ساختار فضایی و اثرات آن بر کیفیت زندگی در محلات شهری (نمونه‌موردی: منطقه 15، تهران)

خرازی قدیم, فرشته; امینی, مرضیه

ساختار فضایی و اثرات آن بر کیفیت زندگی در محلات شهری (نمونه‌موردی: منطقه 15، تهران)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

¹ پزوهشگر دوره دکترای معماری، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه ازاد اسلامی، واحد تبریز، ایران

² 2-دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

شناخت ساختار فضایی شهر با تأکید بر الگوی کاربری زمین در رابطه با بررسی کیفیت زندگی شهروندان و مکانیزم‌های موثر بر آن اهمیت زیادی می‌یابد. لذا کیفیت زندگی به‌عنوان راهی برای مقابله با این دگرگونی‌ها از سوی سیاست‌گذاران و برنامه‌ریزان در سطوح بین المللی و ملی مطرح گردید. در همین راستا، هدف اصلی این تحقیق بررسی تاثیر ساختار فضایی شهر بر کیفیت زندگی در منطقه 15، کلانشهر تهران بوده و برای شناخت این هدف کلی، اهداف فرعی، سوالات و فرضیات تحقیق طراحی گردیده است.روش تحقیق مورد استفاده در این مطالعه پیمایشی بوده و برای گرد آوری داده‌ها از پرسشنامه محقق ساخته استفاده شده و برای تعیین اعتبار ابزار اندازه‌گیری، از تکنیک اعتبار صوری و برای تعیین میزان پایایی سئوالات از ضریب آلفای کرونباخ استفاده شده است جامعه آماری این تحقیق شامل کلیه شهروندان منطقه 15، کلانشهر تهران می‌باشد. حجم نمونه تحقیق 368 نفر بوده و برای انتخاب نمونه‌ها از روش نمونه‌گیری چند مرحله‌ای با در نظر گرفتن ویژگی‌های سنی و جنسی استفاده شده است. نتایج تحلیلی نشان بین ارزیابی شهروندان ساکن در منطقه مورد مطالعه نسبت به ساختار فضایی محل زندگی و رضایت از کیفیت زندگی شان تفاوت معناداری وجود دارد.

کلیدواژه‌ها

20.1001.1.26453851.1398.1.4.7.8

عنوان مقاله [English]

Spatial structure and its effects on quality of life in urban neighborhoods (Sample: District 15, Tehran)

نویسندگان [English]

f kh ¹
Marzieh Amini ²

¹ پزوهشگر دوره دکترای معماری، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه ازاد اسلامی، واحد تبریز، ایران

² Ferdowsi Mashahd

چکیده [English]

Understanding the spatial structure of the city emphasizes on the land use pattern in relation to the assessment of the quality of life of citizens and the mechanisms that affect it. Therefore, quality of life as a way of coping with these changes was introduced by policy makers and planners at international and national levels. In this regard, the main objective of this study was to investigate the effect of spatial structure of the city on the quality of life in Tehran metropolitan area 15, and to understand this general purpose, sub goals, questions and research hypotheses were designed. The research method used in this survey was survey. For data collection, a researcher-made questionnaire was used. To determine the validity of the instrument, the method of face validity was used and the reliability of the questions was used using Cronbach's alpha coefficient. The statistical population of this research includes all citizens of district 15, metropolitan area Tehran. The sample size of the study was 368 people. A multi-stage sampling method was used to select the samples, taking into account age and sex characteristics. The analytical results show a significant difference between the assessment of citizens living in the study area and the spatial structure of the place of residence and satisfaction with their quality of life.

کلیدواژه‌ها [English]

