تحلیل عوامل موثر بر تحولات کاربری اراضی در نواحی روستایی شهرستان ساوجبلاغ

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران

2 دانشیار جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران.

چکیده

امروزه تغییر و تحولات کاربری اراضی از چالش های مهم قرن 21 به حساب می آید. اطلاع از تحولات کاربری ها و نحوه ی تغییرات آن در گذر زمان یکی از مهم ترین موارد در برنامه ریزی ها می باشد. با اطلاع از تحولات کاربری می توان تغییرات آتی را پیش بینی نموده و اقدامات مقتضی را انجام داد. در همین راستا این مطالعه، ابتدا به بررسی روند تحولات کاربری اراضی و سپس به شناسایی عوامل موثر بر این تغییر و تحولات در نواحی روستایی طاووسیه، برغان، ورده و سنقرآباد در شهرستان ساوجبلاغ پرداخته است. تحقیق حاضر به لحاظ هدف، کاربردی است و ماهیت توصیفی - تحلیلی دارد. برای گرداوری اطلاعات از روش مشاهده، مصاحبه و طراحی و تکمیل پرسشنامه استفاده
شده است. جامعه ی آماری تحقیق شامل 130 نفر از ساکنین مستقر در روستاهای مذکور است. برای تجزیه و تحلیل داده ها از تحلیل عاملی اکتشافی در قالب نرم افزار spss استفاده شد. نتایج تحلیل عاملی چهار عامل را با عنوان عوامل موثر بر تغییر و تحولات کاربری اراضی در روستاهای نام برده شناسایی نمود که عبارتند از: رشد ساخت و
ساز و خانه های دوم ، عوامل سازمانی، اقتصادی نبودن بخش کشاورزی و تمایل جوانان به مشاغل غیر کشاورزی که در مجموع 545/85 درصد از متغیرهای تغییر کاربری را تبیین نموده اند. همچنین، با مدیریت ساخت وساز در بخش
کشاورزی به عنوان خانه های دوم ، اجرای دقیق سیاست های توسعه روستایی با تاکید بر حفظ کاربری اراضی کشاورزی ، افزایش جاذبه و کاهش دافعه زندگی روستایی برای جوانان و افزایش جاذبه بخش کشاورزی برای کشاورزان و سرمایه گذاران این بخش می توان از گرایش روستاییان به تغییر کاربری اراضی کشاورزی جلوگیری نمود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Analysis of effective factors on land use changes in rural areas of Savojbolagh city

نویسندگان [English]

  • Niloofar Salimi matin 1
  • vahid riahi 2
1 M.Sc. Student of Geography and Rural Planning, Kharazmi University, Tehran, Iran
2 Associate Professor of Geography and Rural Planning, Kharazmi University, Tehran, Iran.
چکیده [English]

