تحلیلی بر عوامل کالبدی مؤثر بر ارتقاء حس تعلق درکافی شاپ (نمونۀ موردی: کافی‌شاپ آیوی)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

گروه معماری، موسسه آموزش عالی فردوس، مشهد، ایران.

چکیده

امروزه فضاهای عمومی نظیرکافی شاپ ها و رستوران ها، نقش مهمی در زندگی روزمرۀ مردم دارند و مراجعه به کافی شاپ ها نسبت به گذشته افزایش چشمگیری داشته و به تبع آن تعداد کافی شاپ ها نیز به طور قابل توجهی افزایش پیدا کرده است. به همین دلیل جذب مشتری و تبدیل آنها به مشتری های وفادار برای صاحبان کافی شاپ ها از اهمیت قابل توجهی برخوردار است. از آنجایی که حس تعلق به مکان بین انسان و مکان، تعامل و پیوند عاطفی ایجاد نموده و تمایلی قوی برای حضور و ماندگاری و بازگشت به آن مکان را در پی دارد، توجه به پارامترهای کالبدی مؤثر در ارتقاء حس تعلق، بایستی از اساسی ترین دغدغه ها باشد. لذا هدف از این پژوهش تبیین مفهوم حس تعلق به مکان و شناخت عوامل کالبدی مؤثر بر آن در کافی شاپ و بررسی نحوۀ عملکرد این عوامل در نمونۀ موردی (کافی شاپ آیوی) می باشد. پژوهش حاضر از نوع کاربردی و کیفی است و به لحاظ ماهیت توصیفی- تحلیلی می باشد که بخش اول آن از طریق مطالعات اسنادی و کتابخانه ای و بخش دوم آن از طریق مطالعات پیمایشی و میدانی انجام شده است. نتایج تحقیق نشان می دهد، عوامل مؤثر بر ایجاد و ارتقاء حس تعلق به مکان در کافی شاپ را می توان به عوامل کالبدی، عملکردی، اجتماعی، فرهنگی، فردی، معنایی و زمانی تقسیم بندی کرد. مؤلفۀ کالبدی شامل عناصر نور، رنگ، مصالح، طبیعت، مبلمان، بافت و تزئینات، اندازه و مقیاس می باشد و کیفیت و مطلوبیت هرکدام از شاخصه های ذکر شده نقش بسزایی در افزایش حس تعلق به مکان درکاربران کافی شاپ دارد. از مهمترین شاخصه های کالبدی ایجاد حس تعلق در نمونۀ موردی (کافی‌شاپ آیوی)، مصالح بومی، پیوند با طبیعت بواسطۀ بهره گیری از عناصر طبیعی و توجه ویژه به نورپردازی مصنوعی می باشد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

An analysis of the physical factors affecting the promotion of a sense of belonging in a coffee shop (Case study: Ivy Coffee Shop)

نویسندگان [English]

  • Seyedeh Maryam Mojtabavi
  • Sahar Nagahani
Department of Architecture, Ferdows Institute of Higher Education, Mashhad, Iran.
چکیده [English]

Today, public spaces such as cafes and restaurants play an important role in people's daily life style, and use the coffee shops have increased significantly compared to the past, and consequently the number of coffee shops has increased significantly. For this reason, attracting customers and turning them into loyal customers have the considerable importance for coffee shop owners. Since the sense of belonging to a place creates an emotional interaction and connection between man and place and leads to a strong desire to be present and stay and return to that place, paying attention to the physical parameters effective in promoting a sense of belonging should be the main concern. The purpose of this study is to explain the concept of environment to recognize the physical factors affecting it in the coffee shop ،moreover, to examine how these factors work in a case study (Ivy Coffee Shop). The present research is a type of applied and qualitative one and in terms of descriptive-analytical nature, the first part has been done through documentary and library studies and the second part has been done through survey and field studies. The results show that the factors affecting the creation and promotion of a sense of belonging to the place in the coffee shop can be divided into physical, functional, social, cultural, personal, semantic and temporal factors. The physical component includes elements of light, color, materials, nature, furniture, texture and decoration, size and scale. The characteristics' quality and desirability play an important role in increasing the sense of belonging to place in coffee shop users. The most important physical characteristics to create the sense of belonging in the case model (Ivy Coffee Shop)are indigenous materials, connection with nature through the use of natural elements and special attention to artificial lighting.

