تحلیل عوامل مؤثر بر پایداری همکاری های مرزی نمونه موردی (ایران و اقلیم کردستان عراق)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار جغرافیا سیاسی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

2 دانشجوی دکتری جغرافیا سیاسی، دانشگاه فردوسی مشهد، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، مشهد، ایران

3 دانش آموخته دوره دکتری جغرافیا سیاسی، دانشگاه تربیت مدرس، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، تهران، ایران

چکیده

همکاری‌های مرزی سبب گرد هم آمدن جوامع دو طرف مرز می‌گردد و این عامل می‌تواند به‌صورت بالقوه برای تبدیل نمودن آنها به جوامعی توسعه‌یافته یاری رساند. هدف از تحقیق بررسی عوامل مؤثر بر تداوم همکاری مرزی بین ایران و اقلیم کردستان می‌باشد. روش‌شناسی حاکم بر تحقیق حاضر بر اساس پارادایم اثباتی و بر اساس روش کمی بوده و به دنبال شناخت مهم‌ترین عوامل و متغیرهای مؤثر بر تداوم همکاری‌های مرزی بین اقلیم کردستان عراق و ایران است. بدین منظور مهم‌ترین عوامل تأثیرگذار بر تداوم همکاری‌های مرزی در 6 بعد (سرزمینی، ژئوپلیتیکی، سیاسی، اجتماعی و فرهنگی، اقتصادی و دفاعی - نظامی) انتخاب شدند. یافته‌های میدانی تحقیق حاضر که برگرفته از نظرات نخبگان و کارشناسان مرتبط با مسائل مرزی بود نشان داد که 6 متغیر پیوستگی طبیعی مرز بین دو کشور، ایدئولوژی‌ها و راهبردهای دو کشور هم‌مرز، منابع مشترک مرزی، زبان مشترک بین ساکنین دو سوی رز، تروریسم بین‌المللی و ... از جمله مهم‌ترین متغیرهای تأثیرگذار بر پایداری همکاری‌های مرزی بین منطقه خودمختار کردستان عراق و ایران محسوب می‌شوند. در نهایت می‌توان گفت که به‌منظور بهبود وضعیت همکاری بین این دو منطقه ابتدا باید راهبردها و سیاست‌هایی متناسب با شرایط هر دو منطقه تدوین نمود تا بتوان در نهایت به پایداری در همکاری‌های مرزی و بهبود وضعیت منطقه دست پیدا کرد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Analysis of factors affecting the sustainability of cross-border cooperation in a case study (Iran and the region of Iraqi Kurdistan)

نویسندگان [English]

  • mohsen janparvar 1
  • sajed bahramijaf 2
  • reyhane salehabadi 3
  • darya mazandarni 3
1 Assistant Professor of Political Geography, Ferdowsi University of Mashhad, Mashhad, Iran
2 PhD Student in Political Geography, Ferdowsi University of Mashhad, Faculty of Literature and Humanities, Mashhad, Iran
3 PhD student in Political Geography, Tarbiat Modares University, Faculty of Literature and Humanities, Tehran, Iran
چکیده [English]

Cross-border cooperation brings together communities on both sides of the border, and this can potentially help transform them into developed communities. This study aims to investigate the factors affecting the continuation of border cooperation between Iran and the Kurdistan region of this region. It is necessary to pay attention to this issue, as the Kurds can be effective in the geopolitical future of the region and can be used as a force for the political balance of the region. The methodology of the present study is based on a positive paradigm and a quantitative method and seeks to identify the most important factors and variables affecting the continuation of border cooperation between the Iraqi Kurdistan region and Iran. For this purpose, the most important factors affecting the continuity of cross-border cooperation in 6 dimensions (territorial, geopolitical, political, social and cultural, economic and defense-military) were selected. The field findings of the present study, which were taken from the opinions of elites and experts related to border issues, showed that the 6 variables of natural border continuity between two countries, ideologies and strategies of two neighboring countries, common border resources, common language between residents Border crossings, international terrorism, etc. are among the most important variables affecting the stability of border cooperation between the autonomous region of Iraqi Kurdistan and Iran. Finally, it can be said that in order to improve the cooperation between the two regions, strategies and policies should be developed in accordance with the conditions of both regions in order to achieve stability in border cooperation and improve the situation in the region

کلیدواژه‌ها [English]

