ارزیابی شاخص های زیست اقلیمی موثر برآسایش انسان (مطالعه موردی: شهر ارومیه)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار اقلیم شناسی، گروه جغرافیا دانشگاه یزد، ایران

2 استاد اقلیم شناسی، گروه جغرافیا دانشگاه یزد، ایران.

3 دانشجوی کارشناسی ارشد اقلیم شناسی دانشگاه یزد، ایران.

4 کارشناسی ارشد آب و هواشناسی (اقلیم شناسی) گرایش آب و هواشناسی شهری، دانشگاه پیام نور استان کردستان، مرکز سقز، ایران

چکیده

شناخت توان آسایش زیست اقلیمی یا بیوکلیماتیک در مناطق جغرافیایی می تواند باعث شناخت منطقه آسایش و برنامه ریزی برای امور روزانه و حتی به برنامه‌ریزی اکوتوریستی جاذبه های طبیعی کمک نماید. در این تحقیق از روش های اولگی، دمای موثر و بیکر در یک دوره آماری 5 ساله ( 1959_ 1963) برای شناخت ماه های آسایش زیست اقلیمی در طول ماه های سال انجام شده است؛ سال 1959 ماه ژانویه، فوریه، مارس در خارج از منطقه آسایش قرار دارند و به 75 کیلو کالری انرژی نیاز دارد تا به منطقه ی آسایش برسد سال 1960 ماه ژانویه، فوریه به 75 کیلو کالری انرژی نیاز دارد تا به منطقه آسایش برسد ولی مارس خارج از منطقه ی آسایش است و به 62 کیلوکاری انرژی نیاز دارد تا به منطقه آسایش برسد: در سال 1353 ماه ژانویه که مقدار CPI آن 35.8 است با توجه به جدول شرایط محیطی آن سرد است و شرایط بیوکلیمای انسانی آن تحریک متوسط تا شدید است. ماه آوریل، جولای، آگوست، سپتامبر در شرایط محیطی گرم قابل تحمل هستند و در محدوده آسایش بیوکلیمایی به سر می برند. ماه های می، جان، اکتبر، نوامبر، دسامبر در شرایط ملایم مطبوع هستند و در محدوده آسایش بیوکلیمایی به سر می برند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Evaluation of bioclimatic indicators affecting human comfort (Case study: Urmia)

نویسندگان [English]

  • Ahmad Mazidi 1
  • Kamal Omidvar 2
  • Atefeh Malek Ahmadi 3
  • Seyed Salam Hosseini 4
1 Associate Professor of Climatology, Department of Geography, Yazd University, Iran
2 Professor of ClimProfessor of Climatology, Department of Geography, Yazd University, Iran.
3 Master student of Climatology, Yazd University, Iran.
4 Master of Meteorology (Climatology) majoring in Urban Meteorology, Payame Noor University, Kurdistan Province, Saqez Center, Iran
چکیده [English]

