اهمیت نقش و حقوق زنان در تجدید حیات فضاهای شهری (مطالعه موردی: خیابان جمهوری اسلامی مهاباد)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

کارشناسی ارشد طراحی شهری، دانشگاه علامه دهخدا قزوین، گروه شهرسازی، قزوین، ایران.

چکیده

در این پژوهش تلاش می شودابعاد نقش حقوق زنان در فضای شهری مورد واکاوی قرار گیرد. با توجه به ماهیت موضوع، پرداختن به مسئله حضور و مشارکت ازمنظر حقوق زنان و نه صرفاً ابعاد کیفیت فضای شهری از وجوه نوآوری این تحقیق به حساب می آید. برای این منظور از طریق مصاحبه و پرسشنامه با روش نمونه گیری تصادفی بر روی 200 نفر از زنان مراجعه کننده به خیابان جمهوری اسلامی به عمل آمد و اقدام به جمع آوری داده های موردنیازشد. نوع تحقیق کاربردی بوده و تحلیل هااز طریق کمی سازی داده های کیفی وبا استفاده از نرم افزارSPSSصورت می گیرد. بر این اساس دودسته سنجه های معطوف به الزامات حضور و مشارکت زنان و تنوع حضور و مشارکت زنان در فضای شهری مورد پرسش قرار گرفت. بر اساس نتایج مشخص شد که اولا، امتیاز سنجه های منتسب به حقوق زنان(که بیانگر الزامات حضور و مشارکت زنان درفضای شهری است) بیشتر از امتیاز سنجه های منتسب به حق تفاوت(که بیانگر ضرورت وجود طیف متنوعی از زنان در فضااست) می باشد .ثانیاً، میان متغیرهای سن، وضعیت تأهل، سطح تحصیلات و مدت زمان اقامت در فضا با حق به شهر ارتباط معناداری وجود دارد. در بیشتر سؤالات، زنان پاسخگو به این موضوع اذعان کرده اندکه برای حضور در فضاهای عمومی محدودیت های جدی مواجه هستند. با استفاده از تحلیل مسیر برای عوامل مرتبط با حقوق و مشارکت زنان مشخص شد و دو سنجه تنوع حضور افراد باهدف گذران اوقات فراغت، فضاهای ویژه زنان کمترین تأثیررادارند. از سوئی دیگر، چهار سنجه تنوع فعالیت های جاری در فضا، امنیت، روشنایی مناسب فضا درشب و عدم وجود فضاهای پنهان، تنوع حضور افراد(باهدف خرید) بیشترین تأثیررا در حقوق و احساس مشارکت زنان دارا است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The importance of the role and rights of women in the revitalization of urban spaces (Case study: Jomhuri Eslami St., Mahabad)

نویسنده [English]

  • narges mahmoodi
Master of Urban Design, Allameh Dehkhoda University of Qazvin, Department of Urban Planning, Qazvin, Iran.
چکیده [English]

In this study, an attempt is made to analyze the dimensions of the role of women's rights in the urban space. Due to the nature of the subject, addressing the issue of presence and participation from the perspective of women's rights and not just the dimensions of the quality of urban space is one of the innovative aspects of this research. For this purpose, through interviews and questionnaires, random sampling method was performed on 200 women referring to Jomhuri Eslami Street and the required data were collected. The type of research is applied and the analysis is done by quantifying qualitative data using SPSS software. Accordingly, two categories of measures focused on the requirements of women's presence and participation and the diversity of women's presence and participation in urban space were questioned. Based on the results, it was found that, firstly, the score of the criteria attributed to women's rights (which indicates the requirements for the presence and participation of women in urban space) is higher than the score of criteria attributed to the right to difference (which indicates the need for a diverse range of women in space). Second, there is a significant relationship between age, marital status, level of education and length of stay in space with the right to the city. In most of the questions, the women respondents admitted that they face serious restrictions on being in public. Using path analysis for factors related to women's rights and participation was identified and two measures of diversity of presence of people with the aim of spending leisure time, women's spaces are the least effective. On the other hand, the four measures of diversity of current activities in space, security, proper lighting of the space at night and the absence of hidden spaces,

