بررسی نقش گردشگری مذهبی در توسعه اقتصادی سکونتگاه های روستایی (مورد مطالعه: امام زاده سید محمد روستای نوجه مهر شهرستان جلفا)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه آموزشی جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، دانشگاه محقق اردبیل

2 گروه آموزشی جغرافیا و برنامه ریزی گردشگری، دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران

3 گروه آموزشی جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشکده جغرافیا، دانشگاه پیام نور مهاباد

چکیده

امروزه صنعت گردشگری در اقتصاد کشورها جایگاه مهمی دارد. در این میان سکونتگاه های روستایی با مسائلی مانند مهاجرت‌های روستاییان، پایین بودن سطح درآمد، فقر فزآینده و ... مواجه اند. تعدادی از سکونت گاه‌های روستایی در کشور به لحاظ موقعیت مکانی و داشتن جذب گردشگر بخصوص گردشگری مذهبی دارای زمینه مناسبی برای توسعه فعالیت‌های گردشگری می باشد. هدف از پژوهش حاضر بررسی نقش گردشگری مذهبی در توسعه اقتصادی سکونتگاه های روستایی مطالعه موردی روستای نوجه مهر شهرستان جلفا است. این تحقیق از نوع توصیفی– تحلیلی که با استفاده از روش پیمایشی و کتابخانه‌ای استفاده شده است. جامعه آماری در این پژوهش، شامل روستاییان ساکن در منطقه روستایی نوجه مهر شهرستان جلفا است بر اساس سرشماری سال 1395 ، دارای 55 نفر جمعیت و 157 خانوار است. در جامعه آماری مورد مطالعه از فرمول کوکران استفاده و حجم نمونه برابر با 22/220 برای دقت بیشتر حجم نمونه 221 انتخاب شد. برای تعیین پایایی کمی پرسشنامه از ضریب آلفای کرونباخ، استفاده شد. مقدار آلفا برای قسمت‌های مختلف پرسش‌نامه 70/0 تا 83/0 محاسبه شد. به منظور به دست آوردن دیدگاه ساکنان در خصوص مولفه‌های ذکر شده از آزمون‌های آماری میانگین پاسخ‌ها و واریانس و آزمونT تک نمونه‌ای استفاده شد. نتایج یافته‌های پژوهش نشان داد که رابطه معناداری بین گردشگری مذهبی و مولفه‌های اقتصادی پژوهش وجود دارد. بیشترین بررسی نقش گردشگری مذهبی در توسعه اقتصادی منطقه روستایی به این ترتیب است مولفه سرمایه گذاری با میانگین (74/22) بیشترین تأثیر و مولفه اشتغال با میانگین (56/8) کمترین تأثیر را از گردشگری مذهبی داشته است. نتایج حاصل از آزمون t تک‌نمونه‌ای نشان‌گر مطلوب بودن و تأثیرگذاری مثبت گردشگری مذهبی در توسعه اقتصادی مناطق روستایی بوده است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Role of Religious Tourism in Economic Development of Rural Settlements(Case Study: Imamzadeh Seyed Mohammad Village of Nojah Mehr Jolfa city)

نویسندگان [English]

  • sajedeh dinparast 1
  • loghman farshad 2
  • ASHTI ghaderzade 3
1 Department of Geography and Rural Planning, Mohaghegh Ardabil University
2 Department of Geography and Tourism Planning, Faculty of Geography, University of Tehran
3 Department of Geography and Urban Planning, School of Geography, Payame Noor University of Mahabad
چکیده [English]

