ارزیابی اثرات گردشگری بر توسعه اقتصاد شهری (نمونه مورد مطالعاتی: شهر اردبیل)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استاد گروه جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشکده برنامه‌ریزی و علوم محیطی، دانشگاه تبریز، ایران

2 دکتری جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران.

3 کارشناس ارشد جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه پیام نور تبریز، تبریز، ایران.

4 کارشناس ارشد جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران.

چکیده

برنامه‌ریزان و سیاست‌گذاران توسعه از گردشگری به‌عنوان رکن اصلی توسعه یاد می‌کنند و در همین ارتباط گردشگری با برنامه‌ریزی اصولی و شناسایی مزیت‌ها و محدودیت‌ها می‌تواند نقش موثری بر توسعه شهرها و روستاها، توسعه ملی و تنوع بخشی به اقتصاد ملی و در نتیجه توسعه اقتصادی شهرها گردد. در این ارتباط پژوهش حاضر به بررسی و ارزیابی اثرات گردشگری بر توسعه اقتصاد شهر اربیل پرداخته است. جامعه آماری پژوهش شامل کارشناسان و صاحب‌نظران صنعت‌گردشگری شهر اردبیل به تعداد 80 نفر می‌باشد. باتوجه به اهداف درنظر گرفته شده برای تحقیق از 3 مولفه عدالت اقتصادی، ثبات اقتصادی و رفاه اقتصادی در قالب 23 گویه بهره گرفته شد. پرسشنامه با پرسش‌های بسته در قالب طیف لیکرت(خیلی‌زیاد، زیاد، متوسط، کم و خیلی کم) طراحی گردید. جهت تجزیه و تحلیل داده‌ها از نرم‌افزارهای LISREL و SPSS بهره گرفته شد. نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل اطلاعات نشان داد که بیشترین بار عاملی در بین نشانگرهای بعد عدالت اقتصادی به گویه میانگین درآمد سالانه خانوار(بار عاملی 0.81)، در بین نشانگرهای عامل ثبات اقتصادی به گویه رشد سریع بخش خدمات تجاری(بار عاملی 0.87) و در بین نشانگرهای رفاه اقتصادی به گویه افزایش میزان مراکز خدماتی و رفاهی(بار عاملی 0.87) اختصاص یافته است. به عبارتی، این نشانگرها بیشترین تاثیرپذیری را از گردشگری داشته‌اند. در بین ابعاد سه‌گانه نیز به ترتیب بعد رفاه افتصادی با ضریب 0.94، بعد ثبات اقتصادی با ضریب 0.90 و عدالت اقتصادی با ضریب 0.85 بیشترین تأثیرپذیری را از گردشگری داشته‌اند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Assessing the effects of tourism on the development of the urban economy )Case study: Ardabil city(

نویسندگان [English]

  • RASUL GHORBANI 1
  • SHAHRAM SALAMATI 2
  • LEYLA MOHAJERI 3
  • hojjat Arzhangi 4
1 Professor, Department of Geography and Urban Planning, Faculty of Planning and Environmental Sciences, University of Tabriz, Iran
2 PhD in Geography and Urban Planning, University of Tabriz, Tabriz, Iran.
3 Master of Geography and Urban Planning, Payame Noor University of Tabriz, Tabriz, Iran.
4 Master of Geography and Urban Planning, Mohaghegh Ardabili University, Ardabil, Iran.
چکیده [English]