کلیدواژه‌ها [English]

  • Women's Rights
  • Women's Participation
  • Urban Space
  • Jomhuri Eslami Street
  1. آرنت، هانا (۱۳۹۰)، وضع بشر، ترجمه ی مسعود علیاء، انتشارات ققنوس، تهران،
  2. اباذری ، یوسف، صادقی، سهیلا، حمیدی، نفیسه (۱۳۸۷)، احساس ناامنی در تجربه زنانه از زندگی روزمره، پژوهش زنان، دوره ۶، شماره 1، صص۷۵-۱۰۳,
  3. الماسی،نینا، انصاری،مجتبی(1389)،بررسی امنیت محیطی پارک های منطقه ای به عنوان بخشی از فضاهای شهری از دیدگاه زنان برپایه رویکرد CPTEDنمونه موردی:پارک ساعی،مدیریت شهری،شماره25،صص21-34.
  4. الیاسی، ابراهیم، پروزن ،ادریس(1392)،  بررسی تأثیرکیفیت های محیطی برتعاملات اجتماعی درفضاهای عمومی شهری(مورد مطالعه:خیابان جمهوری اسلامی مهاباد)،همایش ملی معماری،فرهنگ ومدیریت شهری،کرج.
  5. اعتماد، گیتی (۱۳۹۱)، نشست سیاست فضا گروه مطالعات زنان انجمن جامعه شناسی ایران، تهران
  6. پاکزاد ، جهانشاه (۱۳۸۴)، راهنمای طراحی فضاهای شهری در ایران، وزارت مسکن و شهرسازی، معاونت شهرسازی و معماری.
  7. پورمحمدی، محمدرضا نورانی، سمیه؛ نورانی، فرید(۱۳۹۱)، شهر دوستدار زنان مطالعه موردی: مرکز شهر اردبیل، فصلنامه آمایش محیط ، شماره ۱۹، صص ۱۶۵-۱۸۱.
  8. تانکیس،فرن(1390)،فضا، ضهر ونظریه اجتماعی: مناسب اجتماعی وشکل های اجتماعی، ترجمه حمیدرضا پارسی .ارزو افلاطونی، انشارات دانشگاه تهران.
  9. تمدن، رویا (۱۳۸۷)، زنان و فضاهای شهری، فصلنامه جستارهای شهرسازی، شماره ۲۴ و۲۵، صص ۲۰-۲۳

10. چرخچیان، مریم؛ دانشپور، سید عبدالهادی (۱۳۸۶)، فضاهای عمومی و عوامل موثر بر حیات جمعی، مجله باغ نظر، شماره ۷، صص۱۹-۲۹

11. حبیبی ،میترا،پورشجاعی، فرشته(1394)،برررسی تطبیقی فضاهای عمومی ویژه زنان با فضاهای عمومی شهری در میزان پاسخگویی به نیازهای بانوان(نمونه موردی: پارک آب واتش وبوستان بهشت مادران تهران)،نشریه هنرهای زیبا،معماری وشهرسازی، دوره20،شماره1،ص 17-30.

12. حبیبی، سید محسن (۱۳۸۰)، جامعه مدنی و حیات شهری، مجله ی هنرهای زیبا، شماره ی ۷، صص ۳۱-۳۶

13. داگلاس،سارا(2007)،برابری جنسیتی وطرح های ارتقای عدالت: دسترسی برابر زنان به عدالت،مجموعه نشریات پایه درباره ی جنسیت و حکمرانی مردم سالارانه،سازمان ملل متحد.

14. ذوقی توتکابنی، مهروش (۱۳۸۸)، طراحی فضاهای معماری و شهری با تکیه بر نیازهای زنان، همایش ملی زن و معماری ، تهران.

