تحلیل فضایی و سطحبندی وضعیت ساخت مسکن در استانهای کشور

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

جغرافیا، برنامه ریزی شهری، علوم انسانی، تربیت مدرس، تهران

چکیده

مسکن به عنوان یک نیاز اساسی و به عنوان نمودی از ایفای نقشهای اساسی انسان، پدیدهای جغرافیایی بوده و نقش مهمی نیز در توسعه جوامع انسانی دارد. هدف اصلی این پژوهش، سنجش و تحلیل فضایی وضعیت ساخت و ساز مسکن در سطح استان های کشور(31 استان) است. با استفاده از تحلیل فضایی و برآورده شدن یک دید فضایی می‌توان در سطح کشور، استانهایی که وضعیت برخوردار یا محرومی در مورد ساخت و ساز مسکن دارند را شناسایی و تحلیل کرد، تا بدانیم آیا استانهای کشور از لحاظ وضعیت ساخت و ساز مسکن متعادل می‌باشند و کدام استانهای کشور دارای وضعیت نزدیک به هم هستند. در پژوهش فوق با استفاده از نتایج سرشماری عمومی نفوس و مسکن سال96 استانهای کشور، 37متغیر نرمال شده به کار گرفته شد. این متغیرها با روش تحلیل عاملی به 8 عامل کاهش یافت و در مولفه‌های معنی‌دار قرار داده شد. سپس استان‌های کشور با مدل تحلیل خوشه‌ای به 4 گروه همگن تقسیم شدند. نتیجه تحقیق نشان داد که استان تهران به تنهایی بالاترین سطح برخورداری در ساخت و ساز مسکن را داشته و در سطح اول یعنی بسیار برخوردار می‌باشند و 22 استان کشور در پایین‌ترین سطح(محروم) قرار دارند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Spatial analysis and leveling the housing construction situation in the provinces of the country

نویسنده [English]

  • Maryam kiani molan
Department of Geography and Urban Planning Faculty of Humanities Tarbiat Modares University Tehran
چکیده [English]

Housing as a basic need and as an expression of the basic role of human being plays a geographic role and plays an important role in the development of human societies. The main objective of this study is to measure spatial analysis of housing construction in the provinces of the country (31 provinces). Using spatial analysis and the fulfillment of a spatial vision, it can be identified and analyzed at the country level, provinces that have or have a disadvantage in housing construction. To determine whether the provinces of the country are balanced in terms of housing construction status and which provinces of the country are in close proximity. In this study, using the results of census of population and housing in 96 provinces of the country, 37 normalized variables were used. These variables were reduced by factor analysis method to eight factors and placed in meaningful components. Then, the provinces of the country were divided into 4 homogeneous groups with cluster analysis model. The results of the study showed that Tehran province alone has the highest level of housing construction and is very well-equipped in the first level and 22 provinces of the country are at the lowest level (deprived).

کلیدواژه‌ها [English]

