, and so on. The results show that the Communicative approach in planning away from the shortcomings of the rationalist approach has the necessary values to realize the desirable process of rural development planning in the country. Finally, the failure of all-round rural development programs is more due to the neglect of the legislative and planning system than to the rural and agricultural position, and these projects are planned and implemented without the help of the people.

Keywords


1)      آسایش، حسین (1382). برنامه‌ریزی روستایی در ایران، تهران: پیام نور.
2)      ابراهیم‌زاده، عیسی (1393). آمایش سرزمین و نقش آن در تبیین الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت، تهران: انتشارات مرکز الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت.
3)      ازکیا، مصطفی و دیباجی فروشانی، شکوه (1395). نقد برنامه‌های توسعه روستایی در ایران، مطالعات و تحقیقات اجتماعی در ایران، شماره 1، صص 125- 103.
4)      بلیتزر، چارلز؛ کلارک، پیتر و تیلور، لانس (1374). مدل‌های اقتصادی و برنامه‌ریزی توسعه (مجموعه مقالات)، ترجمه: کورس صدیقی و همکاران، تهران: انتشارات سازمان برنامه‌وبودجه (مرکز مدارک اقتصادی- اجتماعی و انتشارات).
5)      بهشتی، محمدباقر (1383). توسعه اقتصادی ایران، تبریز: انتشارات دانشگاه تبریز.
6)      پورطاهری، مهدی؛ رکن‌الدین افتخاری، عبدالرضا و بدری، سیدعلی (1393). راهبردها و سیاست‌های توسعه کالبدی سکونتگاه‌های روستایی (با تأکید بر تجربیات جهانی و ایران)، تهران: بنیاد مسکن انقلاب اسلامی.
7)      پورطاهری، مهدی؛ رکن‌الدین افتخاری، عبدالرضا و بدری، سیدعلی (1393). راهبردها و سیاست‌های توسعه کالبدی سکونتگاه‌های روستایی (با تأکید بر تجربیات جهانی و ایران)، تهران: بنیاد مسکن انقلاب اسلامی.
8)      توفیق، فیروز (1383). تجربه چند کشور در برنامه‌ریزی با تأکید بر تجربه شوروی سابق، فرانسه، هند و کره جنوبی، تهران: انتشارات موسسه عالی آموزش و پژوهش مدیریت و برنامه‌ریزی.
9)      توفیق، فیروز (1385). برنامه‌ریزی در ایران و چشم‌انداز آینده آن، تهران: انتشارات موسسه عالی آموزش و پژوهش مدیریت و برنامه‌ریزی.
10)   توفیق، فیروز (1385). برنامه‌ریزی در ایران و چشم‌انداز آینده آن، تهران: انتشارات موسسه عالی آموزش و پژوهش مدیریت و برنامه‌ریزی.
11)   توفیق، فیروز (1385). برنامه‌ریزی در ایران، تهران: موسسه آموزش و پژوهش مدیریت و برنامه‌ریزی.
12)   جمعه پور، محمود (1387). مقدمه‌ای بر برنامه‌ریزی توسعه روستایی: دیدگاه‌ها و روش‌ها، تهران: سمت.
13)   چودری، انیس و پاتریک، کالین‌کرک (1380). سیاست توسعه و برنامه‌ریزی، مقدمه‌ای بر مدل‌ها و روش‌ها، ترجمه: محمد حسنی، تهران: انتشارات دانش‌نگار.
14)   ذاکری، زهرا (1394). مجموعه مطالعات منطقه‌ای و آمایش سرزمین در ایران (2)، بررسی نظام برنامه‌ریزی استانی در ایران با تأکید بر ساختار شورای برنامه‌ریزی و توسعه استان، تهران: نشر مجلس شورای اسلامی، مرکز پژوهش‌ها.
15)   رحیمی، عباس (1387). جایگاه توسعه روستایی در نظام برنامه‌ریزی کشور، مجموعه مقالات سمینار پنجاه سال برنامه‌ریزی در ایران، دانشگاه علامه طباطبایی.