  • Border Cooperation
  • Iran
  • Iraqi Kurdistan Region
احمبدی، کبوروش، )1384 .)عبراو پب از سبقوط بغبداد. تهبران: نشبر وزار امبور خارجه.
2 .احمبدی، حمیبد )1379 .)قومیبت و قومگرایی در ایبران، افسبانه و واقعیبت، تهبران :نشبر نبی،
چباپ دوم
3 .برویین سببن و مارتین وان )1387)؛ جامعهشببناسببی مردم کرد )آغا، شببیخ و دولت(، سبباختارهای
اجتماعی و سیاسی کردستان؛ ترجمه ابراهیم یونسی، تهران: نشر پانیذ، چاپ اول.
4 .بوژمهرانی، حسن و پور اسالم ی، مهدی )1393 :)تهدیدهای نرم خودمختاری اقلیم کردستان عراو و
تأثیر آن بر کردهای ایران، دوفصلنامه علمی - پ وهشی جامعهشناس ی سیاسی جهان اسالم، دوره 2،
شماره 1 ،بهار و تابستان، صص 110-87.
5 .پی شگاهی فرد، زهرا، قالی اف، محمدباقر، یزدانپناه، کیومرث، ن صراللهی، بهرام ) 1394 .)پ وه ش ی در
حوزه فرهنگی و تمدنی ایران نمونه موردی: کردستان عراو ، پ وهشهای باستانشناسی ایران، شماره
9 ،دوره پنجم، پاییز و زمستان 1394
6 .جان پرور، محسبببن )1396 :)نگرشبببی نو به مطالعا مرزی )مفاهیم، اصبببول و نظریه ها (. تهران:
انتشارا انجمن ژئوپلیتیک ایران.
7 .جانپرور، محسببن و تقیزاده، اکرم و مهرو، علی )1389 :)بررسببی زمینههای همکاری اسببتانهای
مرزی با ک شورهای آ سیای مرکزی، مورد ا ستان گل ستان، مجموعه مقاال دومین همایش بازنگری
روابط ایران و کشورهای آسیایی مرکزی، دانشگاه فردوسی، پاییز.
8 .حافظنیا و دیگران )1385 :)بررسی تط یقی اهداف و عملکرد طرح پروانه گذر مرزی، مطالعه موردی
ایران و ترکمنستان، مجله تحقیقا جغرافیایی.
9 .حافظنیا، محمدرضبا و جانپرور، محسبن )1396 :)مرزها و جهانیشبدن با نگاهی کوتاه به مرزهای
ایران. تهران: پ وهشکده مطالعا راه ردی.
 جغرافیا و روابط انسانی، بهار 1400 ،دوره3 شماره4
180
10 .حافظنیا، محمدر ضا ) 1379)؛ م انی مطالعا سیا سی – اجتماعی، جلد اول، چاپ اول، انت شارا
سازمان حوزهها و مدارس علمیه خارج از کشور.
11 .ح سین پوریان، ر ضا ) 1390)؛ ت یین الگوی روابط در مناطق ژئوپلیتیک، مطالعه موردی ش ه قاره هند،
ر س اله دکتری جغرافیای سیا سی، به راهنمایی پیروز مجتهد زاده و زهرا احمدیپور. تهران، دان شگاه
تربیتمدرس.
12 .رشید یاسمی، غالمرضا )1363 .)کرد و پیوستگی ن ادی و تاریخ بی او، ته بران : مؤسس به انتشارا
امیرک یر، چاپ دوم.
13 .زی اکالم، صببادو، ع دالل پور، محمدرضببا )1390 .)ژئوپلیتیک شببکننده اقلیم کردسببتان عراو عامل
همگرایی کردهای عراو به اسرائیل، فصلنامه سیاست، دوره 41 ،شماره 4.
14 .درای سدل، آال سدایر و جرالد ا بلیک )1373 :)جغرافیای سیا سی خاورمیانه و شمال آفریقا، ترجمه
دره میرحیدر، انتشارا وزار امور خارجه، تهران.
15 .سازمان صنعت، معدن و تجار استان تهران، شرکت مدیریت صادرا چکاد م تکران حاما )1391 :)
ن ش ست تخ ص صی برر سی م سائل، م شکال و راهکارهای ح ضور در بازار ک شور عراو )اقلیم
کردستان(.
16 .شیاری، علی، فرهنگی، محمدحسین ) 1398 .)واکاوی استقالل اقلیم کردستان عراو با تأکید بر نقش
هر یک از قدر های منطقهای و فرامنطقهای، مجل و راه رد، سال 27 ،شماره 101.
17 .شوتار، سوفی )1386 :)شناخت و درک مفاهیم جغرافیای سیاسی، ترجمه سید حامد رضیئ، تهران:
سمت.
18 .طال ی، روحالل، زرین، یحیی )1395 .)ظهور داعش و دگردیسی در رفتار کردها )سوریه و عراو(،
فصلنامه پ وهشهای سیاسی جهان اسالم، سال ششم، شماره دوم، تابستان 1395 ،صص 150-127.
19 .عزتی، عز الل )1381 :)تحلیلی بر ژئوپلیتیک ایران و عراو، انتشارا وزار امور خارجه، تهران.
20 .غه فوور، عه بدولل )2005 :)جوگرافیای کوردستان، چاپی چواره م، چاپخانهی وهزارتی پهروهرده.
21 .قالی اف، محمدباقر و یاری شگفتی، ا سالم و رم ضانزاده ل س ویی، مهدی )1387 :)تأثیر ابعاد سرمایه
