بررسی مولفه های موثر بر حضور بانوان در فضاهای شهری و تحلیل اثرات تک جنسیتی شدن فضاها (نمونه پژوهش: بوستان بانوان ملت مشهد)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 مدرس دانشگاه بجنورد

2 مهندسی شهرسازی

چکیده

نیاز به حضور در فضاهای عمومی برای همه گروه ها فارغ از جنسیت، سن، سطح درآمد، شغل و... امری ضروری است. تجربیات بشری نشان داده است که زنان از شرایط نامساعد محیط های ساخته شده بیشتر رنج می‌برند. حضور زنان در شهر نه تنها برای خود آن‌ها دارای منافع جسمانی و روانی است که جامعه را نیز در کل می‌توانند از نقش حمایتی خود بهره‌مند سازند. از طرف دیگر باید گفت که تغییر ﻧﻘﺶ زﻧﺎن در ﺧﺎﻧﻮاده از ﺷﻜﻞ ﺳﻨﺘﻲ ﺧﻮد و اﻓﺰاﻳﺶ ﺣﻀﻮر زﻧﺎن در ﺟﺎﻣﻌﻪ و ﺗﺒﺪﻳﻞ از ﺷﻜﻞ درون ﺧﺎﻧﮕﻲ ﺑﻪ برون خانگی ﻧﻴﺎزﻣﻨﺪ ﻧﮕﺮش ﺟﺪﻳﺪ در طراحی فضاهاست. در این پژوهش ابتدا به بررسی نیازها، محدودیت‌ها، امکانات مورد نیاز و علایق بانوان در جهت حضور بیشتر آنان در فضاهای شهری پرداخته شد سپس با پیوند زدن این نیازها و علایق بانوان در رابطه با فضاهای شهری با مولفه های کیفی فضاهای مذکور به مولفه های کیفی فضای شهری در رابطه با حضور بانوان دست یافتیم. به دنبال گسترش محیط‌های صرفا زنانه (به عنوان نمونه مورد نظر در پژوهش، پارک بانوان ملت شهر مشهد) و اثبات این فرضیه که این محیط‌ها به مرور زمان می‌تواند تاثیرات منفی در حضورپذیری بانوان در اجتماع داشته باشد به بررسی های تحلیلی (پرسش نامه و مصاحبه) پرداخته شد. تحلیل های صورت گرفته در این پژوهش مبتنی بر روش های کمی و کیفی با استفاده از نرم افزار اس پی اس اس ، بوده است؛ از مهم ترین نتایج بدست آمده در این پژوهش؛ ....

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Investigating the Effective Components on Women's Presence in Urban Spaces and Analysis of the Effects of Single-Sexiation of Spaces (Sample Research: Mashhad Women's Boot Camp)

نویسندگان [English]

  • mitra beyzaie 1
  • ghoncheh gharavi 2
1 bojnurd univesity
2 Urban Engineering
چکیده [English]

The need to attend public spaces, for all groups regardless of gender, age, income level, job and… is essential. Research and human experience has shown that women suffer from the unfavorable conditions of the built environment. The presence of women in the city not only has physical and mental benefits for themselves rather society as a whole can benefit from their supporting role. On the other hand, it has to be said that changing the role of women in the family from their traditional form and increasing the presence of women in society and converting from home - to - house form requires a new attitude to design. In this research, we first studied the needs, limitations, facilities and needs of women for their greater presence in urban spaces, then by linking these needs and interests of women in relation to urban spaces with qualitative components of these spaces, we achieved the qualitative elements of urban space in relation to ladies. Seeking to expand the purely feminine environment such as the women's park of Mashhad nation and proving the hypothesis that these environments over time can have negative effects on the presence of women in the community an analytical study (questionnaire and interview) was conducted. The analyzes carried out in this research have been based on quantitative and qualitative methods using SPSS software. The most important results in this research:....

کلیدواژه‌ها [English]

