بررسی عوامل موثر بر مشارکت شهروندان در فعالیت‌های عمرانی و خدماتی شهرداری (مطالعه‌موردی: محله ولیعصر شمالی، تهران)

بهرامی, سمیه; داوری, الهام; خداداد, مهدی

بررسی عوامل موثر بر مشارکت شهروندان در فعالیت‌های عمرانی و خدماتی شهرداری (مطالعه‌موردی: محله ولیعصر شمالی، تهران)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

¹ استادیار محیط زیست، دانشگاه پیام نور بندرعباس

² دانشجوی دکتری جغرافیا وبرنامه ریزی شهری، دانشگاه فردوسی مشهد.

³ کارشناسی ارشد جغرافیاوبرنامه‌ریزی روستایی، دانشگاه گلستان،گرگان.

چکیده

مشارکت کلیه‌ی شهروندان در فعالیت‌های شهری است که می‌تواند مشروعیت، مقبولیت و رضایت‌مندی شهروندان را برای مدیریت شهری توأمان به ارمغان آورد. در این میان توجه به مشارکت مردم در اداره امور شهرها چندی است که در ایران به‌صورت علمی و عملی مطرح گردیده و اقدامات خوبی نیز در این راستا انجام گرفته اما به‌نظر می‌رسد این فعالیت‌ها آنچنان که باید نتوانسته مشارکت‌های مردمی را به‌صورت واقعی در اداره امور شهری جذب نماید. بر ‌این اساس، هدف از انجام این پژوهش، شناسایی میزان مشارکت شهروندان در طرح‌‌های توسعه عمرانی است. رویکرد حاکم بر این پژوهش توصیفی‌– تحلیلی است. در تحقیق حاضر ابزار گردآوری داده‌ها و اندازه متغیرها، پرسشنامه داده‌های مورد نیاز از طریق مطالعات کتابخانه‌ای و میدانی گردآوری شده ‌است. در بخش میدانی ابزار؛ مشاهدات مستقیم، مصاحبه و توزیع پرسشنامه بوده ‌‌است. جامعه‌ی آماری پژوهش را شهروندان محله ولیعصر شمالی، تهران در سال 1396 تشکیل می‌دهند که از میان آن-ها و بر اساس فرمول نمونه‌گیری کوکران، نمونه‌ای به حجم 200 نفر سرپرست خانوار به روش تصادفی ساده انتخاب شده است. روایی ابزار تحقیق (پرسشنامه محقق‌ساخته) از طریق محاسبه آلفای کرونباخ سطح اطمینان 85% را نشان می‌دهد. در نهایت نتیجه تحقیق نشان داد که مشارکت شهروندان در فعالیت‌های عمرانی و خدماتی گویای این مطلب است که شهروندان از مشارکت بالایی برخوردار نبوده‌اند است. آزمون اسپیرمن رابطه تا سطح 99% معنادار بین میزان تحصیلات (مهمترین مؤلفه پایگاه اجتماعی) را نشان می‌دهد که این در واقع بیانگر این است که با افزایش سطح تحصیلات، میزان مشارکت شهروندان در طرح‌های عمرانی نیز بیشتر خواهد شد. ارتباط بین میزان تحصیلات شهروندان و میزان مشارکت آنها در مراحل مختلف برنامه‌ریزی طرح‌های عمران شهری تا سطح 99% معنادار می‌باشد.

کلیدواژه‌ها

20.1001.1.26453851.1397.1.2.34.7

عنوان مقاله [English]

Investigating the Factors Affecting Citizen Participation in Municipal Services Development and Services (Study: North Valiasr neighborhood, Tehran)

نویسندگان [English]

Smayeh Bahrami ¹
Elham Davari ²
Mehdi Khodadad ³

¹ Environmental Assistant, Payame Noor University of Bandar Abbas

² Ph.D. Student of Geography and Urban Planning, Ferdowsi University of Mashhad.

³ Masters of Geography and Rural Programming, Golestan University, Gorgan.

چکیده [English]

Citizen's participation in urban activities can bring legitimacy, acceptance and satisfaction of citizens to urban management together. In this regard, attention to the participation of people in the administration of city affairs has been raised in Iran scientifically and practically and some good measures have been taken in this regard, but it seems that these activities, as they should not have participated To really attract people in urban affairs. On this basis, the purpose of this research is to identify the extent of participation of citizens in development plans. The governing approach to this research is descriptive-analytic. In the present study, data collection tools and variables size, data collection questionnaire was compiled through library and field studies. In the field of instrumentation, direct observations, interviews and distribution of the questionnaire. The statistical population of the study consisted of citizens of Vali-e-Asr neighborhood of Tehran, in 1396. Among them, based on the Cochran sampling formula, a sample of 200 heads of households was selected by simple random sampling. . The validity of the research tool (the researcher-made questionnaire) shows a confidence level of 85% by calculating the alpha of Cronbach. Finally, the results of the research showed that the participation of citizens in development and services activities indicates that the citizens have not had much participation. Spearman's test shows a significant 99% significance level between the level of education (the most important component of the social base), which in fact indicates that increasing the level of education will increase the participation rate of citizens in development projects. The relationship between the level of education of citizens and their participation in different stages of urban planning planning is significant up to 99%.