اجتماعی بر امنیت مرزها( مطالعه موردی: بخش مرزی نوسببود شببهرسببتان پاوه، اسببتان کرمانشبباه،
فصلنامه ژئوپلیتیک.
22 .کاکاللهی، دل آرام )1394 :)م ادال مرزی و تأثیر آن بر توسبببعه مناطق مرزی ایران با عراو مطالعه
موردی: مناطق مرزی استان کردستان، پایان نامه جهت اخذ درجه کارشناسی ارشد جغرافیای سیاسی،
به راهنمایی دکتر عمران راسببتی و مشبباوره دکتر جواد مکانیکی، دانشببکده ادبیا و علومانسببانی،
دانشگاه بیرجند.
23 .کریمیپور، یدالل )1380 .)مقدمه ای بر ایران و همسبببایگان )منابع تهدید و تنش (، تهران، جهاد
دانشگاهی دانشگاه تربیتمعلم.
24 .کاویانی راد، مراد )1389 .)ناحیهگرایی در ایران از منظر جغرافیای سببیاسببی، پ وهشببکده مطالعا
راه ردی
 جان پرور
181
25 .ک یری، ملیحه و جانپرور، مح سن و زرقانی، سید هادی ) 1396)؛ ت یین و سطح بندی عوامل مؤثر بر
اهمیت مرزها با تأکید بر مرزهای خ شک ی؛ پ وهشنامه ایرانی سیا ست بین الملل، سال 5 ،شماره 2 ،
 .93-117 صص
26 .کریمیپور، یدالل )1381)؛ ایران و همسایگان منابع تهدید و تنش؛ انتشارا دانشگاه تربیتمعلم.
27 .کو شکی، امین و طوالبی ن اد، مهر شاد ) 1399 :)برنامهریزی پایدار تو سعه همکاریهای مناطق مرزی
)CBC )عوامل و محرکهای مؤثر بر پایداری اتحاد مناطق مرزی، نشبببریه تحقیقا کاربردی علوم
جغرافیایی، سال بیستم، شماره 56 ،بهار 1399 .صص 140-115.
28 .قربانی ن اد، ری از )1398 .)بررسببی و تحلیل وی گیهای سبباختاری دولت ایالتی کردسببتان عراو ،
فصبلنامه علم ی - پ وهشبی نگرش های نو در جغرافیای انسبانی سبال یازدهم، شبماره چهارم، پاییز
.1398
29 .مجتهدزاده، پیروز )1380 :)جغرافیای سیاسی و سیاست جغرافیایی، انتشارا سمت، تهران.
30 .میرحیدر، دره و راسببتی، عمران و میراحمدی، فاطمه سببادا )1392 :)م انی جغرافیای سببیاسببی
ویرایش با تجدیدنظر اساسی، چاپ نوزدهم، تهران: انتشارا سمت.
31 .معینالدینی، جواد )1385 .)ژئوپلیتیک خاورمیانه و امنیت خلیجفارس، اطالعا سیاسی - اقتصادی،
ش 26 و 25
32 .هاگبت، پیتبر )1382 .)جغرافیبای ترکی بی نبو، ترجمبه: شباپور گبودرزی نب اد، تهبران :سبمت.
33 .هرمیداس، داوود )1380 :)جهانیشدن و امنیت ملی ایران، مجله امنیت، شماره 23-24 ،خرداد و تیر.
34 .نیکفر، جا س ، ماهید شتی، مهدی ) 1394 .)واکاوی ا سترات ی نفتی اقلیم کُرد ستان عراو، اهداف و
رویکردها، پ وهشهای راه ردی سیاست، سال چهارم، شماره 14 ،پاییز 1394(شماره پیاپی 44.)
35 .نصری، قدیر، رضایی، داوود ) 1392 .)امکانسنج ی استقالل اقلیم کردستان عراو و تأثیر آن بر امنیت
ملی جمهوری اسالمی ایران، فصلنامه علمی - پ وهشی »امنیت پ وهی«، سال دوازدهم: شماره 44.
36 .یلدیز، کریم )1391 .)کردها در عراو؛ گذشته، حال، آینده، ترجمه سیروس فیضی، انتشارا توکلی
37. Aulakh, P.S.; Kotabe, M.; Sahay, A. (1996), Trust and performance in crossborder marketing partnerships: A behavioral approach. J. Int. Bus. Stud, 1005–
1032.
38. Blake, H.Gerald (1998). The objectives Of Land Boundaries Management
UK.IBRU.
39. Castanho, R. Loures, L. Fernandez, J. and Pozo, L. (2018), Identifying critical
factors for success in Cross Border Cooperation (CBC) development projects,
Habitat International,72 (2): 92-99.
40. Castanho, R.A.; Loures, L.; Cabezas, J.; Fernández-Pozo, L. (2017), CrossBorder Cooperation (CBC) in Southern Europe—An Iberian Case Study. The
Eurocity Elvas-Badajoz. Sustainability, 360.
41. Chen, Xiangming. (2006). Beyond the reach of globalization: China’s border
regions and cities in transition. Pp. 21-46 in Globalization and the Chinese City,
edited by Fulong Wu. London: Routledge.
