تحلیل فضایی و مکان‌یابی مراکز آموزشی (مدارس متوسطه) با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) (شهر دهدشت استان کهگیلویه و بویر احمد)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشگاه بروجن

2 بروجن

چکیده

امروزه فضاهای آموزشی یکی از مهم‌ترین کاربری‌های شهری می‌باشند و سطوح قابل‌توجهی از فضای شهر را به خود اختصاص می‌دهند. با توجه به فعالیت‌هایی که در این فضاها صورت می‌گیرد نسبت به سایر کاربری‌های خدماتی شهر از اهمیت قابل‌توجهی برخوردار می‌باشند. هدف از انجام این تحقیق ارزیابی معیارهای مکان‌یابی مراکز آموزشی موجود و مکان‌یابی مراکز آموزشی جدید در مقطع متوسطه در شهر دهدشت می‌باشد. روش پژوهش توصیفی- تحلیلی است برای این منظور ابتدا مدارس موجود را برحسب میزان رعایت معیارهای مکان‌یابی ارزیابی کرده‌ایم سپس با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) و فرآیند تحلیل سلسله مراتبی (AHP) برای مکان‌یابی مراکز آموزشی جدید استفاده‌شده است. ابتدا با توجه به معیارهای لازم برای مدل‌سازی مکان‌های مناسب، نقشه‌های معیارهای لازمه تهیه و طبقه‌بندی مجدد (Reclassification) روی آن‌ها انجام گرفت و بعدازآن به روش وزن دهی مقایسه‌ زوجی‌‌ که بخشی‌ از روش‌AHP است‌، وزنی داده شد و با استفاده از مدل فرآیند سلسله مراتبی (AHP)، مکان‌های مناسب برای احداث مدارس پیشنهاد گردید است. نتایج ارزیابی مراکز آموزشی شهر دهدشت نشان می‌دهد که از یک‌سو شهر با کمبود مراکز آموزشی مواجه است و از سوی دیگر کاربری‌های آموزشی ازلحاظ دسترسی و نزدیکی به اماکن ورزشی و فضاهای سبز با محدودیت‌هایی مواجه می‌باشند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Spatial Analysis and Location of Educational Centers (Secondary Schools) Using Geographic Information System (GIS) (Dehdasht city of Kohgiluyeh and Boyer Ahmad)

نویسندگان [English]

  • mohamad derakhshanzadeh 1
  • bijen dadras 2
1 broujen
2 brojen
چکیده [English]