  • Country provinces
  • housing construction
  • factor analysis
  • cluster analysis
1- آسایش، حسین ، استعلاجی، علیرضا،(1382)، اصول و روش های برنامه ریزی ناحیه ای مدل‌ها، روش‌ها و فنون، چاپ اول، انتشارات دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهرری، شهرری.
2- اکبری، نعمت الله؛ زاهدی، کیوان(1387). کاربرد روش‌های رتبه‌بندی و تصمیم‌گیری‌های چندشاخصه. تهران، انتشارات سازمان شهرداری ها و دهیاری‌های کشور.
3- باستیه، ژان و درز برنار، (1377)، شهر، ترجمه علیاشرفی، انتشارات دانشگاه هنر، تهران.
4- بدری، سید علی(1369)، مکان‌یابی مراکز توسعه روستایی، نمونه موردی بخش جعفرآباد گازران قم، پایان نامه دوره کارشناسی ارشد رشته جغرافیای انسانی، دانشگاه تربیت مدرس.
5- پورمحمدی، محمدرضا(1385)، برنامه ریزی مسکن، تهران، انتشارات سمت.
6- حاجی‌پور، خلیل، زبردست، اسفندیار(1384)، بررسی، تحلیل و ارائة الگویی برای نظام شهری استان خوزستان، مجلة هنرهای زیبا دانشگاه تهران، شمارۀ 23 ، ص5-14.
7- حکمت نیا، حسن؛ موسوی، میرنجف(1385). کاربرد مدل در جغرافیا با تاکید بر برنامه‌ریزی شهری و ناحیه‌ای، یزد، انتشارات علم نوین.
8- حکمتی فرید، صمد، (1382)، رتبه بندی شهرستان های استان آذربایجان شرقی از نظر توسعه، چاپ اول، سازمان مدیریت وبرنامه ریزی آذربایجان شرقی، تبریز.
9- خاکپور، براتعلی ، باوانپور، علیرضا(1388)، بررسی و تحلیل نابرابری در سطوح توسعه‌یافتگی مناطق شهر مشهد، مجله دانش و توسعه، سال شانزدهم، شماره 27،صص182-202.
10- دولفوس، اولیویه(1374). فضای جغرافیایی، ترجمه سیروس سهامی، نشر نیکا، چاپ اول.
11- رهنمایی، محمدتقی،(1382)، مجموعه مباحث و روشهای شهرسازی، جغرافیا، چاپ سوم، مرکز مطالعات و تحقیقات شهرسازی و معماری، تهران.
12- ستارزاده، داوود، (1388)، بررسی شاخص‌های جمعیتی مسکن ایران در سال 1385 ، فصلنامه جمعیت، سال 6، شماره67-68،صص57-79.
13- عزیزی، محمدمهدی،(1384)، تحلیلی بر جایگاه و دگرگونی شاخصهای مسکن شهری در ایران، نشریه هنرهای زیبا دانشگاه تهران ، شماره 23، صص25-34.
14- فاضلی، نعمت‌اله،(1386)،( سبک مدرنیته و مسکن ) رویکردی مردم نگارانه به مفهوم خانه سبک زندگی روستایی و تحولات امروزی آن، فصلنامه تحقیقات فرهنگ، سال 1، شماره 1، صص 25-64.
15- فطرس، محمدحسن؛ بهشتی فر، محمود(1385). تعیین سطح توسعه یافتگی استانهای کشور و نابرابری بین آنها طی سال‌های 1373-1383. مجله نامه مفید، شماره 12، صفحات 101-122.
16- کلانتری، خلیل(1382). پردازش و تحلیل داده‌ها در تحقیقات علوم اجتماعی-اقتصادی با استفاده از نرم افزار SPSS . تهران، انتشارات شریف.
17- گلدسته، اکبر،(1390) ، راهنمای کاربران SPSS 6 ، جلد دوم، چاپ سوم، انتشارات حامی مرکز فرهنگی، تهران.
18- مسیبی، سمانه؛ تقدیسی، احمد(1392). تحلیل فضایی و سطح بندی شاخص‌های اشتغال در استانهای کشور(به کارگیری تحلیل عاملی و خوشه‌ای). آمایش سرزمین، دوره 5، شماره 2، پاییز و زمستان 1392، صفحات 361-383.
19- مشکینی، ابوالفضل؛ خلیجی، محمدعلی(1393). ارزیابی وضعیت مسکن در محله‌های شهر بناب با استفاده از تحلیل خوشه‌ای، پژوهش های جفرافیای انسانی، دوره 48، شماره 4، زمستان 1395، ص 617-629
20- ملکی، سعید، حجت، شیخی، (1388)، تحلیل و طبقه‌بندی شاخص‌ها و تعیین اولویت‌های توسعه در استان‌های کشور با استفاده از روش تحلیل عاملی و تحلیل خوشه‌ای، نشریة جغرافیا و برنامه‌ریزی، شماره 29 ، ص61-86.
21-Gallant, N. & Steve, R. (2011), Local Perspectives On Rural Housing Affordability And Implications For The Localism Agenda In England", Journal Of Rural Studies, Volume 27, Pages297-307, Available Online July 20.
22-Knapp, E., 1982, Hosing Problems in Third World, University of Stuttgart.
23-Stefan, M., 2009, Institutional Causes of Urban and Rural Sprawl in Switzerland, Land Use Policy, No. 4, PP. 919-924.
24-Shia, I., 2005, New Residential Context of the Crisis in Iran's Major Cities, Social Welfare, No. 16, PP. 365-380.
25-Wyatt, P.(1996), The Development of a Property Information System for Valuation.