بازطراحی فضاهای شهری با تاکید بررویکرد ارتقای احساس امنیت (مطالعه موردی بافت تاریخی و قدیمی شهر خرم‌آباد)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکترای تخصصی شهرسازی دانشگاه آزاد اسلامی بروجرد

2 استادیار عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی بروجرد

چکیده

به‌طور مشخص، امنیت در فضاهای عمومی یک شهر سرزندگی و پویایی فضا را به دنبال خواهد داشت که نمود آن را می‌توان در حضور فعال مردم، تعاون و تعامل، کاهش استرس و نگرانی، حضور گروه‌های مختلف سنی و جنسی و همچنین حیات شبانه مشاهده نمود. اهمیت و ضرورت تحقیق بر این پایه بهبود ویژگی‌های کالبدی فضاهای عمومی استوار است که می‌تواند منزلت اجتماعی را به‌واسطه‌ی افزایش احساس امنیت ارتقا دهد. هدف اصلی پژوهش سنجش رابطه بین مولفه‌های کالبدی و احساس امنیت در فضاهای عمومی می‌باشد. بر همین اساس در این پژوهش، احساس امنیت در بافت‌های تاریخی و قدیمی شهر خرم‌آباد به‌عنوان یک فضای عمومی شهر مورد ارزیابی قرار گرفت. روش تحقیق تحلیلی - تفسیری بوده و از طریق مشاهده میدانی صورت گرفته است. در گام اول پژوهش بعد از شناسایی معیارهای پژوهش، گروهی متشکل از خبرگان مرتبط با پژوهش تشکیل شده است. بر این اساس ابتدا شاخص‌های بازطراحی فضاهای شهری با تاکید بررویکرد ارتقای احساس امنیت براساس مدل SWOT استخراج و در اختیار 16 نفر از پاسخ دهندگان قرار داده شد در تمامی مراحل میزان اهمیت عوامل در قالب طیف لیکرت و شامل گزینه‌های (تاثیر بسیار کم: 1)، (تاثیر کم: 2)، (تاثیر متوسط: 3)، (تاثیر زیاد: 4) و (تاثیر بسیار زیاد: 5) صورت گرفت. طبق اطلاعات به‌دست آمده مهم‌ترین مولفه‌های کالبدی موثر بر ایجاد و ارتقا امنیت در فضاهای شهری براساس پژوهش‌های صورت گرفته در این زمینه و همچنین آرا و تجربیات نظارت، کاربری، مبلمان شهری، بافت شهری، شبکه معابر، نور و روشنایی، آسایش، خوانایی و کیفیت بصری و ایمنی بیشترین تاثیر را در ایجاد حس امنیت دارند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Redesign urban spacesRedesign urban spaces with an emphasis on promoting a sense of security (Case study of historical and old texture of Khorramabad city)

نویسندگان [English]

  • Mania Farkhani 1
  • alireza shekh ahe eslami 2
  • milad noruzi 1
2 Associate Professor
چکیده [English]

Specifically, security in public spaces will lead to a vibrant and dynamic city, which can be seen in the active presence of the people, the creation of a culture of participation, cooperation and interaction, the reduction of stress and anxiety, the presence of various groups. Age and sex as well as nightlife observed. The importance and necessity of research is based on improving the physical characteristics of public spaces, which can enhance social status by mediating increased feelings of security. The main purpose of the study is to measure the relationship between physical components and the feeling of security in public spaces. Accordingly, in this study, the feeling of security in the historical and old contexts of Khorramabad city was evaluated as a public space of the city. The research method is analytical-interpretive and has been done through field observation. In the first step of the research, after identifying the research criteria, a group consisting of experts related to the research is formed. Based on this, first, the redesign indicators of urban spaces were extracted with emphasis on improving the sense of security based on the SWOT model and provided to 16 respondents.coordination coefficient was used to determine the consensus scale among panel members. The Kendall Coordination Rate is a scale for determining the degree of coordination and agreement between several rank categories related to an N object or individual. According to the information obtained, the most important physical components affecting the creation and improvement of security in urban spaces based on research conducted in this field, as well as the views and experiences of supervision, use, urban furniture, urban texture, network of passages, light and brightness, comfort, Readability, visual quality and safety have the greatest impact on creating a sense of security.