کلیدواژه‌ها [English]

  • public space
  • coffee shop
  • sense of belonging
  • physical factors
  • Ivy coffee shop
1- الکساندر، کریستوفر. (1381). معماری و راز جاودانگی، مترجم: مهرداد قیومی، انتشارات دانشگاه شهید بهشتی.
2-احمدی، سیدیوسف. مقبل اصفهانی، ندا. (1395). مفهوم دلبستگی به مکان در معماری کافی شاپ به مثابه مکان سوم،  کنفرانس بین المللی توسعه پایدار و عمران شهری، دوره 6.
3- جوان فروزنده، علی، مطلبی،  قاسم. (1390)، مفهوم حس تعلق به مکان و عوامل تشکیل­دهنده آن، مجله هویت شهر، شماره 8، 37-27.
4-چشمه سهرابی، مظفر. رحیم سلمانی، آرزو و رحیم سلمانی، آسیه. (1390). تأثیر رنگ در معماری داخلی فضای کتابخانه های دانشگاهی، نشریه کتابداری و اطلاع رسانی. دوره 14، شماره 1، 70-39.
5-حافظی، علی. عباسی، سپیده. (1396). نقش عناصر طبیعی در انتقال معنا در معماری، همایش ملی پژوهش­های نظری و عملی در معماری و شهرسازی، دورۀ 1.
6-حسنی، کیوان. کشمیری، میترا وحسنی، هومن. (1393). بررسی و شناخت عوامل مؤثر در ایجاد حس تعلق خاطر به فضا از طریق مبلمان تاریخی (نمونه موردی: کافی­شاپ­های محلۀ جلفا، واقع در شهر اصفهان)، دومین همایش ملی پژوهش­های کاربردی در مهندسی عمران، معماری و مدیریت شهری، دورۀ 2.
7- حیدری، علی اکبر. مطلبی، قاسم. نگین تاجی، فروغ. (1393). تحلیل بعد کالبدی حس تعلق به مکان در خانه­های سنتی و مجتمع های مسکونی امروزی، نشریه هنرهای زیبا، دوره 19، شماره3.
8- خطیبى، ساسان. زارع، لیلا. کابلی، محمد هادی. (1397). تأثیر فضاى سبز و طراحى منظر بر ارتقاء احساس تعلق به مکان در مجتمع هاى مسکونى، سال 12، شمارۀ 35.
9- داعی پور، زینب. (1393). رابطه حضور طبیعت و افزایش حس تعلق در خانه­های سنتی ایران، فصلنامه باغ نظر، دوره 11، شماره 30، 58-49.
10- دانشپور، سیدعبدالهادی و سپهری مقدم، منصور و چرخچیان، مریم، (1388)، تبیین مدل دلبستگی به مکان و بررسی عناصر و ابعاد مختلف آن. نشریه هنرهای زیبا، معماری و شهرسازی، شماره 38، 48-37.
دهخدا، علی اکبر. (1385). فرهنگ دهخدا، جلد اول و دوم، انتشارات دانشگاه تهران، چاپ اول، تهران
11- رسولی، معصومه. احمدی، فریال. (1396). بررسی نقش عناصر طبیعی در سکونتگاه­های انسانی از منظر روانشناسی محیطی در جهت ارتقاء آسایش ساکنین، پنجمین کنگرۀ بین­المللی عمران، معماری و توسعه شهری.
12- سرگزی، آزاده. پژوهان فر، مهدیه. (1398). نقش عوامل کالبدی مجتمع­های مسکونی بر افزایش احساس تعلق به مکان (نمونه موردی مجتمع­های مسکونی شاه بلوط و پردیسان گرگان)، نشریه علمی پژوهشی برنامه ریزی توسعه کالبدی، شماره 3، سال 4، پیاپی 51،  146-135.
13- شرقی، علی. ندومی، راحیل، مهدی نژاد، جمال الدین. (1398). حس تعلق به مکان و مطالعه تطبیقی آن در مکان­های واقعی و مجازی، دو فصلنامه علمی، دوره اول. سال نهم. 157-177.
15- عطاری جبارزاده، سام. طوفان، سحر. (1399). نقش گرافیک محیطی در ارتقاء کیفیت فضاهای داخلی کافی­شاپ­ها به عنوان فضاهای جمعی عمومی، هفتمین همایش ملی مطالعات و تحقیقات نوین در حوزه علوم جغرافیا، معماری و شهرسازی ایران.
16- علی بورونی، پریسا. (1399). بررسی ادراک مؤلفه­های حسی در معماری داخلی کافی شاپ، اولین کنفرانس دستاوردهای نوین در مطالعات سبز.
17- قنبران، عبدالحمید. صالحی، بهروز. فردوسیان، سیما. فتح الهی، سجاد. (1397). شناسایی عوامل مؤثر بر حس تعلق به مکان در فضاهای دانشگاهی شهر تهران، فصلنامه علمی پژوهشی آموزش عالی ایران، دوره 10، شمارۀ2.
