نقش مشارکت محلی در مدیریت بحران با تاکید بر آتش سوزی جنگل های ارسباران (مورد مطالعه: روستاهای شهرستان کلیبر)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجو دکتری رشته جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، دانشگاه تبریز دانشکده علوم و برنامه ریزی محیطی.، تبریز، ایران

2 دبیر آموزش پرورش شهرستان کنگان متوسطه دوم،کنگان، ایران

چکیده

آتش سوزی جنگل ها و گسترش آن یکی از پدیده های طبیعی در کره زمین می باشد. به نحوی که پدیده آتش سوزی در جنگل و مراتع کشور ایران نیز از این قاعده مستثنی نمی باشد. آتش سوزی به عنوان یک عامل اکولوژیکی می تواند ویرانگر بوده و در عین حال با داشتن یک برنامه درست، می تواند راه حل مناسبی در مدیریت اکوسیستم ها محسوب شود. هدف از این پژوهش بررسی نقش مشارکت مردم محلی در مدیریت بحران با تاکید بر آتش سوزی های اخیر جنگل های ارسباران می باشد. تحقیق حاضر از نوع توصیفی و روش مورد استفاده برای جمع آوری اطلاعات از نوع کتابخانه ای و اسنادی می باشد. نتایج این تحقیق نشان ‌می دهد که مشارکت مردم محلی در مدیریت بحران آتش سوزی جنگل ها حتی با وسایل ابتدایی و ساده نقش مهم و به سزایی در خاموشی آتش سوزی های جنگل های ارسباران دارد. بررسی نتایج مدل فایر ریسک نشان داد که 27/53 درصد از منطقه دارای پتانسیل زیاد و خیلی زیاد برای وقوع آتش سوزی می باشد و جهت شیب و مقدار آن بیشترین تاثیر را در وقوع و گسترش جبهه ای آتش دارند. همچنین، میزان همبستگی نقشه نهایی پتانسیل وقوع آتش سوزی با خطوط ارتباطی بیش از 68/0 می باشد که نشان می دهد عامل انسانی سهم بسزایی در ایجاد حریق داشته است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The role of local participation in crisis management with emphasis on Arasbaran forest fires (Case study: Kleiber villages)

نویسندگان [English]

  • sajedeh dinparast 1
  • parsa pashaei 2
1 PhD Student in Geography and Rural Planning, University of Tabriz Faculty of Environmental Science and Planning, Tabriz, Iran
2 Secretary of Education of Kangan Secondary School
چکیده [English]