Today, educational spaces are one of the most important urban utilities and they cover a considerable amount of urban space. Considering the activities performed in these spaces, they are of considerable importance to other services of the city. The purpose of this research is to evaluate the location criteria of existing educational centers and to locate new educational centers in high school in Dehdasht city. The research method is descriptive-analytic. For this purpose, we first assessed the existing schools in terms of observance of location criteria, then using the GIS and the Analytical Hierarchy Process (AHP) process to locate new educational centers Is. First, according to the criteria for modeling the appropriate sites, the maps of the required criteria for preparation and reclassification were carried out and then weighted by the weighing method of the pair comparison, which is part of the AHP method, weighted and with Using a hierarchical process model (AHP), suitable locations for schools have been proposed. The results of the assessment of Dehdasht educational centers show that on the one hand, the city faces a shortage of educational facilities, and on the other hand, educational users have limited access to and close proximity to sports facilities and green spaces.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Training
  • evaluation
  • AHP
  • GIS
  • الماس پور، فرهاد، (1379)، کاربرد سیستم اطلاعات جغرافیایی و تحلیل شبکه در مکان‌یابی داروخانه‌ها، منطقه موردمطالعه، منطقه 6 تهران، پایان‌نامه کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه تربیت مدرس تهران.
  • امان پور، سعید، علیزاده، هادی، دامن باغ، صفیه، (1392)، ارزیابی میزان توسعه‌یافتگی شهرستان‌های استان کرمانشاه ازلحاظ برخورداری از شاخص‌های خدمات شهری، فصلنامه جغرافیایی آمایش محیط، شماره 23، صص 118-105.
  • بحرینی، حسین، (1377)، فرایند طراحی شهری، انتشارات دانشگاه تهران.
  • پورمحمدی، محمدرضا، (1388)، کاربری اراضی شهری انتشارات سمت.
  • پورمحمدی، محمدرضا، برنامه‌ریزی کاربری اراضی شهری، انتشارات سمت، 1382.
  • تقوایی، مسعود، رخشانی نسب، حمیدرضا، (1389)، تحلیل و ارزیابی مکان گزینی فضاهای آموزشی شهر اصفهان، فصلنامه مدرس علوم انسانی – برنامه‌ریزی و آمایش فضا، دوره چهاردم، صص 95-73.
  • حسینی، سیدعلی (1380): ارزیابی کاربری­های آموزشی در شهر تهران و ارائة الگوی مناسب،، پایان نامة کارشناسی ارشد شهرسازی، دانشگاه تربیت مدرس، دانشکده هنر.
  • خاک پور، براتعلی، شریفی، بایزید، معروفی، ایوب، خالدی، هژار، (1393)، ارزیابی مکان گزینی فضاهای آموزشی با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) مطالعه موردی: شهر اشنویه، فصلنامه مطالعات برنامه‌ریزی شهری، سال دوم، شماره­ی 5 صص 31-11.
  • زیاری، کرامت الله، برنامه‌ریزی کاربری اراضی شهری، انتشارات دانشگاه یزد، 1381.
  • سعیدنیا، احمد، کاربری زمین شهری، کتاب سبز شهرداری‌ها و دهیاری‌های کشور، جلد دوم، 1383.
  • ضرابی، اصغر، قنبری، محمد، (1389)، شهر سالم، مجموعه مقالات دومین همایش ملی شهر سالم، کد 75، سبزوار.
  • عساکره، ماجده، (1389)، بررسی مکان‌یابی و ارائه مدل بهینه کاربری‌های آموزشی شهر شادگان، پایان‌نامه کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه شهید چمران اهواز.
  • فرج زاده، منوچهر (1384): سیستم اطلاعات جغرافیایی و کاربرد آن در برنامه‌ریزی توریسم، انتشارات سمت،
  • فرهادی گوگه، رودابه، پرهیزکار، اکبر، (1381)، تجزیه‌وتحلیل توزیع فضایی و مکان‌یابی مدارس ابتدایی منطقه 6 شهر تهران با استفاده از GIS، فصلنامه مدرس، دوره 6، صص 120-97.
  • کاووسی، اسماعیل، اسدیان، فرید، شاهپری، سحر، (1390)، ساماندهی فضایی مدارس ابتدایی منطقه 5 و 22 تهران با تکیه‌بر اصول مدیریت شهری با استفاده از GIS، فصلنامه فضای جغرافیایی، شماره 36، صص 172-151.
  • محمدی، جمال، پور قیومی، حسین، قنبری، محمد، (1391)، تلفیق مدل همپوشانی شاخص‌های (LO) و تحلیل سلسله مراتبی (AHP) در مکان‌یابی مراکز آموزشی مدارس راهنمایی شهر کازرون، مجله جغرافیا و برنامه‌ریزی محیطی، شماره 14، صص 128-113.
  • میکائیلی، رضا، (1383)، تعیین الگوی مکان‌یابی فضاهای آموزشی شهر ساری برای مدارس راهنمایی، پایان‌نامه کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه تربیت‌معلم تهران.
  • نظری عدلی، سعید، کوهساری، محمدجواد، (1386)، تلفیق مدل بولین و تحلیل سلسله مراتبی (AHP) با استفاده از (GIS)، نشریه شهر نگار، سال هفتم، شماره 40، تهران.
  • وارثی، حمیدرضا، رضایی، نعمت‌الله، (1391)، تحلیل فضایی و مکان‌یابی مراکز آموزشی (مقطع راهنمایی) با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی (gis) نمونه موردی منطقه 3 شهر اصفهان، مجله علمی تخصصی برنامه‌ریزی فضایی، سال اول، شماره 4، صص 38-19.
    • Emily,T.(1998), visualizing fairness,APA journal,vol,33.
    • Matisen.M.,2000, urban land use and this evolution, urban policy. 51(13):203-217.
    • Mendelsohn, johan ,M.(1996), Education planning and management of Geographical information systems, UNESCOO, publishing.
    • Richard, L. church.2006, Geogaraphical in formation systems and location science, computer &operations reserch29.
    • Root,A.,2003, Delivering sustaninble transport: asocial science perspective. Perogramun perss. Us.276p.
    • Tedcovic,R.,2005, Urban development and urban metabolism challenge, economic devepolment.36(9):20-37.
    • Unesco,1999, uarbanpublic resource in developing countries.un.211p.
    • Unhabitat,2009, planning sustainable cities.un.183p.