کلیدواژه‌ها [English]

Participation
Participatory Development
Urban Development
Vali Asr Neighborhood
Tehran

مراجع

- احمدی، حسن، (1377)، «عوامل ظهور و گسترش ایده مشارکت در برنامهریزی و شهرسازی»، فصلنامه پژوهشکده علوم انسانی و اجتماعی، انتشارات جهاد دانشگاهی، شماره دو.

- الوانی، مهدی، (1381)، «راهکارهای مشارکت عامه مردم در خط مشیگذاری عمومی»، مجله مجتمع آموزش عالی قم، سال چهارم، شماره سیزدهم.

- تقوایی، مسعود و دیگران، (1388)، «تحلیلی بر سنجش عوامل موثر بر مشارکت شهروندان و مدیریت شهری تبریز»، مطالعات و پژوهشهای شهری و منطقه ای، سال اول، شماره دوم.

- حبیبی،سیدمحسن،سعیدی رضوانی،هادی، (1384)، «شهرسازی مشارکتی کاوشی نظری در شرایط ایران»، نشریه هنرهای زیبا ، دانشگاه تهران شماره 24.

- دانشپور، سید عبدالهی، (1388)، «بررسی نقش مشارکت شهروندان در اجرای طرحهای نوسازی بافتهای فرسوده شهری»، فصلنامه مدیریت شهری، شماره دو.

- دلفروز، محمدتقی، (1380)، «دموکراسی و سنتهای مدنی»، انتشارات دفتر مطالعات و تحقیقات سیاسی وزارت کشور.

- ذبیحی، جواد، (1384)، «بررسی توزیع فضایی تسهیلات عمومی شهری بر اساس مدل یکپارچه دسترسی در شهر مشهد»، دانشگاه فردوسی مشهد، دانشکدهی ادبیات و علوم انسانی، گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری.

- رفیعیان، سجاد، (1389)، «بررسی عوامل مؤثر بر مشارکت شهروندان در امور شهری و ارائه الگوی مناسب (مطالعه موردی: فسا)»، پایان نامه کارشناسی ارشد، پژوهشکده جغرافیا و علوم زیستی دانشگاه سیستان و بلوچستان.

- شوریابی، حسین، (1386)، «ارزیابی الگوهای مشارکت شهروندان تهرانی در طرح های توسعه شهری و ارائه الگوی بهینه»، پایان نامه کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه تربیت مدرس.

- صرافی، و عبداللهی، مظفر و مجید، (1387)،« تحلیل مفهوم شهروندی و ارزیابی جایگاه آن در قوانین، مقررات و مدیریت شهری کشور»، پژوهشهای جغرافیایی، شماره 63.

- عدالت خواه، محمد، (1375)، «برای تحقق مشارکت مردم»، مجله معماری و شهرسازی، دوره 6.

- علیزاده، کتایون؛ رضوی نژاد، مرتضی و رادفر، مینا، (1392)، «بررسی نقش و مشارکت مردم در اداره امور شهری (نمونه موردی منطقه 10 شهرداری مشهد)»، فصلنامه مطالعات برنامهریزی شهری، سال اول، شماره ی اول.

- Baum, H., (2001), Citizen Participation, International Encyclopedia of the Social & Behavioral Sciences, PP. 1840-1846. http://www.sciencedirect.com/science).

- Chakarbarty, B. K, (2001), urban management (concepts, principles,techniques and education.

- Finger, A.Finger, M (2002), social factors enabling local peoples participation in integrated management planning in the context of forested mountain territories, proceeding of the research course “the formulation of integrated management plans for mountain forests” Bardonecchia, Italy.

- Lowe, P. et al )2005,( Participation in Rural Development, Center for Rural Economy, Official Publications of the Eropen, Loxamborg.

- Michael, W., (2002), Alternative Modern: Development as Cultural Geography, in S. Pile, N. Thrift and K. Anderson M. Domosh, (Eds), Handbook of Cultural Geography, Sage: London, pp. 433-453.

- Reen, O (2006), Participatory processes for Designing Enviromental Policies, Land Use Policy23,34-43.

- Ramella, M. and Rose, B.L. (2000), "Taking part in Adolescent sexual health promotion in Peru: Community participation from a social psychological perspective". Journal of Community and Applied Social Psychology. Vol. 10, No. 4: 271-284.

- Peris, J. & Calabuid, C (2o11), scutinizing the link between participatory govermance and urban environmental management, the experience in Arequipa during 2003-2006, Habitat international, No, 35, PP: 84-92. No, 2.

- Wang, Xiaojun & zhenrong Yu (2008), Steve Cinderdy, John Forrestet, Vol.28, April.

- Zamani, bahador and Arefi Mahyar, (2012), Iranian New Towns and their urban Management Issues: A critical review of influential actors and factors,98.