بررسی اثرات اقتصادی و اجتماعی خشکسالی بر در نواحی روستایی شهرستان بیجار (بخش چنگ الماس)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه جغرافیای انسانی ،دانشکده علوم جغرافیایی،دانشگاه خوارزمی ،تهران ،ایران

2 جغرافیای انسانی ، دانشکده علوم جغرافیایی ،دانشگاه خوارزمی ، تهران ، ایران

چکیده

پیامدهای ناشی از تغییر اقلیم طی سال‌های گذشته مشکلات زیادی را برای کشور به‌صورت مستقیم و غیرمستقیم تحت تأثیر قرار داده است. دراین‌بین یکی از مهم‌ترین این پیامدها خشکسالی است، این پدیده در سال‌های گذشته باعث وارد آمدن خسارات زیادی به کشور و بخش چنگ الماس شده است. در این راستا هدف این تحقیق بررسی اثرات خشکسالی در دو بعد اقتصادی و اجتماعی نواحی روستایی شهرستان بیجار و بخش چنگ الماس می‌باشد. در این پژوهش برای تحلیل داده‌ها از نرم‌افزار spss و آزمون فریدمن استفاده نموده‌ایم. نتایج به‌دست‌آمده نشان می‌دهد در بعد اقتصادی،‌ افزایش بیکاری،‌کاهش پس‌انداز،‌کاهش رضایت شغلی،‌کاهش قیمت زمین و اراضی، کاهش تولیدات دامی،‌کاهش امید به زندگی و افزایش قیمت غذایی ترتیب بیشترین تاثیر را در این مناطق داشته است . و در بعد اجتماعی نیز افزایش مهاجرت، کاهش مشارکت روستایی،‌افزایش فقر، کاهش کیفیت محیط و سطح زندگی، افزایش درگیری‌های خانوادگی و شیوع بیماری را در پی داشته است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Investigating the economic and social effects of drought on rural areas of Bijar city (Cheng Almas section)

نویسندگان [English]

  • Amin Zarei 1
  • Fatima Rezaei 2
  • milad mohamadi 2
1 Department of Human Geography, Faculty of Geographical Sciences, Kharazmi University, Tehran, Iran
2 Human Geography, Faculty of Geographical Sciences, Kharazmi University, Tehran, Iran
چکیده [English]

The consequences of climate change over the past years have directly and indirectly affected many problems for the country. Meanwhile, one of the most important consequences is the drought, a phenomenon that has caused great damage to the country and the diamond sector in recent years. In this regard, the purpose of this study is to investigate the effects of drought in both economic and social dimensions of rural areas of Bijar city and Cheng Almas section. In this study, we used SPSS software and Friedman test to analyze the data. The results show that in the economic dimension, ‌ increase in unemployment, ‌ decrease in savings, ‌ decrease in job satisfaction, اهش decrease in land and land prices, decrease in livestock production, اهش decrease in life expectancy and increase in food prices have had the greatest impact in these areas. In the social dimension, there has been an increase in migration, a decrease in rural participation, an increase in poverty, a decrease in the quality of the environment and living standards, an increase in family conflicts and the spread of disease.

کلیدواژه‌ها [English]