42. Haggett, P. (2003). Geography a new combination. Translated by Goudarzi
Nejad. Volume I. Tehran: Publication Samt
43. House, J. (1982). Frontier on the Rio Grand: A Political Geography of
Development and Social Deprivation. Clarendon Press: Oxford
 جغرافیا و روابط انسانی، بهار 1400 ،دوره3 شماره4
182
44. Kaczmarek, B. (2000), Współdziałanie Przedsi˛ebiorstw W Gospodarce
Rynkowej; Uniwersytetu Łódzkiego: Łód´z, Poland.
45. Koohi-Kamali, Farideh (2003), The Political Development of the Kurds in Iran
Nationalism, Macmillan, New York.
46. Kreyenbroek, P,. & Stefan, S., 1992, The Kurds. A Contemporary Overview,
Routledge/SOAS, London
47. Kurowska-Pysz, J. Alexandre Castanho, R. and Loures, L. (2018), Sustainable
Planning of Cross-Border Cooperation: A Strategy for Alliances in Border Cities,
Sustainability.
48. Kurowska-Pysz, J. Katarzyna, S. (2017), The Analysis of the Determinants of
Sustainable Cross-Border Cooperation and Recommendations on
ItsHarmonization, The University of Da˛browa Górnicza, 41-300 Da˛browa
Górnicza, Poland;
49. Lee, S. and Na, S. (2010), E-Waste recycling systems and sound circulative
economies in East Asia: A comparative analysis of systems in Japan, South Korea,
China and Taiwan, Sustainability, 2: 1632- 1644.
50. Martinez, O. (1994). the dynamics of border interaction: new approaches to
border analysis. in C. Schofield (ed.) , Global Boundaries: World Boundaries,
Vol. 1,Routledge, London, pp. 1-15
51. Medeiros, E. (2016), Territorial cohesion: An EU concept, European Journal of
Spatial Development, 60: 1- 30.
52. Newman, David. (2003). Boundaries. A Companion to Politcal Geography. Jan
Agnew. The United Kingdom. Blackwell publishing.
53. Oballance, Edgar (1996), The Kurdish Struggle, ST. Martins Press. INC, USA.
54. Romano, N.C.; Pick, J.B.; Roztocki, N. (2010), A motivational model for
technology-supported cross-organizational and cross-border collaboration. Eur.
J. Inf. Syst, 117–133.
55. Rumley, D . Minghi, J. (1991). The geography of border landscapes. London. By
Routledge.
56. Shamal Aqraqi, Turkey's Erdogan in First Visit to Iraq Kurd Region," Reuters,
March 29, 2011, http://www.reuters.com/article/2011/03/29 (accessed April 4,
2011).
57. Rania El Gamal, Turkey, Iran Battle for Clout, Deals in Iraq," Reuters, December
8, 2010, http://af.reuters.com/article/energyOilNews/idAFLDE6B20LL20101208
(accessed December 24, 2010).
58. Schenone, C.; Brunenghi, M.M.; Pittaluga, I.; Hajar, A.; Kamali, W.; Montaresi,
F.; Rasheed, M.; Wahab, A.A.; El Moghrabi, Y.; Manasrah, R.; et al. (2017),
Managing European Cross Border Cooperation Projects on Sustainability: A
Focus on MESP Project. Sustainability, 112.
59. Schermerhorn, J.R. (1975), Determinants of interorganizational cooperation.
Acad. Manag. J. 846–856.
60. Soffer, A. (1994), “Forms of coexistence and transborder cooperation in hostile
area: the Israeli case” in W. Galluser and et al (eds), Political Boundaries and
Coexistence, Peter Lang, Berne, pp. 182-191.
61. Xia, J. (2011), Mutual dependence, partner substitutability, and repeated
partnership: the survival of cross-border alliances, Strategic Management
Journal.