Spatial Structure
Satisfaction with Quality of Life
District 15
Tehran

مراجع

حریرچی، امیرمحمود، خلیل میرزایی، اعظم جهرمی (1388)، چگونگی وضعیت کیفیت زندگی شهروندان شهر جدید پردیس، فصلنامه پژوهش اجتماعی، سال دوم، شماره چهارم.
حمیدی، ملیحه (1376)، استخوانبندی شهر تهران، سازمان مشاور فنی و مهندسی شهر تهران، جلد1.
رضوانی، محمدرضا، علی اکبر متکان، حسین منصوریان، محمد حسین ستاری (1388)، توسعه و سنجش شاخصهای کیفیت زندگی شهری مطالعه موردی : شهر نورآباد استان لرستان، مطالعات و پژوهش های شهری و منطقه ای، سال اول، شماره دوم.
رهنمایی، محمدتقی؛ حسینی، شاه پروانه. (1383)، فرایند برنامه ریزی شهری ایران، چاپ اول، انتشارات سمت، تهران.
سلطانی، علی و مختاری، آیت ا... (1380)، شیراز: شهر امروز، کلانشهر فردا، نشریه پویش سازمان مدیریت و برنامه ریزی فارس، شیراز.
شکویی، حسین (1381)، اندیشه های نو در فلسفه جغرافیا، جلد اول، انتشارات گیتا شناسی، تهران.
شماعی، علی، امین فرجی ملائی، آزاده عظیمی، مریم هاتفی (1391)، تحلیل نابرابری شاخصهای کیفیت زندگی در سطح محلات شهر بابلسر، جغرافیا، دوره جدید، سال دهم، شماره 33.
شیعه، اسماعیل (1386)، مقدمه ای بر مبانی برنامه ریزی شهری، چاپ نوزدهم، تهران : دانشگاه علم و صنعت ایران.
عباس زادگان، مصطفی (1381)، روش چیدمان فضا در فرایند طراحی شهری، مجله مدیریت شهری.

10. فرجی ملائی، امین، آزاده عظیمی، کرامت الله زیاری (1389)، تحلیل ابعاد کیفیت زندگی در نواحی شهری ایران، مجله پژوهش و برنامه ریزی شهری، سال اول، شماره دوم.

11. کوکبی، افشین (1386)، معیارهای ارزیابی کیفیت زندگی شهری در مراکز شهری، نشریه هویت شهر، سال اول، شماره 1.

12. ماجدی، سید مسعود، عبدالعلی لهسایی زاده (1385)، بررسی رابطه بین متغییرهای زمینه ای، سرمایه اجتماعی و رضایت از کیفیت زندگی : مطالعه موردی در روستاهای استان فارس، فصلنامه روستا و توسعه، سال 9، شماره 4.

13. مشهدی زاده دهاقانی، ناصر (1390)، تحلیلی از ویژگیهای برنامهریزی شهری در ایران، دانشگاه علم و صنعت ایران، تهران.

14. مهدیپور، مهران(1377)، برنامهریزی توسعه فضائی شهرستان شهریار(رساله کارشناسیارشد رشته شهرسازی). دانشکده معماری و شهرسازی. دانشگاه شهید بهشتی. 1377.

15. موسوی، میرنجف، علی باقری کشکولی (1391)، ارزیابی توزیع فضایی کیفیت زندگی در محلات شهر سردشت، مجله پژوهش و برنامه ریزی شهری، سال سوم، شماره نهم.

16. میسرا، آر.پی (1353)، روش برنامه ریزی مکانی. برای عمران روستایی ایران.تهران.

17. ویلیامز کتی، الیزلبت برتون و مایک جنکنر(1383)، دستیابی به نمودار پایدار شهری؛ نمودار پایداری و حل و نقل (ترجمه: دکتر واراز مرادی مسیحی)، چاپ اول، تهران: انتشارات شرکت پردازش و برنامه ریزی.

Clark, C. ( 2007), ‘ Transport: maker and breaker of cities’, town planning review, No. 28, pp. 238- 250
Dolincar, S, Yanamandram, V, Cliff, K (2012) : The contribution of vacations to quality of life, Annals of tourism research, Vol 39, No 1, pp : 59-83.
Hillier, B (2007). Space is the machine, a configuration theory of architecture space Syntax.
Islam, N, Huda, N. Narayan, F.B. Rana,P.B (Eds), (1997), Addressing the Urban Poverty Agenda in Bangladesh. UPL, Dhaka.
Keles, R (2012): The Quality of Life and the Environment, Procedia - Social and Behavioral Sciences, 35, PP : 23-32
Lee, Y (2015): Subjective quality of life measurement in Taipei, Procedia - Social and Behavioral Sciences, 43, PP : 1205-1215.
Morais,P, Camanho, A, (2011), Evaluation of performance of European cities with the aim to promote quality of life improvements, omega, 39.
Mostafa, A (2012) : Quality of life indicators RESIDENTIAL ENVIRONMENTS: CASE OF SELIMIYE QUARTER IN WALLED CITY OF NICOSIA, NORTH CYPRUS, journal of Neighbourhood renewal, international refereed journal, issue 3
Pacione, Michael , (2003), Urban environmental quality and human wellbeing – a social geographical perspective, Landscape and Urban Planning , 65.
Van kamp, I, Leidelmeijer, K, Marsman, G (2003): Urban environmental quality and human well-being .

Zeren Gulersoy, Nuran and Ozsoy Ahsen and Tezer,Azime and Genli Yigiter,reyhan and Gunay,Zeynep. (2009), Strategic quality planning in urban environment , ITU A|Z , VOL:6 No:1, 109-125