بررسی میزان سازگاری مدارس سنندج با اصول آب‌وهواشناسی معماری

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 *.کارشناسی ارشد، گروه جغرافیا، آب و هواشناسی کاربردی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران.

2 دانشجوی دکترا، گروه باستان شناسی، دانشکده علوم اجتماعی، دانشکاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران.

3 کارشناسی، گروه جغرافیا، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه پیام نور، سنندج، ایران.

10.22034/gahr.2024.368889.1762

چکیده

شناخت توان آسایش زیست اقلیمی یا بیوکلیماتیک، در معماری مراکز آموزشی از جمله مدارس، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. توجه به خصوصیات اقلیمی و اثراتی که اقلیم در شکل‌گیری این گونه ساختمان‌ها می‌گذارد، از نظر آسایش حرارتی و هماهنگی ساختمان، با شرایط اقلیمی موجب صرفه‌جویی در مصرف انرژی شده و از لحاظ زیست محیطی، سالم‌تر و بهتر است. هدف از پژوهش حاضر بررسی میزان سازگاری مدارس سنندج با اصول آب‌وهوا‌شناسی معماری است. داده‌های استفاده شده در این پژوهش شامل میانگین باد، بارش ماهانه، تابش آفتاب، میانگین حداقل و حداکثر دما، میانگین حداقل و حداکثر رطوبت نسبی، میانگین ماهانه دما و رطوبت، میانگین دمای خشک و تر و فشار بخار می‌باشد. این متغیرها در طی دوره آماری45 ساله (2005-1961) از ایستگاه هواشناسی سینوپتیک سنندج، بررسی شدند. برای رسیدن به هدف مذکور 20 مدرسه، در نقاط مختلف شهر سنندج انتخاب شده است. روش پژوهش توصیفی- تحلیلی و از حیث نوع تحقیق کاربردی می‌باشد. جمه‌آوری داده‌ها با استفاده از بررسی میدانی و کتابخانه‌ای است. ابتدا با استفاده از معیارهای ماهانی، گیونی، اوانز، و ترجونگ، آسایش حرارتی در شهر سنندج مشخص گردید. برای طراحی اقلیمی مدارس سنندج، به مسایلی مانند جهت استقرارساختمان مدرسه در ارتباط با زاویه تابش و باد، ابعاد پنجره ها و باز شوها، تعیین عمق و اندازه سایبان و فضای سبز موجود در مدارس شهر سنندج بررسی شده است. نتایج تحقیق نشان داد که با توجه به دو شاخص آسایش حرارتی بررسی شده (ماهانی و ترجونگ)، به این نتیجه می‌رسیم که در شرایط روز از 12 ماه (4 ماه خرداد،تیر، مرداد و شهریور گرم، 3 ماه فروردین، اردیبهشت و مهرآسایش و 5 ماه آبان، آذر، دی، بهمن و اسفند سرد)، است. شرایط شب از 12 ماه (3 ماه خرداد، تیر و مرداد آسایش و 9 ماه شهریور، مهر، آبان، آذر، دی، بهمن، اسفند، فروردیین و اردیبهشت سرد)، است .

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Examining the compatibility of Sanandaj schools with the principles of architectural hydrometeorology

نویسندگان [English]

  • aram behjati 1
  • sara sadeghi 2
  • soraya sadeghi 3
1 Master's degree, Department of Applied Geography, Hydrology and Meteorology, Faculty of Literature and Human Sciences, Razi University, Kermanshah, Iran.
2 Ph.D. Candidate, Archaeological Department, Faculty of Social Sciences, Mohaghegh Ardabili University, Ardabil, Iran
3 BA, Department of Geography, Faculty of Literature and Humanities, Payam Noor University, Sanandaj, Iran.
چکیده [English]

Understanding bioclimatic or bioclimatic comfort in the architecture of educational centers, including schools, is of particular importance. Paying attention to the climatic characteristics and the effects that the climate has on the formation of such buildings, in terms of thermal comfort and the harmony of the building with the climatic conditions, has saved energy consumption, and from an environmental point of view, it is healthier and It's better. The purpose of this research is to investigate the compatibility of Sanandaj schools with the principles of hydrometeorology in architecture. The data used in this research include average wind, monthly precipitation, sunshine, average minimum and maximum temperature, average minimum and maximum relative humidity, monthly average temperature and humidity, average dry and wet temperature, and vapor pressure. These variables were analyzed during the statistical period of 45 years (1961-2005) from the Sanandaj synoptic meteorological station. To achieve the mentioned goal, 20 schools have been selected in different parts of Sanandaj city. The research method is descriptive-analytical and in terms of the type of research, it is applied. Data collection is using field and library research. First, thermal comfort in Sanandaj city was determined by using Mahani, Giuni, Evans, and Terjong criteria. For the climatic design of Sanandaj schools, issues such as the orientation of the school building in relation to the angle of radiation and wind, the dimensions of windows and openings, the determination of the depth and size of the canopy and the green space in the schools of Sanandaj city have been investigated.
The results of the research showed that according to the two investigated thermal comfort indicators (Mahani and Tarjong), er, December, February and cold March). The night conditions are from 12 months (3 months of June,