  • Public spaces
  • Ladies
  • Social presence
  • Spss
  • Boat Park Women
1)      اباذری، یوسف و صادقی، سهیلا و حمیدی، نفیسه (1387)، احساس ناامنی در تجربه زنانه از زندگی روزمره، پژوهش زنان، دوره 6، شماره 1، صص 75-103.
2)      استیونسون، دبورا (1388)، شهرها و فرهنگ شهری، ترجمه: رجب پناهی و احمد پوراحمد، تهران: مرکز مطالعاتی و تحقیقاتی شهرسازی و معماری.
3)      اعتماد، گیتی (1391)، نشست سیاست فضا، گروه مطالعات زنان انجمن جامعه شناسی ایران، تهران.
4)      پاکزاد جهانشاه(1388)، مبانی نظری و فرآیند طراحی شهری، تهران، انتشارات شهیدی.
5)      حبیبی، میترا (1382)، اهمیت پیاده راه ها و نقش آنها در فضاهای شهری؛ نمونه موردی: محدوده مرکزی تهران، رساله دکتری شهرسازی، دانشگاه تهران، تهران.
6)      حبیبی، میترا (1391)، کیفیت و تنوع فعالیت ها و تسهیلات در فضاهای عمومی و تاثیر آن بر حضور زنان با تاکید بر شهر تهران، کارگروه زنان و فضاهای عمومی شهری، شهرداری تهران، تهران.
7)      حبیبی، میترا و علی پور شجاعی، فرشته (1394). بررسی تطبیقی فضاهای عمومی ویژه زنان با فضاهای عمومی شهری در میزان پاسخگویی به نیازهای بانوان (نمونه موردی پارک آب و آتش و بوستان بهشت مادران تهران)، نشریه هنر های زیبا، شماره 1.
8)      خانی، فضیله (1385)، جنسیت و توسعه، تهران: وزارت علوم تحقیقات و فناوری، دفتر برنامه ریزی اجتماعی و مطالعات فرهنگی.
9)      ذوقی توتکابنی، مهرنوش (1390)، طراحی فضاهای معماری و شهری با تکیه بر نیازهای زنان.
10)  رفعیان، مجتبی؛ خدایی، زهرا(1389)، شهروندان و فضاهای عمومی شهری: نگرش تحلیلی؛ بررسی شاخص ها و معیارهای موثر بر رضایتمندی شهروندان از فضاهای عمومی شهری، انتشارات گسترش تولید علم، تهران.
11)  زنجانی زاده، هما (1380)، زنان و امنیت شهری، مجله دانشکده علوم و ادبیات علوم انسانی مشهد، شماره .
12)  ژالئی، نجمه و سلطانی، محمد (1392)،تاثیر جنسیت و احساس مکان در طراحی فضای شهری، همایش ملی معماری، شهرسازی و محیط زیست.
13)  عباس زادگان، مصطفی(1384)، ابعاد اجتماعی روانشناختی فضاهای شهری، مجله بین المللی علوم مهندسی دانشگاه علم و صنعت ایران، شماره 16.
14)  فرخ سرشت، مروا(1390)، زنان و فضای شهری، پایان نامه کارشناسی ارشد رشته طراحی شهری، دانشگاه هنر اصفهان.
15)  فرهادیان، نفیسه؛ نفتی، ملیکا (1392)، بررسی و ساماندهی فضاهای شهری در جهت افزایش حضورپذیری زنان.
16)  فکوهی، ناصر (1380)، تاریخ اندیشه و نظریه های انسان شناسی، نشر نی، تهران.
17)  کاشانی جو، خشایار(1389)، بازشناخت رویکردهای نظری به فضاهای عمومی شهری، هویت شهر، شماره 6.
18)  گلکار، کوروش(1379)، مولفه های سازنده کیفیت طراحی شهری، صفه، شماره 32.
19)  لنگ، جان (1386)، طراحی شهری گونه شناسی رویه ها همراه با بیش از پنجاه مورد خاص، ترجمه سید حسین بحرینی، انتشارات دانشگاه تهران، چاپ اول، تهران.
20)  الماسی فر، نینا ؛ انصاری، مجتبی (1389)، بررسی امنیت محیطی در پارکهای منطقه ای به عنوان بخشی از فضاهای شهری از دیدگاه زنان بر پایه رویکرد CPTED (نمومه موردی: پارک ساعی)، مدیریت شهری، شماره 25.
21)  مطلبی، قاسم (1380)، روانشناسی محیط، دانشی نو در خدمت معماری و طراحی شهری، نشریه هنرهای زیبا، شماره 10.
22)  مویدی، محمد، (1395)، نقش فضاهای عمومی شهری در ارتقای سطح حضورپذیری زنان در محیط های شهری به منظور جلوگیری از ایجاد فضاهای تک جنسیتی، مقالات همایش زن، معماری و شهر.
23)  مهدیزاده، جواد، (1387)، در جست و جوی شهرهای انسانی تر، مجله جستارهای شهرسازی، سال هفتم، شماره 25-24.
24)  هاشمی، ملیحه ؛ میرغلامی، مرتضی (1390)، بازتاب جنسیت در فضاهای شهری سنتی ایران در دوره صفویه.