  • drought
  • Bijar County
  • diamond grasp
  • economic dimension
  • social dimension
  1. علی حنفی، حجت‌الله پاشاپور .1394. تحلیل خشکسالی های استان کردستان و تاثیر آنها بر عملکرد نسبی گندم دیم ،فصلنامه جغرافیایی سرزمین ،سال دوازدهم ،شماره 46، صص 71-57
  2. نوری ،‌هدایت الله ،‌ نوروزی آورگانی .1395. مبانی برنامه ریزی محیطی برای توسعه روستایی ،‌ اصفهان ، انتشارات دانشگاه اصفهان
  3. بذرافشان،جواد،سیدمهدی موسی پور وداود حاتمی .1400.تحلیل اثرات خشکسالی بر اقتصاد روستایی شهرستان باغ ملک طی دوره 1390-1380 ،جغرافیا و روابط انسانی ،دوره چهارم ،شماره 1 ،صص 219-201
  4. محبوبه نامدار و خدیجه بوذر جمهری . 1395 .تحلیل ابعاد اقتصادی – اجتماعی و زیست محیطی بحران خشکسالی و آثار آن بر خانوارهای روستایی : روستاهای شهرستان زرین دشت ،فصلنامه روستا و توسعه ، سال 19 ، شماره 3، صص 183-161
  5. ریاحی و همکاران .1392 .اثرات اقتصادی و اجتماعی خشکسالی بر نواحی روستایی شهرستان گرمی ،‌ محدوده موردی دهستان آزادلو ،چشم انداز جغرافیایی در مطالعات انسانی ، سال هشتم ،‌شماره 25 ، صص 37-17
  6. محمدی یگانه . 1388 . اثرات اقتصادی خشکسالی بر ناپداری روستاها موردمطالعه : قره پشتلوی بالا ،همایش منطقه ای بحران آب و خشکسالی ، رشت
  7. ولی ئی و همکاران . 1388. تاثیرات زیست محیطی ، اقتصادی ، اجتماعی و سیاسی خشکسالی در استان سیستان بلوچستان ، مجموعه مقالات همایش منطقه ای بحران آب و خشکسالی ، دانشگاه آزاد اسلامی رشت ، صص 849-845
  8. علیپور و همکاران .1392. بررسی اثرات خشکسالی در وضعیت اقتصادی – اجتماعی کشاورزان ،‌محدوده مورد مطالعه شهرستان نهیندان ، پژوهش های آبخیزداری (پژوهش و سازندگی ) ، دوره 26،‌ شماره 2 ، صص 125-113
  9. پورطاهری و همکاران .1392 .نقش مدیریت ریسک خشکسالی در کاهش آسیب پذیری کشاورزان ،‌ دهستان سولدورز آذریجان غربی ،پژوهش های روستایی ، دوره 4 ،‌ شماره 1 ، صص 22- 1
  10. سایت مرکز آمار ایران amar.org.ir
  11. شفیعی بهمن ، برقی حمید و قنبری یوسف .1398. تحلیل عوامل موثر بر مدیریت خشک سالی در نواحی روستایی ، مطالعه موردی : شهرستان اسلام آباد غرب، نشریه تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی ، سال نوزدهم ، شماره 55 ، صص 191-173.
  12. برقی حمید ، متین معمار امامیه . 1395. بررسی اثرات خشکسالی بر ساختار اقتصاد روستایی ، مطالعه موردی دهستان گلاب شهرستان کاشان ،‌ پژوهش و برنامه ریزی روستایی ،‌شماره 5 ، صص 148
  13. تحلیل و شناسایی پیامدهای خشکسالی بر ساکنین مناطق روستایی ، مطالعه موردی روستای چقا شهرستان فریدونشهر ، مجله مخاطرات محیطی ،دوره هفتم ، شماره 15 ، صص 160-141
  14. جمشیدی معصومه ، نوری زمان آبادی سید هدایت الله ، صیدایی گل سفیدی سید اسکندر و رحیمی داریوش .1394. اثرات خشکسالی بر اقتصاد نواحی روستایی شهرستان های سیروان و چرداول ،فصلنامه اقتصاد فضا و توسعه روستایی ،سال چهارم ،‌شماره 3 صص 17-1
  15. قنبری سیروس ،بیاد حبیب الله .1394. تحلیل پیامدهای اقتصادی و اجتماعی خشکسالی سال 1386 بر کشاورزی مناطق روستایی مورد مطالعه : روستاهای دهستان اسماعیلی سفلی ، شهرستان جیرفت ، مطالعات جغرافیایی مناطق خشک ،‌ شماره 23 ،‌صص 81-64
  16. صالح ایرج و داریوش مختاری .1386. ، بررسی اثرات و پیامدهای اقتصادی ، اجتماعی خشکسالی بر خانوارهای روستایی در منطقه سیستان ، علوم ترویج و آموزش کشاورزی ایران ،‌دوره 3 ، شماره 1 ، صص 114-99
  17. افراخته، حسن؛ عزیزپور، فرهاد؛ طهماسبی، اصغر و سلیمانی، عادل .1394. راهبردهای سازگاری روستایی دربرابر مخاطرات خشکسالی مطالعه موردی روستای پشتنگ شهرستان روانسر ، پژوهش و برنامه ریزی روستایی ،‌شماره 16 ، صص 90-70
  18. هاشمی عنا، سیدکرامت؛ خسروی، محمود و طاوسی، تقی .1394. شبیه سازی طولانی ترین دوره های خشک بارویکرد تغییر اقلیم در گستره ی ایران زمین، مجله مطالعات مناطق خشک، سال ششم، شماره 22 ، صص 33-18
  19. ظاهری، محمد؛ طالبی فرد، رضا و خالقی، عقیل .1394. ارزیابی نیمه کمّی خطرپذیری خشکسالی با استفاده از مدل "مدیریت ریسک"مطالعه ی موردی: دهستان دولت آباد شهرستان جیرفت، مطالعات جغرافیایی مناطق خشک، سال 6، شماره 21، صص 49-30.
  20. فاتحی مرج، احمد و حیدریان، سید احمد .1392. بررسی خشکسالی هواشناسی، کشاورزی و هیدرولوژی با استفاده از GIS در استان خوزستان، نشریه علمی- پژوهشی علوم و مهندسی آبخیزداری ایران ، سال 7، شماره 23 ، صص 32-19.
  21. غلامی، مصیب و علی بیگی، امیرحسین .1393. شناسایی روشهای بومی مدیریت خشکسالی مطالعة موردی: شهرستان سرپل ذهاب، فصلنامه پژوهشهای روستایی، دورة ۵، شمارة ۳، صص 638-611.
  22. عادلی، بهزاد؛ مرادی، حمیدرضا؛ کشاورز، مرضیه و امیرنژاد، حمید . خشکسالی و بازتاب های اقتصادی آن در نواحی روستایی مطالعه موردی دهستان دودانگه شهرستان بهبهان، فصلنامه اقتصاد فضا و توسعه روستایی، سال سوم، شماره 3، پیاپی 9، صص148-131.
  23. شاه محمدی، زمان و حقیقت جو، پرویز و افراسیاب، پیمان.1380.،تعیین خشکسالی ها و ترسالی ها براساس آمار بلند مدت بارندگی های سالانه در ایران،اولین کنفرانس ملی بررسی راهکارهای مقابله با بحران آب،زابل
  24. سلیمانی، ‌عادل و همکاران.1395.تحلیل فضایی ظرفیت سازگاری سکونتگاه های روستایی شهرستان روانسر در مواجهه با خشکسالی ، تحلیل فضایی و مخاطرات محیطی ،‌سال سوم ،‌شماره 2 ،‌78-65
  25. افراخته، حسن.1390. "آسیب‌پذیری زنان روستایی (مطالعه موردی: روستاهای کوهپایه‌ای فومنات)"، پژوهش‌های بوم‌شناسی شهری، شماره ۳، صص ۵۱-۳۵
  26. Celine, H., Keywood, H., David p, S., and Jeffk, R., (2013), Southern Ocean bottom water characteristics in CMIP5 models, Geophysical Research Letters, Vol. 40, 1409–1414
  27. Wilhite, D. A. (2000), "Drought a global assessment". Planning for Drought, Vol.l:131-144