Today, the tourism industry plays an important role in the economies of countries. In the meantime, rural settlements are facing issues such as rural migrations, low income levels, increasing poverty, and so on. There are a number of rural settlements in the country in terms of location and attraction of tourists, especially religious tourism, which have a good potential for developing tourism activities. The purpose of this study was to investigate the role of religious tourism in the economic development of rural settlements. This is a descriptive-analytical study using survey and library methods. The population of the study includes rural residents of Nojah Mehr rural area of Jolfa city according to the Census of 2016, with 55 population and 157 families. Cochran's formula was used in the study population and sample size was 220/22 for more accuracy of sample size 221. Cronbach's alpha coefficient was used to determine the quantitative reliability of the questionnaire. The alpha value for different parts of the questionnaire was 0.70 to 0.83. In order to obtain the residents' viewpoints about the mentioned components, statistical tests of mean responses and variance and one-sample T-test were used. The results showed that there is a significant relationship between religious tourism and economic components of research. Most of the study of the role of religious tourism in rural economic development is as follows: investment with average (22.74) had the most impact and employment with average (8.56) had the least impact on religious tourism. The results of the one-sample t-test showed that religious tourism was favorable and had a positive impact on the economic development of rural areas.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Religious tourism
  • Development
  • Economic Development
  • Village of Nojah Mehr
  • Imamzadeh Seyed Mohammad
ابوالحسنی، فرحناز؛کیانی، صدیقه و میر نجف موسوی.( 1391). « تدوین استراتژی توسعه گردشگری در مناطق کویری و بیابانی(مطالعه موردی:  شهرستان خور و بیابانک)»، فصلنامه آمایش سرزمین، سال 51، ش7، صص 161-141.
بدری، علی و صدرالله تیبی.( 1391). «بررسی عوامل موثر بر هزینه­های گردشگری مذهبی(مطالعه موردی: شهر مقدس مشهد»، مجله برنامه ریزی و توسعه گردشگری، سال 1، ش 1، صص177-153.  
تقوایی، مسعود؛ موسوی، سیدعلی و یونس غلامی.( 1389).«تحلیلی بر توسعه گردشگری مذهبی»، فصلنامه فضای جغرافیایی اهر، سال 10. ش  31 ، صص 64-39.
حیدری چیانه، رحیم( 1387)، مبانی برنامه ریزی صنعت گردشگری. تهران: انتشارات سمت.
ذال، محمد حسین، تبریزی؛ نازنین، مهرعلی؛ تبار و مرتضی فیروزجانی .(1395).« اثرات گردشگری مذهبی بر فضاهای روستایی »، فصلنامه اقتصاد فضا و توسعه روستایی، سال 5، ش1، صص 102-83.
رحمانی، خلیل؛ پورطاهری، مهدی و عبد­الرضا رکن­الدین افتخاری.( 1392).« برنامه ریزی راهبردی توسعه گردشگری مذهبی در مناطق روستایی(مطالعه موردی: روستاهای دارای مکان­های مذهبی اورامان تخت، نجار و هجیج)»، فصلنامه برنامه ریزی و آمایش فضا. سال 17، ش1، صص66-43. 
رضایی، روح الله؛ سید محمود، حسینی؛ رنجبران، پریسا و لیلا صفا .( 1389).« ارزیابی اثرات منفی گردشگری در روستای ابیانه استان اصفهان با استفاده از مدل تحلیل عاملی»، فصلنامه جغرافیایی فضای گردشگری،سال 1، ش 1، صص 40-27.
رضوانی، محمدرضا و مهرنوش مرادی.( 1391).«امکان سنجی توسعه گردشگری با رویکرد سیستمی درروستاهای حاشیه کویر میقان اراک»، فصلنامه اقتصاد فضا و توسعه روستایی، سال 1، ش 2، صص 40-15.
عنابستانی، علی اکبر و حمیده محمودی.( 1395).« بررسی تأثیر گردشگری مذهبی بر ارتقاء کیفیت زندگی روستاییان( مطالعه موردی: حوزه نفوذ گردشگاهش شهر مشهد»، مجله ی برنامه ریزی و توسعه گردشگری، سال 5، ش 18، صص 118-97.
گودرزی سروش، محمد مهدی.( 1390).« بررسی تأثیرات گردشگری در توسعه روستایی»، فصلنامه هویت شهر، ش 8، سال 5 ، صص 101-93.
محمدزاده پرویز پناهی، حسین و سعیده صمد زاده.(  1396).« تبین عوامل موثر بر سطح حمایت ساکنان شهر تبریز از  توسعه گردشگری (با تأکید بر ابعاد اجتماعی – فرهنگی»، فصلنامه گردشگری و توسعه، سال 6، ش 10، صص 77-63.
محمدی یگانه، بهروز؛ چراغی، مهدی و محمد والایی.( 1392).« نقش گردشگری مذهبی در توسعه روستایی با تأکید بر کیفیت زندگی و سرمایه اجتماعی (مطالعه موردی: روستایی قپچاق شهرستان میاندوآب)»، نشریه تحقیقات کاربردی علوم جغرافیای، سال 13، ش30، صص 25-7. 
 مطیعی لنگرودی، سید حسن و زهرا کاتب ازگمی.( 1396).« پیامدهای اقتصادی توسعه فعالیت­های گردشگری روستایی در  شهرستان بندرانزلی(مورد مطالعه: دهستان لیچارکی حسن رود)»، فصلنامه اقتصاد فضا و توسعه روستایی، سال 6، ش 21، صص 1-16.
موسوی، میرنجف و افشار کبیری .(1392).« بررسی نقش امامزادگان در توسعه گردشگری زیارتی"»، اولین کنگره بین­المللی امامزادگان، سازمان اوقاف و امور خیریه اصفهان. 
نظریان، اصغر؛ زال نژاد، کاوه و رضا میزاد نژاد .(1394).«تحلیل اثرات گردشگری بر روند توسعه روستا شهرها(مورد مطالعه : سرعین)»، فصلنامه اقتصاد فضا و توسعه روستایی، سال 4، ش3 ، صص152-137.
Gnoth, J  &  Zins, A. (2011). Developing a tourism cultural contact scale, journal  of business research.
Grunewald, Rodrigo de Azeredo . (2002). Tourism and Cultural Revival, Annals of Tourism Research, Vol.29, Issue4.PP 1004-1021.
Haggblade, Steven, Peter, Hazell, & Thomas, R. (2010). The Rural Non-farm Economy: Prospects for Growth and Poverty Reduction. World Development, 38(10): 1429–1441.
Henderson, J. (2010). Religious tourism and its management, International Journal of Tourism Research, Vol.13, PP 541-552.
          Stasiukynas, A, Raslanas, S  &  Jurgelaityte, E. (2013). Sustainability Assessment Studies of Recreational Buildinge, procedia Engineering, No 57.  PP 929-937.