Recognizing the potential of bioclimatic or bioclimatic comfort in geographical areas can help identify the comfort zone and plan for daily affairs and even help ecotourism planning of natural attractions. In this study, the first method, effective temperature and Baker in a statistical period of 5 years (1963-1969) to identify the months of bioclimatic comfort during the months of the year has been done; January 1959 January, February, March are outside the comfort zone and need 75 kcal of energy to reach the comfort zone In January 1960, February needs 75 kcal of energy to reach the comfort zone but March outside It is from the comfort zone and needs 62 kcal of energy to reach the comfort zone: in January 1974, when the CPI value is 35.8, according to the table of environmental conditions, it is cold and its human bioclimatic conditions are moderate to severe. April, July, August, September are tolerable in hot environments and are in the range of bioclimatic comfort. May, January, October, November, December are mild and in the range of bioclimatic comfort.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Olegi index
  • Baker
  • effective temperature
  • Urmia
  1. آل کجباف، حسین؛ خدیمی مسعود، جلالیان عسکر، ارشدی محمدیار. (1398)؛ نقش آموزش محیط زیست در تاب آوری اقلیمی افراد در معرض پناهندگی زیست محیطی از دیدگاه حقوق بین الملل، نشریه آموزش محیط زیست و توسعه پایدار، شماره 4، صص 68-45.
  2. پروانه، بهروز؛ شاهرخ وندی، سیدمنصور؛ نظری، نجم الدین. (1390)؛ تعیین وضعیت آسایش اقلیمی در مقیاس دهه ای بر اساس شاخص های زیست اقلیمی (مطالعه موردی: شهر الیگودرز)، مجله آمایش محیط، شماره 14، صص 142-117.
  3. جهانبخش، سعید. (1377)؛ ارزیابی زیست اقلیم انسانی تبریز و نیازهای حرارتی ساختمان، فصلنامه تحقیقات جغرافیایی ، ش48.
  4. شکوهی، حسین. (1379)؛ فلسفه جغرافیا، انتشارات گیتا شناسی، تهران.
  5. شمسی پور، علی اکبر؛ عزیزی، قاسم؛ کریمی احمدآباد، مصطفی؛ مقبل، معصومه. (1393)؛ مطالعه الگوی دمای سطوح فیزیکی در شرایط جوّی متفاوت، پژوهشهای جغرافیای طبیعی، 46(1)، صص 76-59.
  6. علیجانی، بهلول. (1373)؛ نگرشی نو در کاربرد آب هواشناسی در مدیریت منابع توسعه کشور، فصلنامه تحقیقات جغرافیایی ، ش 35.
  7. فتوحی، صمد؛ یاری، منیر؛ یاری، یاسمن. (1391)، شناخت پتانسیل های اکوتوریستی آسایش زیست اقلیمی تالاب هامون، نشریه اکوبیولوژی تالاب، شماره 11، صص 28-19.
  8. کامیابی، سعید. (1394)؛ بررسی انطباق معماری شهرهای استان سمنان با شرایط زیست اقلیمی، نشریه جغرافیا، شماره 46، صص 338-328.
  9. کیانپور، ح. (1386)؛ بررسی اکوتوریسم حوضه شهرک ماسوله با تاکید بر آسایش محیطی ، پایان نامه دانشگاه آزاد اسلامی واحد رشت.
  10. لشکری ،ح و داوری. (1385)؛ تحلیل شرایط بیوکلیمای انسانی استان آذربایجان غربی به روش بیکر، فصلنامه جغرافیایی سرزمین، سال اول، شماره 3.
  11. رستمی، صدیق؛ رستمی، علی؛ حسینی، سیدسلام؛ آبیار، حسین. (1394)؛ ارزیابی آسایش انسانی دشت اوباتو با مرکزیت شهرزرینه دراستان کردستان، با استفاده از 3 شاخص بیوکلیماتیک اولگی، گیونی و THI (1995 - 2005)، اولین کنفرانس بین المللی علوم جغرافیایی.
  12. محمدی، بختیار. (1396)؛ ارزیابی شرایط زیست اقلیمی ایران، نشریه محیط زیست طبیعی، شماره 2، صص 426-412.
  13. یاوری، حسین؛کرم پور، مصطفی؛ یاراحمدی، داریوش. (1398)؛ تحلیل فضایی آسیب پذیری زیست اقلیمی شهر کرمانشاه در مواجهه با مخاطره اقلیمی موج گرم، نشریه جغرافیا و پایداری محیط، دوره 30، صص 50-37.
  14. بذرپاش، ر؛ ملکی، ح؛ حسینی، ع. (1387)؛ بررسـی آسـایش حرارتی در فضای آزاد جهت اکوتوریسم در شهرستان بابلسر، فصـلنامه تحقیقـات جغرافیـایی، شـماره 90، صفحات 93 تا 108.
  15. پاینده، نصراﷲ؛ زکی، غلامرضـا. ( 1384)؛ محاسـبه دمـای مؤثر استاندارد با طراحی نرم افـزار سـلامت، مطالعـه موردی: محاسبه دمای مؤثر 130 ایستگاه سـینوپتیکی کشور پژوهش های جغرافیایی شماره 57،صـص 92 .
  16. جهانبخش، س. (1377)؛ ارزیابی زیست اقلیم انسانی تبریز و نیازهـای حرارتـی سـاختمان، فصـلنامه تحقیقـات جغرافیایی، شماره 48، ص 68.
  17. حسینی، ع. (1381)؛ مطالعه جامع گردشگری استان فارس، صص10-16.

18.خوشحال، جواد؛ غازی، ایران؛ آرمین، عباسـعلی. ( 1385)؛ استفاده از گروه بندی خوشه های در پهنه بندی زیسـت اقلیم انسانی(مطالعه موردی اصفهان)، مجله پژوهشـی اصفهان، شماره 1، صص 186 -171.