27 . Aslam, M.; Zamir, M. S. I.; Afzal, I.; Yasseen, M.; Mubeen, M.; and Shoaib, A.

(2013). "Drought stress, its effect on maize productton and development

of drought tolerance through potassium appllcation (drought tolerance in

maize through potassium)". Cercetări Agronomice în Moldova, XLVI

(2): 99-114.

  1. Fontaine, F. J.; Wilcock, S. D.; Foustoukos, D. E. ; and Butterfild, D. A. (2009),

"A Si-Cl geothermobarometer for the reaction zone of high temperature,

basaltic-hosted mid-ocean ridge hydrothermal systems". An Electronic

Journal of the Earth Sciences, AGU and the Geochemical Society, 10(5).

Jaleel, C. A.; Manivannan, P.; Wahid, A.; Farooq, M.; Somasundaram, R.; and

Paneerselvam, R. (2009), "Drought stress in plants: a review on morpholog-

ical characteristics and pigments composition". Int. J. Agric. Biol., 11: 100-

105.

  1. Jaleel, C. A.; Manivannan, P.; Wahid, A.; Farooq, M.; Somasundaram, R.; and

Paneerselvam, R. (2009), "Drought stress in plants: a review on morpholog-

ical characteristics and pigments composition". Int. J. Agric. Biol., 11: 100-

105.

  1. Palmer, W. C. (1965), "Meteorological drought". Research Paper, No. 45.

USMO-11.

  1. Mitchell, G., and Mcdonald, A., (2015), Developing resilience to England's future droughts Time for cap and trade? Journal

of Environmental Management, 149, pp 97-107

  1. Mishra, A. K., and Singh, V. P., (2010), A review of drought concepts”. Journal of Hydrology, 391: 202-216.
  2. Beran, M.A., and Rodier, J.A. (1985(. Hydrological aspect of drought: Studies and reports

inHydrology, UNESCO-WMO, Paris, Volume 39. pp 125