تنوع زیستی رویکردی مناسب جهت امنیت و سلامت غذایی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان

چکیده

امنیت غذایی وضعیتی است که همة مردم در تمام ایام به غذای کافی، سالم و مغذی دسترسی فیزیکی و اقتصادی داشته باشند. امروزه بخش کشاورزی به‌منظور پاسخگویی به نیاز روزافزون غذا برای جمعیـت رو بـه رشـد کره زمین و فراهم کردن مواد غذایی کافی و مناسب، به میزان زیادی وابسـته بـه مصـرف مـواد شیمیایی می‌باشد. اما همواره این افزایش تولید با مشکلات زیست محیطی متعـددی ماننـد آلودگی منابع آب و خاک، بروز آفات و بیماری‌های جدید گیاهی، سوء تغذیـه و بیمـاری در اثـر کاهش کیفیت مواد غذایی روبرو شده است. مفهوم تنوع زیستی نیز در این راستا به عنوان یک هدف مطلوب مطرح می گردد و دلالت بر حفظ تنوع گیاهی و دامی موجود و یا بهبود آن دارد. تنوع زیستی علاوه بر تولید موادغذایی اثرات مثبتی نظیر گردش مواد غذایی، کنترل آفات، بیماری‌ها و علف‌های هرز را در بر دارد. تنوع زیستی کشاورزی همچنین در کنترل فرسایش زمین و افزایش کارایی استفاده از نهاده‌ها نقش دارد. تنوع گونه‌ای بالا از طریق تفاوت در چرخه مواد غذایی باعث افزایش حاصلخیزی خاک شده که در نهایت می‌تواند منجر به عملکرد بیشتر گیاهان زراعی نیز بگردد. در این راستا این مقاله که به روش مروری و با مطالعه کتب و منابع تهیه شده در نظر دارد به بررسی مفاهیم تنوع زیستی، نقش و ضرورت آن در امنیت و سلامت غذایی بپردازد و راهکارهای لازم را ارائه نماید.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Biodiversity as a good approach to food safety and health

نویسندگان [English]

  • bahman khosravipour
  • ameneh enshaenezhad
agricultural university
چکیده [English]

