چیستی محیط زیست و ارتباط آن با برخی مفاهیم جغرافیای سیاسی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار جغرافیای سیاسی، دانشگاه فردوسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، گروه جغرافیا، مشهد، ایران،

2 فارغ‌التحصیل کارشناسی ارشد جغرافیای سیاسی، دانشگاه فردوسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، گروه جغرافیا، مشهد،

3 دانشجوی کارشناسی ارشد جغرافیای اقلیم شناسی، دانشگاه فردوسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، گروه جغرافیا، مشهد، ایران

چکیده

امروزه با پیشرفت های تکنولوژیک و عدم توسعه فرهنگی-اجتماعی لازم برای بکارگیری این تکنولوژی های جدید، زمینه برای تخریب حداکثری محیط زیست فراهم شده است، به گونه ای که میزان تخریب بسیار شدیدتر از حد تحمل محیط زیست بوده و فرصت ترمیم آن را دارا نمی باشد، بنابراین، لازم است تا به صورت جدی به مساله محیط زیست توجه شود. با توجه به اینکه قدم اول برای حفظ محیط زیست، شناخت آن است، در این پژوهش به تبیین پدیده محیط زیست و چیستی آن پرداخته می شود، تاریخچه، اهمیت، اصول، رویکردها و بحران های محیط زیست تشریح می شود و با ارایه رابطه محیط زیست با برخی مفاهیم جغرافیای سیاسی از جمله قوانین و سیاست های بین المللی، امنیت زیست محیطی، حاکمیت محیط زیست، دولت و محیط زیست، قدرت و محیط زیست، تلاش شده است تا اولا محیط زیست به عنوان پدیده‌ای مستقل و بدون تاثیرپذیری و تاثیرگذاری از سایر حوزه ها شناخته نشود و در ثانی چگونگی تاثیرگذاری و تاثیرپذیری برخی حوزه های جغرافیای سیاسی با محیط زیست آشکار گردد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The concept of environment and its relation with some concepts of political geography

نویسندگان [English]

  • mohsen janparvar 1
  • farid abbasi 2
  • fatemeh danehchin 3
1 Assistant Professor of Political Geography, Ferdowsi University, Faculty of Literature and Humanities, Department of Geography, Mashhad, Iran,
2 Graduated from Master of Political Geography, Ferdowsi University, Faculty of Literature and Humanities, Department of Geography, Mashhad,
3 Graduated from Master of Political Geography, Ferdowsi University, Faculty of Literature and Humanities, Department of Geography, Mashhad,
چکیده [English]

The need for technological progress and the lack of socio-cultural development necessary to use this new technology is the basis for the destruction of the existing environment and the rate of its destruction is much more severe than the tolerance of the environment and it is hard to repair it. Therefore, it is necessary to pay serious attention to the issue of the environment. Considering that the first step to preserve the environment is to know it, in this research, the phenomenon of the environment and what it is is explained, The history, importance, principles, approaches and environmental crises are described. By presenting the relationship between the environment and some concepts of political geography, including international laws and policies, environmental security, environmental governance, government and the environment, power and the environment, efforts have been made not to recognize the environment as a phenomenon independent of other phenomena. And secondly, to reveal how some issues of political geography are affected by the environment.

کلیدواژه‌ها [English]