Today, land use change is one of the most important challenges of the 21st century. Knowing the changes in land uses and how they change over time is one of the most important things in planning. By knowing the user developments, future changes can be predicted and appropriate actions can be taken. In this regard, this study first examines the trend of land use changes and then identifies the factors affecting these changes and developments in rural areas of Tavousieh, Barghan, Wardeh and Sangarabad in the city of Savojbolagh. The present research is applied in terms of purpose and has a descriptive-analytical nature. To collect information, use the method of observation, interview and design and completion of a questionnaire
Has been. The statistical population of the study includes 130 residents of the mentioned villages. Exploratory factor analysis in the form of SPSS software was used to analyze the data. The results of factor analysis identified four factors as factors affecting land use change in the mentioned villages, which are: construction growth and
The second mechanisms, organizational factors, lack of economy in the agricultural sector and the tendency of young people to non-agricultural occupations, which have explained a total of 85.545% of the variables of land use change. Also, with construction management in the department
Agriculture as a second home, accurate implementation of rural development policies with emphasis on maintaining agricultural land use, increasing the attraction and reducing the repulsion of rural life for young people and increasing the attractiveness of the agricultural sector for farmers and investors in this sector can be from the tendency of villagers to change land use Prevented agricultural lands.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Land use
  • land use developments
  • rural settlements
  • Savojbolagh city
-         مطیعی لنگرودی، حسن، محمد رضا رضوانی و زهرا کاتب ازگمی. (1391). بررسی اثرات اقتصادی تغییر کاربری اراضی کشاورزی در نواحی روستایی دهستان لیچارکی حسن رود  بندرانزلی، مجله پژوهش و برنامه ریزی روستایی، شماره اول.
-         سعدی، حشمت الله و فرشته عواطفی اکفل. (1397). عوامل موثر بر تغییر کاربری اراضی کشاورزی در روستاهای شهرستان همدان، فصلنامه اقتصاد فضا و توسعه روستایی، سال هفتم، شماره دوم.
-         کلالی مقدم، ژیلا. (1394). بررسی عوامل مؤثر بر تغییر کاربری اراضی کشاورزی مناطق روستایی شهرستان رشت، مجله پژوهش و برنامه ریزی روستایی، سال 4، شماره1.
-         امیرنژاد، حمید. (1392). بررسی عوامل موثر بر تمایل کشاورزان جهت تغییر کاربری اراضی  در استان مازندران، تحقیقات اقتصاد کشاورزی، جلد 5، شماره 4.
-         شایسته مند، مهناز، باب اله حیاتی و مریم حق جو. (1397). عوامل موثر بر تغییر کاربری اراضی کشاورزی در شهرستان تبریز، نشریه دانش کشاورزی و تولید پایدار، جلد 92، شماره 1.
-         احمدپور، امیر و اسماعیل علوی. (1393). شناسایی و تحلیل مولفه های موثر در تغییر کاربری اراضی کشاورزی روستایی شهرستان ساری، مجله پژوهش و برنامه ریزی روستایی، سال سوم، شماره پنجم.
-         صادقلو، طاهره، حمدالله سجاسی قیداری، سیدرضا حسینی کهنوج و خدیجه یزدانی مروی لنگری. (1397). پیشران های کلیدی تغییر کاربری اراضی کشاورزی و اثرات آن بر نواحی روستایی دهستان میانجام در شهرستان تربت جام، فصلنامه اقتصاد فضا و توسعه روستایی، سال    هشتم، شماره دوم.
-         نوذری، سمیرا و محمد تقی رهنمایی. (1392). گردشگری خانه های دوم و اثرات آن بر تغییرات کاربری اراضی روستای کردان، اولین همایش ملی جغرافیا، شهرسازی و توسعه پایدار، تهران.
-         دادورخانی، فضیله، حمید زمانی، مجتبی قدیری معصوم و اسمعیل عاشری. (1392). نقش گردشگری خانه های دوم در تغییرات کالبدی فیزیکی نواحی روستایی دهستان برغان شهرستان ساوجبلاغ، پژوهش های روستایی، دوره 4 ،شماره 2.
-         علیائی، محمد صادق و سمیه عزیزی. (1396). عوامل مؤثر بر تحوالت کارکرد اقتصادی سکونتگاه های روستایی در شهرستان ری، فصلنامه اقتصاد فضا و توسعه روستایی، سال هشتم، شماره اول.
-         پور احمد، احمد، فرانک سیف الدینی و زیبا پرنون. (1390). مهـاجرت و تغییـر کـاربری اراضی در شهر اسلامشهر، مطالعات جغرافیایی مناطق خشک، سال دوم، شماره پنجم.
-          Caldas, M., Simmons, C. Walker, R., Perz, S., Aldrich, S., Pereira, R., Leite, F. and Arima, E. (2010). Settlement Formation and Land Cover and Cover and Land Use Change: A Case Study in the Brazilian Amazon. Journal of America Latin Geography, 9(1), 125-144.
-          Heimlich, R. (2001). Development & beyond the urbon Fring: impacts on agrcuiture. http://www.est.usdagovpblicationagoutlookaug2001.
-          Long H, Tang G, Li X and Heilig GK. 2007. Socio-economic driving forces of land-use change in Kunshan, the Yangtze River delta economic area of China. Journal of Environmental Management, 83:351-364.
-          Turner GW, Ruffio RMC and Roberts MW. 1997. Comparing environmental conditions using indicators of pollution hazard. Environmental Management, 21(4): 623-634.
-          Lopez, E., Boco, G., Menduza, M., Valezquez, A. and Aguirre Rivera, J. R. (2006). Peasant emigration and land-use change at the watershed level: A GIS-based approach in Central Mexico.
-          https://www.infona.pl/resource/bwmeta1.element.elsevier9d6609af-e585-3 dbe-ae93- bb01c896ca14.