Development planners and policy makers mention tourism as the main pillar of development and in this regard, tourism with principled planning and identification of advantages and limitations can play an effective role in urban and rural development, national development and diversification of the national economy and thus economic development of cities. In this regard, the present study examines and evaluates the effects of tourism on the economic development of Erbil. The statistical population of the study includes 80 experts and tourism industry experts in Ardabil. According to the objectives of the research, the three components of economic justice, economic stability and economic welfare were used in the form of 23 items. The questionnaire was designed with closed-ended questions in the form of Likert scale (very high, high, medium, low and very low). LISREL and SPSS software were used to analyze the data. The results of data analysis showed that the highest factor load among the indicators of economic justice dimension is the average annual household income (factor load 0.81), among the indicators of economic stability factor is the rapid growth of the commercial services sector (factor load 0.87) and Among the indicators of economic welfare, the item of increasing the number of service and welfare centers (factor load 0.87) is assigned. In other words, these indicators have been most affected by tourism. Among the three dimensions, the economic welfare dimension with a coefficient of 0.94, the economic stability dimension with a coefficient of 0.90 and the economic justice dimension with a coefficient of 0.85 had the most impact on tourism, respectively.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Tourism
  • Economic Development
  • Sustainable Development
  • LISREL
  • Ardabil
-         ابراهیم‎نیاسماکوش، سعید، خاکساری، علی، لطیفی، غلامرضا و دامادی، محمد (1392). ارزیابی نقش گردشگری شهری در توسعه اقتصادی- محیطی شهر بابلسر، فصلنامه اقتصاد و مدیریت شهری، شماره سوم، تابستان 1392.
-         الهی‌منش، محمدحسن، حسینی‌نژاد ماه خاتونی، باقر و یاسمی، محسن (1397). نقش اقتصادی گردشگری در توسعه پایدار شهری(مطالعه موردی: بندرعباس)، فصلنامه علمی ـ پژوهشی علوم اجتماعی دانشگاه آزاد اسلامی واحد شوشتر، سال دوازدهم، شماره سوم، پیاپی(42)، پاییز 1397.
-         براری، معصومه، فیروزمند، مارال و هاشم‌پور، فهیمه (1395). بررسی تحلیل اثرات اقتصادی گردشگری شهری از دیدگاه شهروندان(مطالعه موردی: شهر بابلسر)، مجله علوم جغرافیایی، شماره 24، بهار و تابستان 1395.
-         پروین، محمد، رضویان، محمدتقی و توکلی‌نیا، جمیله (1397). ارزیابی تأثیر گردشگری در توسعه اقتصادی شهر تهران، پژوهش‌های دانش زمین، سال دهم، شماره 39 ، پاییز 1398.
-         حکمت‌نیا، حسن و باقری کشکولی، علی (1398). برآورد و تحلیل اثرات گردشگری بر پایداری اقتصاد و درآمد شهروندی و شهرداری‌ها(مطالعه موردی: شهربابک- کرمان)، فصلنامه علمی پژوهش و برنامه‌ریزی شهری، سال 11،  شمارۀ پیاپی 43، زمستان 1399.
-         عینالی، جمشید و رومیانی، احمد (1394). تحلیلی بر اثرات گردشگری خانه‌های دوم در مناطق روستایی مطالعه موردی: دهستان حصار ولی ـ شهرستان بوئین زهرا، فصلنامه علمی ـ پژوهشی فضای جغرافیایی، سال پانزدهم، شماره 49.
-         کریمیان بستانی، مریم و لطیفی‌پور، محمد (1397). واکاوی اثرات جهانی شدن بر توسعه اقتصاد شهری با تاکید بر توریسم(مطالعه موردی: شهر شیراز)، فصلنامه مطالعات علوم اجتماعی، دوره 4، شماره 3، پاییز 1397.
-         معاونت شهرسازی و معماری شهرداری اردبیل (1396). نقشه محلات بر اساس دستورالعمل محله‌بندی و منطقه‌بندی شهری ابلاغی توسط وزارت کشور.
-         نصیری، اسماعیل، هادوی، فرامرز و زمانی، مهدی (1394). شناسایی رابطه بین توسعه صنعت گردشگری و رشد اقتصادی استان زنجان، فصلنامه علمی ـ پژوهشی اقتصاد و مدیریت شهری، سال چهارم، شماره سوم( پیاپی 15).
 
-          Butler, R.W (2010). Alternative Tourism, Pious Hope or Trojan Horse? Journal of Travel Research, v. 28, p. 40-45.
-          Haman, G (2014). Tourism and economy development, New York: Longman.
-          Khoshkam, M., Marzuki, A. and AlMulali, U (2016). Socio-demographic effects on Anzali wetland tourism the Progress Fund, The Pennsylvania State University Rural Development Paper, v. 36, p. 20-38.
-          Martins, L. F., Gan, Y., Ferreira-Lopes, A (2017). An empirical analysis of the influence of macroeconomic determinants on World tourism demand, Tourism Management, 61 , pp. 2 4 8 -260
-          Rosentraub, M., Joe, M (2008). Tourism and economic development: Which investments produce gains for Regions? Tourism Management, v. 30, p. 759-770.
-          Saraii, M. H., Rezaei, M, R., Safarpour, M (2019). Investigation and Analysis of Hotels Spatial Distribution to Medical Tourism Attractions Case Study: Shiraz, Journal of Tourism, Planning and Development, Vol, 7, No, 27, PP. 8-25
-          Smith, S (2015), Asense of palce: place, culture and tourism, Tourism Recreation peesearch, 40 : 2 , 220 -233 , D ol: 10 . 10 & 10250 & 2& 1, 2015 , 1049 & 14 .
-          Terzidou, M., Stylidis, D (2014). Tourism and the economic crisis in Kavala, Greece, Annals of tourism research, v. 44, p. 210-226.
-         World Tourism Organization(UNWTO) (2018).    UNWTO facts and figures. http://- ww.unwto.Org/facts/menu.
-         Zaroki, Shezoji, H., Seyede Rogheieh, S, A (2018). Analysis of the Role of Tourism on    -Economic Welfare Using Panel Data, Journal of Tourism Planning and Development, Vol, 7,No, 26, PP. 96-121.