Forest fires and their spread are one of the natural phenomena on the planet. In a way, the phenomenon of fire in the forests and pastures of Iran is no exception to this rule. Fire as a ecological factor can be devastating and at the same time with the right program, it can be a good solution in ecosystem management. The purpose of this study is to investigate the role of local people in crisis management with emphasis on recent forest fires in Arasbaran. The present research is descriptive and the method used to collect information is library and documentary. The results of this study show that the participation of local people in managing forest fire crises, even with basic and simple tools, has an important and significant role in extinguishing forest fires in Arasbaran. Examination of the results of fire risk model showed that 53.27% of the area has a high and very high potential for fire and the direction of the slope and its amount have the greatest impact on the occurrence and spread of the fire front. Also, the correlation of the final map of fire potential with communication lines is more than 0.68, which shows that the human factor has played a significant role in causing the fire.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Local participation
  • crisis management
  • fire
  • Arasbaran forests
افروغ، احمد؛ زارع مهرجردی، محمد رضا؛ امیر تیموری، سمیه؛ میرزایی خلیل آبادی، حمیدرضا و بنی اسدی، مصطفی.(1397). شناسایی و اولویت بندی عوامل مؤثر بر مشارکت بهره برداران محلی در مدیریت، حفظ و احیاء جنگل های بلوط استان لرستان، فصلنامه علمی- پژوهشی تحقیقات جنگل و صنوبر ایران، سال 26، ش 3، صفحه 393.
اوزی ، رمضان.( 1390). جغرافیای مخاطرات، ترجمه محمد ظاهری، انتشارات دانشگاه تبریز، تبریز، صص 199-198.
پاپلی یزدی، محمد حسین و ابراهیمی، محمد امیر.(1392). نظریه های توسعه روستایی، انتشارات سمت، چاپ هشتم، صفحه 117.
توکلی، مهدی. (1391). اصول و مبانی مدیریت بحران در صنایع، انتشارات سها دانش، چاپ اول.
حسنی، نعمت و حسین پور کاشانی، مجتبی. (1392). اصول و مبانی طراحی ساختمان مراکز مدیریت بحران(ساختمان های حساس)، انتشارات فرهنگ شناسی، چاپ اول.
راعی، امین؛ پهلوانی، پرهام و حسنلو، مهدی.(1394).تعیین فاکتورهای موثر برآتش سوزی جنگل با استفاده از ترکیب رگرسیون وزن دارجغرافیایی و الگوریتم ژنتیک(مطالعه موردی: جنگل های استان گلستان)، نشریه علمی پژوهشی مهندسی فناوری اطلاعات مکانی، سال 3، ش 4، صفحه 97.
 رضائیان، على و قاسمى، محمد.(1389). بررسى رابطه بین مدیریت تنوع و بهره ورى نیروى انسانى، مجله چشم انداز مدیریت دولتى، ش 4، صفحه 8.
زرع کار، آزاده؛ کاظمی زمانی، بهاره؛ قربانی، ساره؛ عاشق معلا، مریم و جعفری، حمیدرضا.(1392). تهیه نقشه پراکندگی فضایی خطر آتش سوزی جنگل با استفاده از روش تصمیم گیری چند معیاره و سامانه اطلاعات جغرافیایی (مطالعه موردی: سه حوزه جنگلی در استان گیلان)، فصلنامة علمی - پژوهشی تحقیقات جنگل و صنوبر ایران، سال22، ش 2، صفحه 218.
 سازمان جنگل ها و مراتع استان آذربایجان شرقی، 1398.
سفیری، خدیجه و صادقی، مریم.(1388). مشارکت اجتماعی دانشجویان دختر دانشکده های علوم اجتماعی دانشگاههای شهر تهران و عوامل اجتماعی مؤثر بر آن،  فصلنامه جامعه شناسی کاربردی،  سال 20، ش 2، صفحه 6.
سوادکوهی فر، ساسان.( 1386). مبانی مدیریت پروژه های بحرانی، شهری و بحران، انتشارات دانشگاه امام حسین، تهران، صفحه 216.
عبدالهی ، مجید.(1391). مدیریت بحران در نواحی شهری، انتشارات سازمان شهرداری ها  و دهیاری ها کشور، تهران، صفحه 53.
 غضنفرپور، حسین؛ حسن زاده، سمیرا و حامدی، محدثه.(1395). مدیریت مقابله با آتش سوزی جنگل های شمال ایران(مطالعه موردی: جنگل گلستان)، مجله مخاطرات محیط طبیعی، سال 5، ش 10، صفحه 61.
 منصوری، نبی له؛ نظری، رحیم؛ نصیری، پروین و قراگوزلو، علیرضا.(1390). تدوین برنامه مدیریت بحران آتش سوزی جنگل با تکنولوژی GIS وRS ، مجله کاربرد سنجش از دور و سیستم اطلاعات جغرافیایی در برنامه ریزی فصلنامه، سال 2، ش 3، صص 64-63.
ناطقی الهی ، فریبرز.( 1378). مدیریت بحران زمین لرزه در ایران، انتشارات پژوهشگاه بین المللی زلزله شناسی و مهندسی زلزله، تهران، صفحه 5.
وردی نژاد ، فریدون و بهرامی رشتیانی ، شهلا.( 1388). مدیریت بحران و رسانه ها، انتشارات سمت، تهران، صفحه 59
 
 
Jahangiri, K & pourheydari, g.(2010)."Principles of Community-Based Disaster Management, 1st ed. Tehran: Iran Helal institute of Applied Science & Technology, PP 29-30 [In Persian].
Maier, C.,  Lindner, T  & Winkel, G. (2014). Stakeholders’ perceptions of participation in forest policy: A case study from Baden-Württemberg. Land Use Policy. 39,  PP 167.
Rishi, P.(2006).Joint forest management in India: An attitudinal analysis of stakeholders, Resources, Conservation and Recycling, 51(2): 346
Rivera, M., Thouret, J., Marino, J., Berolatti, R & Fuentes, J.(2010). Characteristics and management of the 2006-2007 volcanic crisis at the Ubinas volcano, Journal of Volcanology and Geothermal Research,  198(1-2), 19.
Traore,B.,KamsuFoguem,B.,Tangara,F & Tiako,.(2018).Software Services for supporting Remote Crisis Management, Sustainable Cities and Society, 39(7),6.
Zhang, Z., Zhang, & Zhou, D.(2010). Using GIS spatial analysis and logistic regression to predict the probabilities of human-caused grassland fires, Journal of Arid Environments, 74(3), 387.