15. رضازاده، راضیه و محمدی، مریم (۱۳۸۶)، عدالت جنسیتی در طراحی فضاهای شهری، کنفرانس زنان معمار ایران، تهران.

16. زنجانی زاده ، هما (۱۳۸۰)، زنان و امنیت شهری ، مجله دانشکده علوم و ادبیات علوم انسانی مشهد، شماره ۳۴، صص ۱۴-۲۳

17. فکوهی،ناصر(1380)،تاریخ اندیشه ونظریه های انسان شناسی،نشر نی،تهران.

18. طرح جامع مهاباد،1388

19. لنگ، جان (۱۳۸۶)، طراحی شهری گونه شناسی رویه ها همراه با پیش از پنجاه مورد خاص، ترجمه ی سید حسین بحرینی، انتشارات دانشگاه تهران ، چاپ اول، تهران.

20. مطلبی، قاسم (۱۳۸۰)، روان شناسی محیط، دانشی نو در خدمت معماری و طراحی شهری ، نشریه ی هنرهای زیبا، شماره ۱۰، صص ۵۲-۶۷.

21. مهدی زاده ، جواد (۱۳۸۷). در جستجوی شهری انسانی تر. جستارهای شهرسازی به شماره ۲۴ و ۲۵، صص۶-۱۹.

22. Amir Ebrahimi, Masserat )2006(, Conquering enclosed public spaces, Cities, Vol. 23, No 6, pp 455-461.

23. arcia_Ramon, Maria D; Ortiza, A; Parts, M. (2004), 'Urban Planning, Gender and the Use of Public Spaces in Peripheral Neighborhood of Barcelona; Cities, Vol.21, No.3, pp. 215-223

24. Day, Kristen)2000(, The Ethic of Care and Women’s Experiences of Public Space, Journal of Environmental Psychology, No 20, pp 103-124

25. Gehl, J 'Life between Buildings', Van Nostrand Reinhold(1987), (http://www.rudi.net/books/3611)

26. ranck, Karen (2002), 'Women and Environment' in Bechtel, R. & Churchman, A. (eds.) Handbook of Environmental Psychology, John Wiley& sons, New York.

27. Knox, P & Pinch, S. (2000). Urban Social Geography, Fourth Edition, Prentice Hall, England.

28. Kurniawati, Wakhidah )2012(, Public Space for Marginal People, So-cial and Behavioral Sciences, Vol36, pp 476-484.

29. Krenichyn, Kira )2004(, Women and physical activity in an urban park: Enrichment and support through an ethic of care, Journal of Environmen-tal Psychology, No 24, pp117–130

30. Larson, D. KeatingT J )2009(, Assessment of insecticide-treated bed-net use among children and pregnant women across 15 countries using standardized national surveys, Am J Trop Med Hyg, vol 2, p 209-214

31. Pasaogullari, N & Doratli, N, (2004), "Measuring Accessibility and Utilization of Public Spaces in Famagusta', Cities, Vol. 21, No.3, 225-232 Rezazadeh,

32. Phadke, Shilpa)2010(, Gendered Usage of Public Spaces: A Case Study of Mumbai, NCW-UNDP-CEQUIN conference on Gender based Vio-lence in public spaces : Challenges and Solutions, Delhi, Constitution Club

33. Reeves, Dory)2003(, Gender Equality and Plan Making: The Gender Mainstreaming Toolkit, RTPI Gender Mainstreaming Toolkit, Executive Summary. Available from http://www.rtpi.org.uk/ download/369/ Gender -Equality-Toolkit.pdf

34. UNESCO )2003(, UNESCO s Gender Mainstreaming Implementa-tion Framework )GMIF( for 2002-2007, UNESCO,Women and Gender Equality Section, Paris

35. Wekerle, Gerda R. (2002), Gendered Spaces of a Pluralistic Citizenship, in 'Democracy, Citizenship and the Global City, Engin F.lsin, Rutledge, London.

36. Woodsworth , Ellen) 2005(, Making Space for Women in Cities, Spar-rc BC, No 52, pp10-13.