  1. ذولفقاری، حسن(1386)، تعیین تقویم زمانی مناسب برای گردش در تبریز با استفاده از شاخص های دمای معادل فیزیولوژی (PET) متوسط نظر سنجی پیش بینی شده (PMV) پژوهشـهای جغرافیـایی، شـماره 62، صـص141-129.
  2. رازجویان، محمود. (1375)؛ آسـایش بـه وسـیله معمـاری همساز با اقلیم، دانشگاه شهید بهشتی تهران.
  3. سازمان مدیریت و برنامـه ریـزی اسـتان فـارس. (1382)؛ طرح ساماندهی گردشـگری درون شـهر شـیراز بـا هدف ماندگاری بیشتر گردشگران، دفتر اول سازمان هواشناسی استان فارس، آمار روزانه عناصر اقلیمی ایستگاه سینوپتیک شـیراز و کلیمـاتولوژی در سـالهای1950 -2010 میلادی.
  4. ساری صراف، بهروز؛ جلالی، طاهره. (1389)؛ پهنه بنـدی کلیماتوریسـم منطقـه ارسـباران بـا اسـتفاده ازشاخص(TCI) مجله فضای جغرافیـایی، شـماره 30، صص 88 -63.
  5. سلیقه، محمد. (1383)؛ مدلسازی مسکن همسـاز بـا اقلـیم شـهر چابهـار، مجلـه جغرافیـا و توسعه، شـماره 36، صص170 -144.
  6. شـاه بختـی، م؛ شـفیعی،ز. (1389)؛ تحلیـل شـاخص هـای زیست اقلیمی مؤثر بر ارزیابی آسایش انسان در شـهربابلسر، دومین همایش علمـی سراسـری دانشـجوییجغرافیا، صص63 -59.
  7. عساکره، حسین؛ موحدی، سـعید. ( 1370)؛ تعیـین دمـای مؤثر جهت طراحی اقلیمی در مناطق شمالی و جنوبی خوزستان، سپهر، شماره 23.
  8. فرج زاده، م؛ احمد آبادی، ع. (1388)؛ ارزیابی و پهنه بنـدی اقلیم گردشـگری ایـران بـا اسـتفاده از شـاخص اقلـیم گردشگری (TCI)، پـژوهشهـا ی جغرافیـای طبیعـی، شماره 71، بهار، صص 31 -42.
  9. کاویانی، م. (1372)؛ بررسـی و تهیـه نقشـه زیسـت اقلـیم انسانی ایران، فصلنامه تحقیقـات جغرافیـایی، شـماره28.
  10. کسمایی، م. (1372)؛ پهنه بندی اقلیمـی ایـران - مسـکن و محیطهـای مسـکونی، مرکـز تحقیقـات سـاختمان و مسکن.
  11. محمدی، ح. (1386)؛ آب و هواشناسی کاربردی، انتشارات دانشگاه تهران، چاپ دوم.
  12. محمدی، ح؛ سعیدی، ع. (1387)؛ شاخص هـای زیسـت اقلیمی مؤثر بر ارزیابی آسایش انسان مطالعه مـوردی شهر قم، مجله محیط شناسی، سال 34، شماره 47.

31 .محمودی، پیمان. (1387)؛ گردشگری و تعیین محدوده ی آسایش اقلیمی آن در شهرستان مریوان بـا اسـتفاده ازشـاخص هـای دمـای مـؤثر و تـنش تجمعـی، رشـد آموزش جغرافیا، دوره 22، صص49 -44.

  1. نــاظم الســادات، ســید محمــود؛ مجنــونی هــریس، ابوالفضل. (1386)؛ مطالعه میزان شرایط آسایش انسانی در شـرایط آب و هـوایی مختلـف، نـواحی شهری شیراز، بنـدرعباس، بیرجنـد و اردبیـل، مجلـه محـیطشناسی، شماره 34،صص80 -71.
  2. صفایی پور، م. (1389)؛ بررسـی تـاثیر عناصـر اقلیمـی درمعماری شهری: مطالعه موردی شهر لالی، فصـلنامه پژوهش و برنامه ریزی شهری، سال اول، شـماره 2، صص103 -116.
  3. 34. mortality trends in the Sonoran and Mojave Desert region, Atmosphere, 8 (53), pp.1-13.

35.Caliskan, O., Chick, I., and Matzarakis, A., 2012. The climate and bio climate of Bursa (Turkey) from the perspective of tourism. Theory Apple Climate, 108: 417-425.

  1. 36. Clarke, J, Fandt w. Bach,1971, comparison of the comfort condition in different urban and suburban microenvironment, International journal of biometeorology, vole 15, no .1. march.
  2. 37. Esmaeil Nejd, M., Khosravi, M., Aliana, B., Missourian, A. (2014) Identifying heat waves of Iran, Geography and development Iranian Journal, 11 (33), pp. 54-39 (In Persian).
  3. 38. Fumiaki, F., Nobuo, Y., Kenji, K., Hiroshi, N. (2007) Long-Term changes of temperature extremes and day-to-day variability in Japan, Meteorology and Geophysics
  4. 39. Ashrae, 2001, Ashraf Fundamentals Handbook, American Society Heating refrigerating and Air conditioning Inc. Atlanta.