کلیدواژه‌ها [English]

  • Climatic architecture
  • thermal comfort
  • climatic criteria indicators
  • schools
  • Sanandaj
ی نام. (1387). یافته­های کاربردی پژوهش­های علمی و فنی در زمینه فضاهای آموزشی و پرورشی، سازمان نوسازی توسعه وتجهیز مدارس کشور. معاونت فنی و نظارت، دفتر تحقیقات و پژوهش، تهیه وتدوین جهاد دانشگاهی واحد دانشگاه تهران. تهران.
حسین­آبادی، سعید، لشکری، حسن، سلمانی­مقدم، محمد. (1391)، طراحی اقلیمی ساختمان­های مسکونی شهر سبزوار با تاکید بر جهت­گیری ساختمان و عمق سایبان، مجله جغرافیا و توسعه، ش 27: صص 103-116.
حویزاوی، حسن، مرشدی، جعفر. (1394). محاسبه­ی عمق سایبان ساختمان­های مسکونی شهر اواز و نقش آن در راستای تحقق اصل طراحی اقیلیمی، سومین همایش ملی توسعه پایدار در علوم و جغرافیا و برنامه­ریزی، معماری و شهرسازی، تهران: 6 اسفند.
سازمان هواشناسی شهر سنندج. (بی­تا). سالنامه­های هواشناسی. سنندج. 1961-2005.
شماعی، علی، احمدی، علی. (1395). تحلیل فضایی سطوح توسع­یافتگی شهرستان­های استان کردستان. مجله آمایش جغرافیایی فضا. س 6. ش 20: صص 117-128.
شمس، مجید، خداکرمی، مهناز. (1389). بررسی معماری سنتی همساز با اقلیم سرد مطالعه­ی موردی: شهر سنندج. فصلنامه­ی جغرافیایی آمایش محیط. ش 10، صص: 91-114.
طاووسی، تقی، عبدالهی، آرام. (1389). ارزیابی شاخص‌های آسایش دمایی و معماری همساز با اقلیم روانسر. مجله جغرافیا و برنامه­ریزی. س 15. ش 32:  صص 125 – 150.
فرهنگ جغرافیایی شهرستان­های کشور، شهرستان سنندج . (1380). ج 3، سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح. تهران: سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح.
قاضی زاده، بهرام. (1372). اصول و معیارهای طراحی فضاهای آموزشی وپرورشی. تهران: سازمان نوسازی، توسعه و تجهیز مدارس کشور.
قربانی، احمد. (1384). بررسی میزان سازگاری بافت جدید و قدیم شهر سنندج با شرایط اقلیمی. پایان­نامه کارشناسی ارشد جغرافیا. دانشگاه تربیت مدرس.
قلی­زاده ارات بنی، مهدی، ابونوری، اسمعیل. (1401). تاثیر اقلیم­های آب و هوایی برسیستم مدیریت انرژی ساختمان در سبد هزینه خانوار. نشریه جغرافیا و روابط انسانی، دوره 5، ش 1: صص 34-49.
کسمائی، مرتضی. (1382). اقلیم ومعماری، ویرایش محمد احمدی نژاد. تهران: انتشارات خاک.
محمدی، اسدالله. (1382)، برنامه­ریزی محیطی بر پایه شاخص­های زیست اقلیم- مطالعه­ی موردی شهرستان مریوان، پایان­نامه کارشناسی ارشد دانشگاه تربیت مدرس، تهران.
نوری، محمد، قاسم­زاده، مرضیه. (1395). تنظیم شرایط محیطی. تهران: دایره دانش.
واتسون، دونالد، لبز، کنت. (1361). طراحی اقلیمی، ترجمه­ی وحید قبادیان، محمد فیض مهدوی. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
Elenora, Assisa, Barros frota. (1999). Urban bioclimatic design strategies for a tropical city, Atmospheric Environment, I 24-25, V 33: PP. 4135-4142.
Hui, S. & Chung, k. (1977). Climatic data for building energy design in Hong Kong and Mainland China. of the CIBSE National Conference , London.
Kefa, Rabah. (2004). Ddevelopment of energy–efficient passive Solar building design  in Nicosia Cyprus, Departement of Physics, eastern Mediteranean university, Gazimagusa, North Cyprus, Via Mersinlo, Turkey.
Givoni, B. (1989). Man, Climate and Architecture, John, Willy USA.
Olgyay, V. (1963). Design with climate: Bioclimatic Approach to Architectural Regionalisum, Princetion Universty Press,Princetion.
http://www.chaharmahalmet.ir (1393/7/12).