کلیدواژه‌ها [English]

  • security
  • urban space
  • environmental quality
  • social interactions
  • sense of belonging
احسانی‌فرد، علی‌اصغر، شعاعی، حمیدرضا، مالکی شجاع، کیانا. (1392). ارزیابی میزان احساس امنیت شهروندان در شهرهای جدید، مورد پژوهشی: شهر جدید اشتهارد، دوفصلنامه مدیریت شهری، شماره 31، ص 317-334.
احمدی، محمد؛ کلدی، علیرضا. (1391). بررسی احساس امنیت اجتماعی زنان در شهر سنندج و عوامل اجتماعی موثر بر آن. فصلنامه علمی پژوهشی زن و جامعه، سال سوم (شماره چهارم) ص 10-19.
افشار، زین‌العابدین. (1385). بررسی احساس امنیت اجتماعی زنان در شهر تهران، پایان‌نامه کارشناسی ارشد رشته علوم اجتماعی، دانشگاه تهران.
افشان، علیرضا، ذاکری‌هامانه، راضیه. (1391). مطالعه تطبیقی میزان احساس امنیت اجتماعی زنان و مردان ساکن شهر یزد. زن در توسعه و سیاست، دوره 10، (شماره 2) صص 145-162.
ذوقی تنکابنی، مهرنوش. (1388). طراحی فضاهای معماری و شهرها با تکیه بر نیازهای زنان، همایش زن و معماری، آموزشکده فنی حرفه ای دخترانه سما، تهران.
رجبی‌پور، محمود. (1384). درآمدی بر عوامل موثر بر احساس امنیت، کنکاشی بر خبرهای مختلف امنیت و پلیس (مجموعه مقالات)، تهران: معاونت پژوهش دانشگاه علوم انتظامی.
رسولی، رضا؛ موغلی، علیرضا؛ رشیدی، مهدی. (1383). طراحی مدل تقویت ماندگاری سازمانی کارکنان دانش‌پایه: با استفاده از فن دلفی. فصلنامه مشاوره شغلی و سازمانی. دوره6 . شماره 21.
شاهین‌فر، مصطفی. (1393). ویژگی‌های مبلمان شهری با تأکید بر پیاده راه، نمونه موردی خیابان مدرس کرمانشاه، اولین همایش علمی پژوهشی افق‌های نوین در علوم جغرافیا و برنامه‌ریزی، معماری و شهرسازی ایران، شماره 1044.
علی‌آبادی، جواد. (1381). نقش فضاهای شهری در تأمین امنیت اجتماعی، ماهنامه شهرداری‌ها، شماره 41، صص 132-5.
عنایت، حلیمه و همکاران. (1391). امنیت و جنسیت؛ تفاوت‌های بین جنسی در مقابل نابرابری‌های اجتماعی و منطقه‌ای. فصلنامه مطالعات اجتماعی روان شناسی زنان، دوره 10 شماره 2.
فصلنامه خراسان بزرگ، شماره 18، یهار 1394.
فصلنامه علمی پژوهشی مطالعات امنیت اجتماعی، شماره 48، زمستان 1395.
فصلنامه مطالعات زنان، سال 14، شماره 2، تابستان 1395.
فصلنامه مطالعات طراحی شهری و پژوهش‌های شهری، سال اول، 1397، شماره یک.
کلاهچیان، م. (1382). اپوزیسیون توده‌وار تحلیل بر بحران خرداد 82 تهران، پژوهشکده مطالعات راهبردی.
مجله پژوهشی برنامه‌ریزی شهری، سال پنجم، شماره 19، زمستان 1392.
محسنی‌تبریزی، علیرضا، قهرمانی، سهراب، پاهک، سجاد. (1390). فضاهای بی‌دفاع شهری و خشونت، مطالعه موردی فضاهای بی‌دفاع شهر تهران. نشریه جامعه شناسی کاربردی، شماره 44، صص 51-70.
مدیری، آتوسا. (1385). جرم، خشونت و احساس امنیت در فضاهای عمومی شهر. فصلنامه علمی پژوهشی رفاه اجتماعی، سال ششم، شماره 22.
مشایخی، علینقی، فرهنگی، علی‌اکبر، مؤمنی و علیدوستی. (1384). بررسی عوامل کلیدی مؤثر بر کاربرد فناوری اطلاعات در سازمان‌های دولتی ایران: کاربرد روش دلفی. پژوهش‌های مدیریت در ایران، 9، 191-232.
مؤیدی، م؛ علی‌نژاد، م؛ نوایی ح. (1392). بررسی نقش مولفه‌های منظر شهری در ارتقای سطح احساس امنیت در فضاهای عمومی شهری (نمونه مورد مطالعه: محله اوین تهران)، فصلنامه مطالعات امنیت اجتماعی، شماره 35، ص 159-191.
نشریه معماری و شهرسازی ایران، شماره 15، سال 1397.
نشریه هنرهای زیبا، دوره 20، شماره 2، 1394.
نیازی، محسن، سهراب‌زاده، مهران، فرشادفر، یاسمن. (1390). تبیین عوامل اجتماعی و فرهنگی موثر براساس امنیت زنان، فصلنامه مطالعات امنیت اجتماعی، شماره 27.
Hsu, C.C., & Sandford, B.A. (2007). The Delphi technique: making sense of consensus. Practical assessment, research & evaluation, 12(10), 1-8.
Choi, H. C., & Turk, E.S. (2011). Sustainability indicators for managing community tourism. In Quality-of-life community indicators for parks, recreation and tourism management (pp. 115-140). Springer, Dordrecht.