ارزیابی نقش طرح های بهسازی و نوسازی بافت های فرسوده شهری در بهبود کیفیت محیط شهری (مورد مطالعه : محله بریانک)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه خوارزمی تهران

2 استادیار جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه خوارزمی تهران

3 استادیار و عضو هیت علمی دانشگاه خوارزمی تهران

4 کارشناس ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه خوارزمی

چکیده

برخی از نواحی شهری با چالش های مهمی در زمینه های تخریب فیزیکی و محیطی، محرومیت اجتماعی، ناامنی، بیکاری، نابرابری های اقتصادی، کمبود مسکن و ترافیک روبرو هستند. یکی از اهداف اساسی فرایند برنامه ریزی شهری، حفظ و بهبود کیفیت زندگی و به تبع آن، ارتقاء کیفیت محیط شهری از طریق اجرای طرح ها و برنامه های شهری است. در تحقیق حاضر، میزان تأثیر طرح اجرایی بهسازی و بهبود کیفیت زندگی محله بریانک که در سال 1384 برای محله بریانک تهیه شده، در ابعاد کیفیت محیط شهری محله بریانک شامل بعد زیست محیطی، عملکردی، زیبایی شناختی، کالبدی، اقتصادی و اجتماعی مورد بررسی قرار گرفته است. روش تحقیق در این پژوهش از نوع توصیفی- کاربردی بوده و برای شکل گیری تکیه گاه نظری پژوهش از مطالعات کتابخانه ای و برای گردآوری داده ها از مطالعات میدانی (پرسشنامه) استفاده شده است. جامعه آماری این پژوهش محله بریانک واقع در منطقه 10 تهران با 28329 نفر می باشد. با استفاده از روش نمونه‌گیری تصادفی، تعداد 379 نفر به‌عنوان نمونه تعیین گردید و برای تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزارهای SPSS و Arc GIS استفاده شد و اثراث اجرای طرح بهسازی و نوسازی محله بریانک بر ابعاد زیست محیطی، عملکردی، زیبایی شناختی، کالبدی، اقتصادی و اجتماعی کیفیت محیط شهری مورد بررسی قرار گرفت. یافته های پژوهش نشان می دهد که بعد از اجرای طرح، به جزء ابعاد کالبدی و عملکردی که در آنها بهبود اندکی حاصل شده است، اجرای طرح بهسازی و بهبود کیفیت زندگی محله بریانک نه تنها نتوانسته در ارتقاء وضعیت سایر ابعاد موفق باشد، بلکه این ابعاد سیر نزولی داشته اند و میزان نارضایتی از این ابعاد و به طور کلی کیفیت محیط شهری در نظر ساکنین افزایش یافته است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Evaluation of the role of urban remediation and renovation projects in improving the quality of the urban environment (Case study: Bryank neighborhood)

نویسندگان [English]

  • Mohammad Soleimani Mehranjani 1
  • Ahmad Zanganeh 2
  • Taher Parizadi 3
  • Ali Biglar 4
1 Associate Professor of Geography and Urban Planning Kharazmi University of Tehran
2 Assistant Professor of Geography and Urban Planning Kharazmi University of Tehran
3 Assistant Professor of Geography and Urban Planning Kharazmi University of Tehran
4 Master of Geography and Urban Planning, Kharazmi University
چکیده [English]