Bogda M., Truncal–O,2003, Choice of thermal index forarchitecturaldesign with climate in Nigeria

; Habitat international,

  1. 40. Bouden C., Ghrab N. 2005, An adaptive thermal comfort model for the Tunisian context: A field study result; Energy and Buildings, Vol. 37.
  2. 41. Farajzadeh, and     Matzarakis,   A.

2009, Quantification of climate for tourism in the northwest of Iran. Meteorological Applications, 16: 545–555. doe: 10.1002/met.15Olu Ola O.

  1. 42. Baruch, 1997, Climate consideration in building and urban design, Wiley, New York.

4 .3Hamilton McDavid J. Maddison. Richards. jTol,2005, climate change and international tourism: Ambulation study Global

Environmental change 15. pp253-266

  1. 44. Hartz Donna A., Brazil Anthony J., Heister Gordon M., 2006, A case study in resort climatology of Phoenix, Arizona, USA, International Journal of Biometeorology, Vol 51: 73-83.
  2. 45. Hounam, C.E. 1967, Meteorological factors affecting comfort with special reference to Alice Springs, Australia, International journal of biometeorology, vol.,11, n.2, July.
  3. 46. Lin Tzu -Ping, Matzarakis Andreas, 2008, Tourism climate and thermal comfort in Sun Moon Lake, Taiwan, International Journal of Biometeorology, Vol. 52, 281290.
  4. 47. Mieczkowski, Zو 1985 The tourism climatic index a methods of evaluation of world climate for tourism, Canadian Geoghrapher,29(3) wan. International Journal of Biometeorology 52, 281-290.

4 .8Morillon-GalvezD, Saldana-FloresR.,2004; TejedaMartinezAHumanbioclimatic atlas for Mexico; Solar Energy, Vol.76.

49.Terjung, W.H.1968, World Patterns of the

Monthly Comfort Index. International journal of biometeorology, vol.,12, n.2, pp.119123,141. Today, M و2007, The importance of climate for recreational planning in rural areas: case study of Muglia province. In proceedings of the First International Workshop on climate, tourism and recreation, www.mif.uni-freiburg.de/isb.

  1. 50. Toy S., Yilmaz S., Yilmaz h,2007; Determination of bioclimatic comfort in three different land uses in the city of Erzurum, Turkey; Building and Environment, Vol. 42.
  2. 51. Zengin Murat, Copra Ibrahim, Karan Farris, 2009, Determination of bioclimatic comfort

in Erzurm-Rize expressway corridor using GIS, Building and Environment, Vol. xxx,

(xx-xx), Article in Press

  1. 52. Austria P. F., Bundala, E. R. (2017) Temperature and heat-related mortality trends in the Sonoran and Mojave Desert region, Atmosphere, 8 (53), pp.1-13.
  2. 53. Calfskin, O., Chick, I., and Matzarakis, A., 2012. The climate and bioclimatic of Bursa (Turkey) from the perspective of tourism. Theory Apple Climate, 108: 417-425.
  3. 54. Clarke, J, Fandt w. Bach,1971, comparison of the comfort condition in different urban and suburban microenvironment, International journal of biometeorology, vole 15,no .1.march.
  4. 55. Email Nejd, M., Khosravi, M., Aliana, B., Missourian, A. (2014) Identifying heat waves of Iran, Geography and development Iranian Journal, 11 (33), pp. 54-39 (In Persian).
  5. 56. Fumiaki, F., Nobuo, Y., Kenji, K., Hiroshi, N. (2007) Long-Term changes of temperature extremes and day-to-day variability in Japan, Meteorology and Geophysics Journal, 58, pp. 63-72.
  6. 57. Gregorczuk, Mandy K, cane, 1967, Distribution of effective temperature over the earth. International journal of biometeorology, vole 11 no.2, July.
  7. 58. Kalkstein, A., 2008. Geographical variations in seasonal mortality across the United States: a bio climatological approach. A dissertation presented in partial fulfillment of the requirements for the degree Doctor of philosophy, Arizona State University, UMI Number: 3319075.
  8. 59. Karimi Firozjaei, M., Khavari, M. (2018) Investigating the relationship between heat island intensity and biophysical characteristics differences between built-up and non-built-up regions (Case study: Cities in East Mazandaran), Engineering Journal of Geospatial Information Technology, 6 (2), pp.165-189 (In Persian).
  9. 60. Shakoor, A., 2011. Investigating biophysics and bioclimatic effect on the health of tourists in Yazd Province using tourism climate index (TCI). International Journal of the Physical Science, 6 (28): 6607-6622.