16)   رضوانی، محمدرضا (1379). برنامه‌ریزی توسعه و عمران روستایی در ایران: از فکر تا عمل (ارزشیابی اساسی درباره محتوی و عملکرد برنامه‌های توسعه در چند دهه اخیر)، فصلنامه پژوهش‌های جغرافیایی، شماره 39، صص 77- 65.
17)   رضوانی، محمدرضا (1388). مقدمه‌ای بر برنامه‌ریزی توسعه روستایی، نشر قومس، تهران.
18)   رضوانی، محمدرضا؛ هاجری، بهرام؛ بدری، سید‌علی و ترابی، ذبیح‌الله (1395). شناسایی راهکارهای توسعه روستایی با استفاده از چارچوب مشارکتی SOLAR مورد: روستای میغان، فصلنامه اقتصاد فضا و توسعه روستایی، سال پنجم، شماره ۴، صص 43 – 27.
19)   رکن‌الدین افتخاری، عبدالرضا؛ بدری، سیدعلی و سجاسی قیداری، حمدالله (1393). بنیان‌های نظریه‌ای برنامه‌ریزی کالبدی مناطق روستایی، تهران: انتشارات بنیاد مسکن انقلاب اسلامی.
20)   رکن‌الدین افتخاری، عبدالرضا؛ بدری، سیدعلی و سجاسی قیداری، حمدالله (1393). بنیان‌های نظریه‌ای برنامه‌ریزی کالبدی مناطق روستایی، تهران: انتشارات بنیاد مسکن انقلاب اسلامی.
21)   رکن‌الدین افتخاری عبدالرضا و بهزادنسب، جانعلی (1383). برنامه‌ریزی ارتباطی، رویکردی انتقادی به نظریه برنامه‌ریزی (با تأکید بر برنامه‌ریزی توسعه روستایی)، فصلنامه مدرس علوم، شماره 1، صص 22- 1.
22)   رکن‌الدین افتخاری عبدالرضا، سجاسی قیداری، حمدالله و صادقلو، طاهره (1392). تحلیل محتوایی جایگاه توسعه پایدار روستایی در برنامه‌های بعد از انقلاب اسلامی، پژوهش‌های جغرافیای انسانی، شماره 3، صص 38- 19.
23)   زاهدی، محمدجواد؛ غفاری، غلامرضا و ابراهیمی لویه، عادل (1391). کاستی‌های نظری برنامه‌ریزی توسعه روستایی در ایران، فصلنامه پژوهش‌های روستایی، شماره 4، صص 24- 1.
24)   زیاری، کرامت‌الله (1391). اصول و روش‌های برنامه‌ریزی منطقه‌ای، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
25)   سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور (1382). گزارش توجیهی چشم‌انداز توسعه کشور در افق 20 ساله تهران: انتشارات سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور.
26)   سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور (1382). گزارش توجیهی چشم‌انداز توسعه کشور در افق 20 ساله تهران: انتشارات سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور.
27)   سعیدی، خلیل (1386). نظریه‌ها و قانونمندی‌های توسعه، تهران: انتشارات شرکت تعاونی کارآفرینان فرهنگ و هنر.
28)   سلیمانی، الهه (1388). درباره برنامه پنجم توسعه، مشکلات اساسی بخش کشاورزی با تأکید بر لایحه برنامه پنجم، تهران: نشر مجلس شورای اسلامی، مرکز پژوهش‌ها.
29)   شبکه تحلیلگران تکنولوژی ایران (1388). درباره برنامه پنجم توسعه، آسیب‌شناسی برنامه‌های توسعه در ایران، تهران: نشر مجلس شورای اسلامی، مرکز پژوهش‌ها.
30)   شریف زادگان، محمدحسین و شفیعی، امیر (1393). برنامه‌ریزی ارتباطی به‌عنوان رویکرد پیشنهادی برای برنامه‌ریزی شهری در مقیاس محلات در محله فرحزاد شهر تهران، فصلنامه رفاه اجتماعی، سال پانزدهم، شماره 56، صص 313 – 281.