  • environment
  • Environmental degradation
  • political geography
  1. اراک، حمزه علی؛ سلیمانی فارسانی، زهرا (1393)، بررسی وضعیت محیط زیست در جهان و ایران، گاهنامه پژوهشی دانشگاه پیام نور استان چهارمحال و بختیاری، شماره 7؛
  2. حافظ­نیا، محمد رضا (1386). قدرت و منافع ملی. تهران. نشر انتخاب؛
  3. کامران، حسن؛ غلامی، بهادر؛ یاری، اسلام؛ حسینی امینی، سید حسن؛ خالدی، حسین (1389)، جغرافیا و قدرت ملی ایران، نشریه تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی، جلد 13، شماره 16، ص 28-5؛
  4. خرم دل, سرور؛ کوچکی، علیرضا؛ رضازاده، مریم (۱۳۹۳)، اثرات تغییر اقلیم و گرمایش جهانی بر تنوع زیستی، همایش ملی تغییرات اقلیم و مهندسی توسعه پایدار کشاورزی و منابع طبیعی، تهران، شرکت علم و صنعت طلوع فرزین؛
  5. ببران، صدیقه؛ هنربخش، نازلی (1387)، بحران وضعیت آب در جهان و ایران، فصلنامه راهبرد، سال 16، شماره48، ص 212-193؛
  6. حسینی، هدایت (1397)، اهمیت زنجیره غذایی پایدار در تامین امنیت غذایی و توسعه پایدار، مجله علوم تغذیه و صنایع غذایی ایران، سال13، شماره 1، ص 127؛
  7. عابدی، طوبی؛ عابدی، رویا؛ کاظمی، لادن (1388)، جنگل زدایی و بحران تغییر اقلیم، همایش ملی بحران آب در کشاورزی و منابع طبیعی، شهر­ری، دانشگاه آزاد شهر­ری؛
  8. کاویانی راد، مراد (1389)، تحلیل فضایی مخاطرات محیطی و بحران های بوم شناسی در ایران، فصلنامه مطالعات راهبردی، شماره2، 57-33؛
  9. فرشچی، علیرضا؛ رهنما، حمیدرضا (1383)، ژئوپلیتیک فراگیر، چاپ اول. انتشارات دوره عالی جنگ، تهران.
  10. 10.  ذوالفقاری، حسن (1391). مبانی محیط زیست، ویراست دوم، کرمانشاه: نشر دانشگاه رازی؛
  11. 11.  جان پرور، محسن؛ قربانی سپهر، آرش؛ میرشکاری، محمدرضا (1396)، نگرشی امنیت پژوهانه به بحران­های پایه ای قرن21، مجله پژوهش های جغرافیای سیاسی، سال دوم، شماره سوم، ص 126- 166؛
  12. 12.  وات، کنت (1929)، مبانی محیط زیست، (ترجمه عبدالحسین وهاب­زاده). مشهد: انتشارات جهاد دانشگاهی مشهد؛
  13. 13.  سلیمان پور عمران، محبوبه؛ یارمحمدیان، محمدحسین؛ کشتی­ارای، نرگس (1395)، بررسی مقایسه­ای نظریات و رویکردهای برنامه درسی زیست محیطی، فصلنامه پژوهش در برنامه ریزی درسی، دوره 2، شماره21؛
  14. 14.  مشهدی، علی (1395)، دولت و محیط زیست: از رویکردهای بدون دولت تا رویکردهای مشارکتی، فصلنامه دولت­پژوهی، مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دوره2، شماره 8، ص59-80 ؛
  15. 15.  نجفی، سجاد؛ کاویانی راد، مراد؛ متقی، افشین (1394)، رابطه امنیت زیست محیطی با امنیت ملی، فصلنامه مجلس و راهبرد، سال 22، شماره 83؛
  16. 16.  علیزاده، عمران؛ پیشگاهی­فر، زهرا (1390)، امنیت زیست محیطی و تحول مفهوم امنیت در قرن 21، فصلنامه چشم­انداز جغرافیایی(مطالعات انسانی، سال6، شماره14، ص119-107؛
  17. 17.  حسینی، سیدمهدی (1392)، حاکمیت بین­المللی زیت محیطی و چالش­های توسعه پایدار در کشورهای توسعه یافته و درحال توسعه، فصلنامه محیط زیست، شماره 56، سال 1392؛
  18. 18.  میرعظیم، قوام (1375). حمایت کیفری از محیط زیست، تهران: انتشارات سازمان حفاظت محیط زیست؛
  19. 19.  داوودیان، الهه؛ اسکندری ثانی، محمد (1396)، امایش سرزمین، ضرورت بنیادین توسعه پایدار محیط زیست، چهارمین کنفرانس بین المللی برنامه ریزی و مدیریت
  20. 20.  میرزازاده، نادر؛ سپهری فر، سیما (1392)، تعامل حق بر محیط زیست سالم و حق بر بهداشت، فصلنامه مطالعات حقوق بشر اسلامی، سال دوم، شماره چهارم؛