Food security is a situation where all people have access to adequate, healthy and nutritious physical and economic food all day long. Today, the agricultural sector is heavily dependent on chemicals to meet the growing needs of the world's growing population and to provide adequate food. But this increase in production has always been met with many environmental problems, such as pollution of water and soil resources, pests and new plant diseases, malnutrition and disease due to declining food quality. The concept of biodiversity is also considered as a desirable goal in this regard and indicates the preservation or improvement of existing plant and animal diversity. In addition to food production, biodiversity has positive effects such as food circulation, pest control, disease and weeds. Agricultural biodiversity also plays a role in controlling land erosion and increasing the efficiency of the use of inputs. Variety of high species through differences in food cycle has increased soil fertility, which can eventually lead to higher yields of crops. In this regard, this article, which is intended to review the books and resources prepared by reviewing the books, examines the concepts of biodiversity, its role and necessity in food safety and health and also Provide the necessary solutions.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Biodiversity
  • food security
  • health
1)      احمدی، علیرضا. و برادران، مسعود. 1393. کشاورزی ارگانیک و نقش آن در امنیت و سلامت غذایی. سومین همایش ملی کشاورزی و توسعه پایدار، فرصت ها و چالش های پیش رو. دانشگاه آزاد شیراز.
2)      باده یان, ضیاءالدین. و پروانه یوسفوند. ۱۳۹۶. مفهوم و اهمیت تنوع زیستی در پایداری اکوسیستم ها. چهارمین کنفرانس بین المللی برنامه ریزی و مدیریت محیط زیست، تهران، دانشکده محیط زیست دانشگاه تهران.
3)      باقری، زهرا.، پورابراهیم، شراره. و کابلی، محمد. 1397. ارزیابی سریع تهدیدهای تنوع زیستی در مجموعه حفاظتی جاجرود با استفاده از سامانه تصمیمگیری و Gis. فصلنامه علمی پژوهشی محیط زیست جانوری، سال دهم، شماره1.
4)      بابایی، مونا; موجد محمدی، سید حمید; علم بیگی، امیر و رضوانفر، احمد.(1398). شایستگیهای حرفه ای اعضا هیات علمی کشاورزی و منابع طبیعی برای آموزش تنوع زیستی ، فصلنامه پژوهش مدیریت آموزش کشاورزی، شماره 49، تابستان 1398.
5)      پاپ زن، عبدالحمید ، شیری، نعمت اله. 1391. فصلنامه اقتصاد فضا و توسعه روستایی، سال یکم، شماره 1، پیاپی 1، صص 113-126.
6)      دهناد, علیرضا و حسن منیری فر. ۱۳۸۴. نقش تنوع زیستی به عنوان دستمایه اصلی بیوتکنولوژی در امنیت غذایی، چهارمین همایش ملی بیوتکنولوژی ایران، کرمان، مرکز بین المللی علوم و تکنولوژی پیشرفته و علوم محیطی.
7)      رجبی، آمنه، شبانعلی فمی، حسین، مهتاب، پورآتشی. 1392. بررسی مولفه های پذیرش محصولات کشاورزی ارگانیک از دیدگاه مصرف کنندگان (مطالعه موردی شهر کرج). مجله علوم و صنایع غذایی، دوره 10، شماره38، صص 43-33.
8)      رستمی، فرحناز.، شاهمرادی، مهنا. و بقایی، سارا. 1393. بررسی عوامل مؤثر بر امنیت غذایی خانوارهای روستایی (مورد مطالعه: روستای کرناچی، شهرستان کرمانشاه). تحقیقات اقتصاد و توسعه کشاورزی ایران، دوره 45، شماره 4، صص 737-725.
9)      زرگران، محمدرضا. و آرمیده، شهرام. 1394. شرحی بر تنوع زیستی و تعریف آن. فصلنامه نظام مهندسی کشاورزی و منابع طبیعی، سال سیزدهم، شماره 50.
10)  علی بیگی،  امیرحسین ،. منتظرصاحب، زهرا .، شاهمرادی، مهنا. 1397. بررسی فهم دانشجویان رشته‌های کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه رازی از تنوع زیستی و عوامل  مؤثر بر آن. فصلنامه علمی پژوهشی، آموزش محیطزیست و توسعه پایدار، سال هفتم، شماره دوم، صص 48-39.
11)  غنیان، منصور. و قربانی، احمد. 1392. تنوع زیستی عاملی مهم در توسعه پایدار. ماهنامه اجنماعی، اقتصادی، علمی و فرهنگی کار و جامعه، شماره 160، صص54-58.
12)  قاسمی, یزدان و مهدی رحمتی، ۱۳۹۷، تنوع زیستی وامنیت غذایی در توسعه پایدار، با محوریت پدافند غیر عامل، کنفرانس بین المللی امنیت، پیشرفت و توسعه پایدار مناطق مرزی، سرزمینی و کلانشهرها، راهکارها و چالش ها با محوریت پدافند غیر عامل و مدیریت بحران، تهران، دانشگاه افسری امام علی (ع).
13)  قلعه گلاب بهبهانی، آرش.، نصیری محلاتی، مهدی.، کشاورزافشار، رضا.، علیپور جهانگیری، علی.، پازکی، علیرضا.، صفا، حسام. و کریمی نژاد، محمد. 1393. ارزیابی تنوع زیستی کشاورزی با استفاده از محاسبه شاخص غنای گونه‌ای به روش رقیق سازی (مطالعه موردی: شهرستان شهر ری واقع در جنوب استان تهران). نشریه بوم شناسی کشاورزی، جلد 6، شماره 2، صص 208- 199.
14)  کمری, اله یار و آیدا حشمتی. 1392. تنوع زیستی و نقش آن در توسعه پایدار کشاوررزی، دومین همایش ملی توسعه پایدار کشاورزی و محیط زیست سالم، همدان، شرکت هم اندیشان محیط زیست فردا.  
15)  کوچکی، علیرضا.، نصیری محلاتی، مهدی.، مرادی، روح الله. و علی زاده، یاسر. 1390. فراتحلیل تنوع زیستی کشاورزی در ایران. مجله کشاورزی بوم شناختی، صص 16-1.
16)  موسوی، مرضیه، خسروی پور، بهمن، سرخی، علی. 1393. شناسایی عوامل مؤثر بر نگرش سبزیکاران شهرستان باوی استان خوزستان نسبت به کشاورزی ارگانیک. فصلنامه راهبردهای توسعه روستایی، جلد 1، شماره 4، صص 118-105.
17)  مهدوی دامغانی، عبدالمجید. و معین الدینی، شهاب الدین. 1390. امنیت غذایی و اخلاق زیستی در کشاورزی پایدار. فصلنامه اخلاق در علوم و فناوری، سال ششم، شماره2.
18)   یوسفی حاجیوند، رقیه; غنیان، منصور;برادران، مسعود; رمضانی، لیلا.(1392). شناسایی عوامل موثر بر دانش، نگرش و رفتار خانوارهای روستایی در خصوص تنوع زیستی کشاورزی در حوزه ی تالاب شادگان استان خوزستان. پایالن نامه کارشناسی ارشد رشته ترویج و آموزش کشاورزی ، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان.
19)   Jackson, L.E., Pascual, U., and Hodgkin, T. 2007. Utilizing and conserving agrobiodiversity in Agricultural Landscapes. Journal of Agriculture, Ecosystems and Environment 121: 196-210.
20)   Pimentel, D., Wilson, C., Maccullum, C., Huang, R., Dwen, P., Flack, J., Tran, Q., Saltman, T., and Cliff, B. 1997.
21)   Shrestha, R. P., Schmidt-Vogt, D., & Gnanavelrajah, N. 2010. Relating plant diversity to biomass and soil erosion in a cultivated landscape of the eastern seaboard region of Thailand. Applied Geography, 30(4), 606-617
22)   Sundar, I. 2011. Food security through biodiversity conservation. In A paper presented in International Conference on Asia Agriculture and Animal. Retrieved on (Vol. 27, No. 12, p. 2015).
23)  Vere, de Natsha.(2008). Biodiversity. Edit summer school 2008, Modern taxanomy and field work.