سنجش شاخص های امنیت اقتصادی-اجتماعی در نواحی روستاهای مرزی (مورد مطالعه: شهرستان تایباد)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه ریزی روستایی ،خوارزمی،تهران،ایران

2 دانشیار جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران

چکیده

روستاها اساس حیات اجتماعی کشور هستند و نقش مهمی در امنیت غذایی و توزیع جمعیت و تولید محصولات کشاورزی دارند. اهمیت روستاهای مرزی به دلیل مبادلات تجاری خارجی دو چندان است ازین رو مقاله حاضر به سنجش وضعیت شاخص های امنیت اقتصادی-اجتماعی در نواحی روستاهای مرزی ( مورد مطالعه: شهرستان تایباد) پرداخته است. هدف تحقیق شناسایی مولفه های امنیت و سنجش وضعیت این مولفه ها در روستاهای مرزی شهرستان است. روش تحقیق توصیفی و تحلیلی و گردآوری اطلاعات به دو صورت اسنادی و میدانی می‌باشد. جامعه آماری تحقیق روستاهای مرزی شهرستان تایباد هستند که در فاصله 15 کیلومتری با مرز افغانستان قرار دارند که عبارتند از روستاهای محمد آباد، محسن آباد ، قومی، فرزنه، دوغارون و حاجی آباد که تعداد خانوارآنها براساس سرشماری عمومی نفوس و مسکن سال1395برابر با1266 خانوار بوده است و انتخاب نمونه به صورت اشباع نظری انجام شده و تعداد 100 پرسشنامه از سوی جامعه محلی محلی پر شده است. نتایج این تحقیق نشان میدهد که، شاخص اقتصادی با ضریب 2.12 و شاخص اجتماعی با ضریب 2.96 بوده است. در این بین مولفه اشتغال با میانگین 2.65 در شاخص اقتصادی و مولفه تعلق مکانی با میانگین3.56 در شاخص اجتماعی بالاتر از سایر مولفه ها بوده است همچنین در بین روستاهای مورد مطالعه روستای محسن آباد در بالاترین وضعیت و روستای قومی در پایین ترین وضعیت امنیتی قرار دارند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Measuring socio-economic security indicators in border villages (case study: Taibad city)

نویسندگان [English]

  • fateme nemati jowzeghani 1
  • VAHID RIAHI 2
1 Master's student in geography and rural planning, Kharazmi, Tehran, Iran
2 Associate Professor of Geography and Rural Planning, Kharazmi University, Tehran, Iran
چکیده [English]

Villages are the basis of the country's social life and play an important role in food security and population distribution and agricultural production. The importance of border villages due to foreign trade is twofold. Therefore, the present article assesses the status of socio-economic security indicators in the border villages (case study: Taybad city). The purpose of this research is to identify security components and assess the status of these components in the border villages of the city. The method of descriptive and analytical research and data collection is both documentary and field. The statistical population of the study is the border villages of Taybad city, which are located 15 km away from the Afghan border, which include the villages of Mohammad Abad, Mohsen Abad, Qomi, Farzaneh, Dogharun and Haji Abad. The sample was selected in a theoretical saturation and 100 questionnaires were filled out by the local community. The results of this study show that the economic index with a coefficient of 2.12 and the social index with a coefficient of 2.96. Among these, the employment component with an average of 2.65 in the economic index and the spatial affiliation component with an average of 3.56 in the social index was higher than other components. have.

کلیدواژه‌ها [English]