Some urban areas face significant challenges in the areas of physical and environmental degradation, social deprivation, insecurity, unemployment, economic inequality, housing shortages and traffic. One of the main goals of the urban planning process is to maintain and improve the quality of life and, consequently, to improve the quality of the urban environment through the implementation of urban plans and programs. In the present study, the effect of the executive plan to improve and improve the quality of life of Beryank neighborhood, which was prepared for Beryank neighborhood in 2005, in terms of quality of urban environment in Beryank neighborhood, including environmental, functional, aesthetic, physical, economic and social dimensions has taken. The research method in this research is descriptive-applied and library studies have been used to form the theoretical basis of the research and field studies (questionnaires) have been used to collect data. The statistical population of this study is Beryank neighborhood located in district 10 of Tehran with 28329 people. Using random sampling method, 379 people were selected as a sample and SPSS and Arc GIS softwares were used to analyze the data. Physical, economic and social quality of urban environment were examined. result show that after the implementation of the plan, except for the physical and functional dimensions in which little improvement has been achieved, the implementation of the plan to improve the quality of life in Beryank neighborhood not only failed to improve the situation in other dimensions, but these dimensions They have been declining and the level of dissatisfaction with these dimensions and the quality of the urban environment in general has increased in the eyes of residents.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Quality of urban environment
  • worn texture
  • improvement and renovation
  • Beryank

