مطالعه نور در عرصه های گوناگون معماری ایرانی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

فارغ التحصیل مقطع کارشناسی ارشد موسسه آموزش عالی معماری و هنر پارس.

چکیده

معماری ایرانی در گذشته دارای ویژگی های ماندگاری بوده که در تداوم این معماری در دوره های مختلف نقش اساسی داشته است. این ویژگی ها اصول و مفاهیمی بوده است که برآمده از فرهنگ و ارزش های جامعه بوده و ریشه در باورهای مردم دارد. اما در دوران معاصر بی توجهی به این مهم باعث گسست در روند تداوم معماری ایرانی شده است. بنابراین برای حفظ این ارزش ها باید این اصول را در معماری معاصر بازخوانی کرد. به نظر می رسد حضور نور در معماری ایرانی نه تنها برای رفع نیازها بلکه برای جستجوی هوشمندانه ارزش و اعتقادات مردم بوده است. نحوه حضور و تاثیر آن در این معماری و همچنین دانش، با دید خاصی همراه است که نور از طریق آن وارد فضای معماری شده و مفاهیم و معانی ماندگاری را خلق می کند. این مفاهیم ریشه در باورها و ارزش‌های مردم ایران دارد و به نظر می‌رسد این ویژگی نقش مهمی در حفظ آنها در معماری ایرانی داشته است. این تحقیق با روش توصیفی تحلیلی انجام شده و نتایج بدست آمده نشان می دهد معماران ایرانی به اهمیت عنصر حیاتی «نور» در طراحی فضاها پی برده اند و تمام کوشش آنها این بوده است که نور پراکنده را به کمک معماری تسخیر کنند و به خدمت گیرند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Study of light in various fields of Iranian architecture

نویسنده [English]

  • Navid Aghapour
Graduated from Pars Institute of Higher Education, Architecture and Art.
چکیده [English]

In the past, Iranian architecture had enduring features that played a key role in the continuation of this architecture in different periods. These characteristics have been principles and concepts that are derived from the culture and values ​​of society and are rooted in people's beliefs. But in the contemporary era, neglecting this important issue has caused a break in the continuity of Iranian architecture. Therefore, in order to preserve these values, these principles must be re-read in contemporary architecture. It seems that the presence of light in Iranian architecture has been not only to meet the needs but also to intelligently search for the values ​​and beliefs of the people. The manner of its presence and impact in this architecture, as well as knowledge, is associated with a special vision through which light enters the architectural space and creates concepts and meanings of permanence. These concepts are rooted in the beliefs and values ​​of the Iranian people and it seems that this feature has played an important role in preserving them in Iranian architecture. This research has been done by descriptive-analytical method and the results show that Iranian architects have realized the importance of the vital element of "light" in the design of spaces and all their efforts have been to capture and use scattered light with the help of architecture. .

کلیدواژه‌ها [English]

  • Light
  • architecture
  • bazaar
  • mosque
  • Iran
بمانیان، محمدرضا و عالی نصب، محمدعلی(1391)؛ بررسی نقش نور در تبیین توالی فضای معماری مساجد، نشریه پژوهش هنر، سال دوم، شماره چهارم
خالقی، آزاده(1397)؛ طراحی مجموعه فرهنگی مذهبی با بهره گیری از جنبه های کیفی نور در معماری ایرانی(مساجد)؛ پایان نامه کارشناسی ارشد رشته معماری گرایش معماری دانشگاه خیام
دریای لعل، بهرنگ وحوصله دار صابر، ریحانه(1388)؛ فصلنامه فن هنر. سازمان نظام مهندسی ساختمان گیلان.سال  سیزدهم.شماره 25، پیاپی 61
ستاری ساربانقلی،حسن (1380)؛ تجلی عرفان،رنگ و نور در معماری مساجد. مجموعه مقالات دومین همایش معماری مسجد. تهران،دانشگاه هنر
شاهرخی، فروزان(1398)؛ رویکردی تحلیلی بر اصول معماری پایدار(سبز) در فضاهای شهری، مجله جغرافیا و روابط انسانی، دوره 2، شماره 3 - شماره پیاپی 7، صفحه 391-402
فاینینگر،آندریاس(1366)؛ نور و معماری. مجله عکس. ترجمه نصرالله کسراییان.شماره 12
فولادی، وحدانه، جعفری، فاطمه،(1392)؛ مقایسۀ تطبیقی نورپردازی معماری معاصر و معماری سنتی (نمونۀ موردی مدرسه خان شیراز و دبستان 15 کلاسه سعدی در شیراز) .اولین همایش ملی معماری، مرمت، شهرسازی و محیط زیست پایدار، دانشکده فنی و حرفه ای شهید مفتح همدان
کشمیری، هادی، نوشادی، زهره، عباسی، منیژه(1392)؛ بررسی فیزیک و مفاهیم معنوی نور در معماری سنتی ایران) با نگاهی به مساجد و خانه ها (. همایش ملی معماری پایدار و توسعۀ شهری، بوکان
ماهوش، مریم(1393)؛ حضور کیفی نور در معماری قدیم ایران: هستی؛ چگونگی؛ چرایی ماهوش، انتشارات پژوهش های فرهنگی
محمدیارزاده، سجاد و یغمایی، سپیده(1384)؛ بازخوانی استعاره ایجاز نور در کالبد معماری مساجد ایران. مقالات اولین همایش هنر و عناصر طبیعت.تهران:فرهنگ
مولائی، زهرا و عامری سیاهویی، حمیدرضا(1394)؛ حکمت نور در معماری اسلامی مطالعه موردی بازار قم، اولین همایش علمی پژوهشی افق های نوین در علوم جغرافیا و برنامه ریزی، معماری و شهرسازی ایران، تهران،
میرمیران، سید هادی(1377)؛ . سیری از ماده به روح، مجله معماری و شهرسازی . شماره 42 و 43
نجفی، شهرزاد(1392)؛ آنالیز و بررسی معماری سنتی ایران و نقش نور در آن. همایش تخصصی روشنایی نورپردازی ایران، شیراز
Ahani’ F; 2011 . “Natural Light in Traditional Architecture of Iran: Lessons to Remember”,
Baker,Nick and steemers,koen,2002.daylight design of building.london:James & James Zajonc , Arthur . 1993 . Catching the light , the entwined history of light and mind . New York : Bantam books
Bohme’ G.; 2014. “Light and Space: On the phenomenology of Light”, Dialogue and Universalism, Vol. 24, No.4, pp73-62.
Makani’ V; Khorram’ A.; Ahmadipur Z; 2012. “Secrets of Light in Traditional Houses of Iran”, International Journal of Architecture and Urbanism, Vol.2, No.3, pp50-45
Philips derek.2000.lighting modern buildings. Oxford :Architectural press
Tahbaz’ M; Moosavi’ F.; 2009. “Daylighting Methods in Iranian Traditional Architecture (Green Lighting)”, CISBAT, International science conference, Switzerland
Vitruvius,marcus Pollio 1999.Book I. In Jay M.stain and Kent F.Spereckmeyereds.