31)   شکوری، علی (1389). سیاست‌های توسعه کشاورزی در ایران، انتشارات سمت، تهران.
32)   شهبازی، اسماعیل (1392). جستارهایی از ترویج در توسعه روستایی، تهران: دانشگاه شهید بهشتی.
33)   عزیزخانی، فاطمه (1391). مجموعه مطالعات الگوی مطلوب برنامه‌ریزی برای ایران، ارزیابی و مقایسه تطبیقی مستندات برنامه‌های دوم، سوم، چهارم و پنجم توسعه، تهران: نشر مجلس شورای اسلامی، مرکز پژوهش‌ها.
34)   عزیزخانی، فاطمه (1394). آسیب‌شناسی عدم تقارن میان تقویم سیاسی و برنامه‌ریزی کشور، تهران: نشر مجلس شورای اسلامی، مرکز پژوهش‌ها.
35)   عزیزخانی، فاطمه (1394). آسیب‌شناسی عدم تقارن میان تقویم سیاسی و برنامه‌ریزی کشور، تهران: نشر مجلس شورای اسلامی، مرکز پژوهش‌ها.
36)   فرجی راد، خدر و کاظمیان غلامرضا (1391). توسعه محلی و منطقه‌ای از منظر رویکرد نهادی، تهران: جهاد دانشگاهی.
37)   قدیری معصوم، مجتبی و علیقلی زاده فیروز جایی، ناصر (1382). جایگاه روستا و کشاورزی در برنامه‌های عمرانی قبل از پیروزی انقلاب اسلامی ایران، پژوهش‌های جغرافیایی، شماره 46، صص 130- 115.
38)   کلانتری، خلیل (1380). برنامه‌ریزی و توسعه منطقه‌ای (تئوری‌ها و تکنیک‌ها)، تهران: انتشارات خوشبین.
39)   لطیفی، غلامرضا (1393). مبانی برنامه‌ریزی و سیاست اجتماعی، تهران: انتشارات جهاد دانشگاهی، واحد علامه طباطبائی.
40)   مرکز پژوهش‌های مجلس (1389). ارزیابی کلی برنامه‌های توسعه بعد از انقلاب.
41)   مرکز پژوهش‌های مجلس (1395). راهبرد مجلس دهم مسائل اساسی توسعه روستایی و بهبود امور عشایر و نقش مجلس شورای اسلامی، تهران: نشر مجلس شورای اسلامی، مرکز پژوهش‌های مجلس معاونت پژوهش‌های زیربنایی و امور تولیدی، دفتر مطالعات زیربنایی.
42)   معاونت برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی رئیس‌جمهور (1390). گزارش اقتصادی سال 1388 و نظارت بر عملکرد پنج‌ساله برنامه چهارم توسعه، تهران: انتشارات معاونت برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی رئیس‌جمهور.
43)   مک‌لئود، تاس. اچ (1377). برنامه‌ریزی در ایران «بر اساس تجارب گروه مشاوره دانشگاه هاروارد در ایران در تهیه برنامه عمرانی سوم»، ترجمه: علی اعظم‌محمد‌بیگی، تهران: نشر نی.
44)   میرزایی اهرنجانی، حسن؛ طالقانی، غلامرضا و سعدآبادی، علی‌اصغر (1392). مدیریت توسعه و عمران روستایی، بجنورد: انتشارات آذرین مهر.
45)   هودر، راپرت (1386). جغرافیای توسعه در جهان و ایران، ترجمه: فضیله خانی و ناصر جوادی، تهران: نشر قومس.
46)   Chang,C, Hsu,C, (2009). Multi-criteria analysis via the VIKOR method for prioritizing land-use restraint strategies in the Tseng-Wen reservoir watershed, Journal of Environmental Management Vol 90 (11), 226–230.
47)  Loupa Ramos, Isabel (2010). ‘Exploratory landscape scenarios’ in the formulation of ‘landscape quality objectives’ Futures. Volume 42. Issue 7. PP 682-692.