18- محمودی، زینب. سجاد، ریحانه اسادات. (1397). تحلیل تعاریف هویت، دلبستگی به مکان و حس تعلق به مکان بر اساس تعاریف نظریه پردازان، کنگره بین المللی علوم مهندسی و توسعه شهری پایدار دانمارک، کپنهاگ.     
19- معین، محمد. (1384). فرهنگ فارسی یک جلدی، انتشارات راه راشد، چاپ اول، تهران.
20- نیکروان مفرد، م. (1380). خانه های سالمندان، اولین همایش سالمندی، دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، تهران.
21- هاشمی، رفیعی. فیض عسگری، آرمان. (1396). بررسی تأثیر نور مصنوعی بر ادراکات حسی و بصری در حس فضایی کافی کافی­شاپ ها، دومین کنفرانس بین­المللی عمران، معماری و طراحی شهری، دانشگاه کاسم باندیت، بانکوک.
22- هاشمی، سیدکمال، منصوری، بهروز، (1396)، نقش اثر متقابل انسان و محیط بر یکدیگر در ارتقاء کیفیت فضاهای داخلی پلازاها (فضاهای جمعی). اولین کنفرانس ملی هنر، معماری و شهرسازی اسلامی.
23- یعقوبی، فریبرز، یعقوبی سنقرچی، معصومه. (1395). مفهوم حس تعلق به مکان و عوامل­تشکیل دهنده آن، سومین کنفرانس بین­المللی علوم مهندسی.
28-Altman, I. and Low, S.M. (1992). Place Attachment, Plenum Press, New york.
29- Canter, D.(1971). The Psychology of place,the architectural press, London.
30- Cohen, Y.S. and Shiner, A. (1985), Neighbourhoods and Friendship Networks, Chicago, The   University of Chicago.
31- Einifar, A. (1996). The role of the physical design in the experience of neighborhood. The university of new south wales school of architecture.
32- Eisenhauer, B.W., Krannich, R.S. and Blahna, D.J.(2000), Attachments to Special Places on public Lands: An Analysis of Activities, Reason for Attachments, andCommunity connections, Society and Natural Resources, 13, 421-441.
33- Harris, P., Brown, B., & Werner, C. (1996). Privacy regulation and place attachment: Predicting attachments to a student family housing facility. Environmental Psychology, 16, 287-301.
34- Hidalgo, M. Carmen and Bernardo Hemandez (2001). Place Attachment: Conceptual and Empirical question, Journal of Environmental Psychology, volume 21, Issue 3, Pages 273-281.
35- Jiven, Gunila and Peter Larkham (2003).  Sense of Place, Authentict and Character: A Commentary, Journal of Urban Design, Volume8, Issul, Pages 67-81.
36- Mesch, G.S & Manor, O.(1998): Social ties, environmental perception, and local attachment, Environment and Behavior, 30,pp: 504-519.
37- Oldenburg, R.(1999). The great good place New York :Marlowe & Company.
38- Pendergast, M.(1999). Un common grounds: The history of coffee and how it transformed our wold. New York: Basic books.      
39- Proshansky, H. M. (1978). the city and self-identity. Environment and behavior, 10(2), 147-169.
40- Stedman, R. C. (2003). Sense of Place and Forest Science: Toward a Program of Quantitative Research. Forest Science, 49(6), 822-829.
41- Riger, S., & Lavrakas, P.J, (1981). Community ties: patterns of attachment and social interaction in urban neighborhoods, American Journal of Community Psychology.
42- Steel, F. (1977). the Sense of Place, CBI Publishing Company, Boston.
43- Waxman, L. (2004). More Than Coffee: An Examination of people. Place, and Community withImplications for Design, Florida: The Florida State University.