  • rural areas
  • border villages
  • social security
  • economic security
  • Taybad city
امینی قشلاقی، داوود(1399) تحلیلی بر شاخصهای جغرافیای طبیعی مؤثر در امنیت مرزهای ج.ا. ایران با تأکید برمرزهای شمال غربی کشور، فصلنامه علمی علوم و فنون مرزی، دورۀ نهم، شمارۀ 4، زمستان 1399،صص59-100.
کریمی، علیرضا و دانش مهر، حسین (1398)بررسی احساس امنیت در مناطق مرزی مطالعه موردی: شهر مریوان، فصلنامه پژوهشنامه مطالعات مرزی، دوره7  ،شماره 4 ،صص1-24.
مومنی، حسن؛ سلطان احمدی، ملیحه (1397) بازارچه­های مرزی و امنیت اقتصادی روستاهای پیرامون
مطالعه مورد: بازارچه مرزی باجگیران، جغرافیا و روابط انسانی، پاییز،1397دوره1، شماره2، صص176-193.
نصیری هند خاله، اسماعیل؛ جلالیان، اسحاق؛ گنجی، نسرین (1396)بررسی احساس امنیت اجتماعی در شهرهای مرزی(مطالعه موردی: شهر پیرانشهر،) فصلنامه علوم و فنون مرزی، دوره 6 ،شماره  3، صص129-148.
سهرابی، محمد(1396) بازشناسی فرصتها و تهدیدهای امنیتی در مرزها، پژوهش نامه مطالعات مرزی، سال پنجم، شماره دوم، تابستان 1396.
کریمی، مرتضی و وفایی، علی اکبر ( 1395) امنیت سازی با توسعه پایدار در مناطق مرزی (مطالعه موردی، شهر مریوان،) پژوهش و برنامه ریزی شهری، دوره 4 ،شماره 83،صص95-112.
رضاپور،زهرا؛ اونق، نازمحمد؛ امانی،مرتضی(1395)،مطالعه و بررسی رابطه ی میان سرمایه اجتماعی و امنیت اجتماعی در بین مرزنشینان کرد و ترکمن در مناطق مرزی خراسان شمالی. پژوهش نامه مطالعات مرزی، سال چهارم، شماره سوم، پاییز1395.
حیدری ساربان، وکیل و صائب، شراره (1395)عوامل مؤثر بر ارتقای امنیت مرز از دیدگاه ساکنان محلی، مطالعه موردی:شهرستان گرمی، فصلنامه علوم و فنون مرزی، سال 7 ،شماره 4 ،صص1-25 .
حسن زاده ثمرین، تورج؛ و همکاران. 1395،بررسی و تبیین رابطه ی بین سرمایه اجتماعی و احساس امنیت اجتماعی در بین کارکنان استانداری استان گلستان. فصلنامه پژوهشهایراهبردی امنیت و نظم اجتماعی. شماره7.
متقی، افشین (1395)تحلیل تطبیقی احساس امنیت در قلمروهای مرزی (نمونه موردی: کردستان ایران و کردستان عراق)، نگرشهای نو در جغرافیای انسانی، دوره8  ،شماره 4 ،صص29-42.
کانونی، رضا ؛ ایمانی، بهرام؛ حبیب زاده، عظیم ؛ مسلمی، آرمان(1394) سنجش احساس امنیت اجتماعی در مناطق شهری ، مطالعه موردی: اردبیل، پژوهشنامه جغرافیای انتظامی ، سال 3، شماره10،صص1-34.
پیرعلی، علیرضا و سیادت، سعیده(1392)بررسی و اولویت بندی عوامل مؤثر بر احساس امنیت در شهرهای مرزی (موردمطالعه:تربت جام،) فصلنامه پژوهشنامه مطالعات مرزی، دوره 1 ،شماره2  تهران، مطالعات اجتماعی ایران، دوره 2، شماره2،صص143-164.
اخباری، محمد و نامی، محمدکسن(1393)جغرافیای مرز با تأکید بر مرزهای ایران، چاپ سوم، تهران: انتشارات سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح.
دربان آستانه، علیرضا(1393) ارزیابی و تحلیل احساس امنیت روستاییان نواحی مرزی(مطالعه موردی :استان ایلام)، فصلنامه علمی -پژوهشی برنامهریزی فضایی )جغرافیا) ،سال چهارم، شماره چهارم، (پیاپی15)، زمستان1393،صص69-88.
بهیان، شاپور و فیروزآبادی، آمنه(1392)بررسی عوامل مؤثر بر احساس امنیت اجتماعی در شهرها مطالعه موردی شهر کرمان، مطالعات جامعه شناختی شهری، سال3، شماره6،صص103-122.
احمدی، حسن و دادجو، روزبه(1391)توسعه پایدار مناطق مرزی؛ راهبرد اساسی حفـظ امنیت مرزها. همایش ملی شهرهای مرزی و امنیت، چالشها و رهیافت ها. دانشگاه سیستان و بلوچستان، زاهدان.
رسولی ، رضا و صالحی،علی(1390) بررسی و تبیین عوامل موثر بر امنیت اجتماعی جوانان، دانش انتظامب، سال12، شماره2، صص165-201.
کامران، حسن و شعاع برآبادی، علی (1389)بررسی امنیت شهری در شهرهای مرزی مطالعه موردی؛ شهر تایباد، جغرافیا(فصلنامه انجمن جغرافیای ایران،) دوره  8،شماره 25 5صص25-46.
نبوی، عبدالحسین؛ حسین زاده، علی حسین؛ حسینی ، سیده هاجر(1389)، بررسی عوامل اجتماعی و اقتصادی موثر بر احساس امنیت اجتماعی، جامعه شناسی کاربردی ، دوره21، شماره40، صص73-96.
نویدنیا، منیژه( 1389) اولویت امنیتی شهروندان در مناطق مختلف  شهر تهران، فصالنامه نگرشهای نو در جغرافیای انسانی، بهار 1389،سال 2، شماره2،صص87-99.
قالیباف، محمدباقر؛ و همکاران(1387)تأثیر ابعاد سرمایه اجتماعی بر امنیت مرزها (مطالعه ی موردی: بخش مرزی نوسود شهرستان پااوه در استان کرمانشاه. فصلنامه ی ژئوپلیتیک.شماره .2
سفیری، خدیجه (13۸7)نقش نهادهای غیردولتی محله ای در تأمین امنیت اجتماعی با تکیه بر شهر
عزتی، م و دهقان، م ( ،)1387امنیت اقتصادی در ایران، تهران: مجلس شورای اسلامی (مرکز پژوهشها، دفتر مطالعات اقتصادی.)
نجیبی ربیعی، مریم (1383)بررسی عوامل مؤثر بر میزان احساس امنیت اجتماعی با تأکید بر سرمایه اجتماعی. پایان نامه ی کارشناسی ارشد دانشکده ارتباطات و علوم اجتماعی دانشگاه علامه طباطبایی.
خطایی، غلامحسین(1374).مرزبانی.تهران:انتشارات معاونت آموزشی ناجا.
 کفشگر جلودار، ح، امنیت اقتصادی، تارنمای پژوهشکده باقرالعلوم، بی تا، http://www.pajoohe.com
 
Buzan, B. & Hansen, L. (2007) International Security, Vol. III: Widening Security, SAGE Publications, London: New Delhi, Singapore.
Cerami, Alfio. (2006) Worlds of Socio-Economic Security in Western Europe: The Need for Bottom-Up Empowerment, A Human Security Report for Eastern/Western Europe.
Chandler, D. (2007) The security–development nexus and the rise of ‘antiforeign policy, Journal of International Relations and Development, Vol.10, No.4, pp.362-386.
Vollmer, B. A. (2019) The paradox of border security: an example from the UK, Political Geography, Vol.71, pp.1-9.
Wang, Y. R. (1999) political change and public security- the prospect of Taiwan, Journal of Futures Vol.31, pp.57-72.