مراجع

  1. آمارگیری شهر تهران 1359 و سرشماری عمومی نفوس و مسکن 1365 و 1375.
  2. الیس ام. برایت، تجدید حیات محلات فراموش شده در آمریکا، ترجمه احمد زنگانه، کاظم اسمعیلی، بهاره جانه و ابوالفضل زنگانه، انتشارات معاصر، 1393.
  3. پوراحمد، احمد.، زارعی، جواد(1394) سنجش کیفیت زندگی در قلمرو بافت ف رسوده شهری مطالعة موردی: منطقة 9 شهر تهران، مجله پژوهش و برنامه­ریزی شهری، سال ششم، شماره بیست و یکم، تابستان 1394.
  4. خادم الحسینی، احمد، منصوریان، حسین و ستاری، محمد حسین (1389). سنجش کیفیت ذهنی زندگی در نواحی شهری، فصلنامه جغرافیا و مطالعات محیطی، سال اول ، شماره 3، صص 45 – 60.
  5. دیزخلیلی، نسرین (1385). ارتقای کیفیت محیط شهری در مرکز تاریخی شهرها با استفاده از رویکرد برنامه ریزی طراحی محور، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تهران.
  6. رضوانی، محمدرضا؛ متکان، علی اکبر؛ منصوریان، حسین و ستاری، محمدحسین (1388). توسعه و سنجش شاخص های کیفیت زندگی شهری (مورد مطالعه: نورآباد لرستان)، فصلنامه مطالعات و پژوهش های شهری، سال اول، شماره دوم.
  7. رفیعیان، مجتبی و احمدی، حسن و اورنگ، ملاحت (1386). درآمدی بر بازسازی پس از سانحه و الزامات ارتقای کیفیت محیط سکونتی، ارائه شده در سومین کنفرانس بین المللی مدیریت جامع بحران در حوادث غیر مترقبه.
  8. رفیعیان، مجتبی و مولودی، جمشید (1391). رویکردها و روشهای سنجش کیفیت محیط مسکونی شهر، انتشارات آذرخش، چاپ اول، تهران.
  9. رفیعیان، مجتبی و عسکری، علی (1386). "مفهوم و شیوه سنجش کیفیت محیط شهری"، ارایه شده در دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم تحقیقات، تهران.
  10. سرشماری عمومی نفوس و مسکن سال 1385، مرکز آمار ایران.
  11. سرشماری عمومی نفوس و مسکن شهر تهران، مرکز آمار ایران، 1375.
  12. سرشماری عمومی نفوس و مسکن شهر تهران، مرکز آمار ایران، 1385.
  13. سرشماری عمومی نفوس و مسکن شهر تهران، مرکز آمار ایران، 1390.
  14. شماعی، علی و پوراحمد، احمد (1392). بهسازی و نوسازی شهری از دیدگاه علم جغرافیا،  انتشارات دانشگاه تهران.
  15. طرح بهسازی محله بریانک – هفت چنار (1384). مهندسین مشاور طرح و معماری.
  16. طرح تفصیلی منطقه 10 شهرداری تهران (1384). مهندسین مشاور طرح و معماری.
  17. طرح جامع تهران (1386). شورای عالی شهرسازی و معماری ایران.
  18. عباس زادگان، مصطفی و روستا، مریم (1387). ارتقاء کیفیت فضاهای شهری در فرایند نوسازی و بهسازی بافت‌های فرسوده، نمونه موردی: محله صابونپزخانه تهران.
  19. عسگری زاده، زهرا (1387). سنجش میزان کیفیت محیط در بافت های فرسوده بازسازی شده شهری، مورد مطالعه: پروژه نواب، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تربیت مدرس.
  20. علی پور، روجا؛ خادمی، مسعود؛ سنماری، محمد مهدی و رفیعیان، مجتبی (1391). شاخصه های کیفیت محیطی در شناسایی اولویت های مداخله در محدوده بافت فرسوده شهر بندر لنگه، فصلنامه علمی – پژوهشی باغ نظر، مرکز پژوهشی هنر معماری و شهرسازی نظر، شماره بیستم، سال نهم.
  21. فیروزی، محمدعلی.، نعمتی، مرتضی.، داری­پور، نادیا(1393) سنجش تطبیقی تصویر ذهنی شهروندان و کارشناسان به مفهوم کیفیت محیط شهری در طرح مسکن مهر(مطالعه موردی: شهر امیدیه)، دو فصلنامه »پژوهشهای منظر شهر« / سال اول/ شماره 2، صص 21-29.
  22. گلکار، کوروش (1380). مولفه های سازنده کیفیت محیط شهری، نشریه صفه، دانشگاه شهیید بهشتی، شماره 32، صص 38-68.
  23. مطالعات اجتماعی طرح بهسازی محدوده بریانک – هفت چنار، مرحله اول، مهندسین مشاور، طرح و معماری و انجمن ایران شناسی فرانسه در ایران، کارفرما: شهرداری منطقه 10، 1385-1384.
  24. مولودی، جمشید (1388). "سنجش کیفیت محیط شهری در شهرهای جدید (مطالعه موردی: شهر جدید هشتگرد)"، مجتبی رفیعیان، مهدی پورطاهری، پایان‌نامه کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران. "، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه خوارزمی، تهران.
  25. مهندسین مشاور طرح و معماری و انجمن ایرانشناسی فرانسه در ایران، کارفرما: شهرداری تهران، " طرح بهسازی محدوده بریانک – هفت چنار" 1385-1384.
    1. Consulting Engineers Sharan. (2006). Help to Identify and Intervene in Old Areas, Tehran, Ideh Par-dazan-e Fan-Va-Honar.
    2. Habibi, S. M. & Maghsoudi, M. (2002). Urban Renovation, Tehran, University of Tehran, 2.
    3. http.beryanak.mytehran.ir.
    4. Olfaty, Fatemeh., Garavand, Mahdi (2014) Evaluation of life quality indicators in cities & improving urban environmental (Case Study: Boroujerd city). American Journal of Engineering Research (AJER), Volume-03, Issue-08, pp-316-322.
    5. Pacione, Michel (2003). “Introduction on urban environmental quality and human wellbeing” , Landscape and Urban Planning.
    6. Pacione, Michel (2003). “Urban environmental quality and human wellbeing – a social geographical perspective”, Landscape and Urban Planning.
    7. Rahnama, M. R. (2009). Planning for the Central City Zones, Mashhad, Mashhad’s Ferdowsi Univer- sity Press, 1.
    8. Smith, C., Levermore,G., (2008). Designing urban spaces and building to improve sustainability and quality of life in a warmer word, Social Indicators Research 40.
    9. United Nations (UN). (2016). Progress towards the Sustainable Development Goals. Economic and Social Council: Report of the Secretary General (E/2016/75).

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 24 اردیبهشت 1400
  • تاریخ پذیرش: 30 خرداد 1400

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار