نقش بازیگران منطقه ای و فرامنطقه ای و خارجی در گسترش تروریسم در خاورمیانه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

جغرافیای سیاسی/ دانشکده جغرافیا/ دانشگاه تهران/ تهران/ ایران

چکیده

تروریسم، در زمان حاضر، یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های دولت‌ها در عرصه داخلی و بین‌المللی است که چالش‌های عظیمی برای کشورها، به خصوص کشورهای منطقه خاورمیانه ایجاد کرده است. اندیشمندان، پژوهشگران و متخصصین، نظرات متفاوتی درمورد علل این پدیده بیان نموده‌اند و ریشه‌های آن را از مناظر متفاوت و با توجیه‌های سیاسی، روانی، اقتصادی، اجتماعی، ایدئولوژیک و ... تبیین کرده‌اند. در منطقه خاورمیانه با وجود تنوعات مذهبی، قومی و انواع متفاوت حکومت ها، زمینه برای گسترش تروریسم مهیا شده که نقش بازیگران منطقه ای و فرامنطقه ای در گسترش آن در این مقاله با روش توصیفی- تحلیلی و استفاده از منابع کتابخانه ای بررسی می شود. نتایج بدست آمده نشان می دهد که برخی از بازیگران منطقه ای و فرامنطقه ای در منطقه خاورمیانه برای استمرار حیات خود نیازمند آن هستند تا با استفاده از خشونت و ترور، اهداف داخلی، منطقه‌ای و بین‌المللی‌شان را دنبال نمایند. در حالی که گروه های تروریستی زیادی در منطقه خاورمیانه حضور داشته و هرکدام ماهیت های مختلفی دارند، نقش کشورهای این منطقه در شکل گیری و گسترش آنها نیز متفاوت بوده و هر کدام به نوعی به دنبال دستیابی به اهداف خود ازین طریق بوده اند که در این پژوهش بدانها پرداخته شده است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The role of regional, trans-regional and foreign actors in the spread of terrorism in the Middle East

نویسنده [English]

  • Ensieh Norouzi farahani
University of tehran, tehran, iran
چکیده [English]

Terrorism is currently one of the most important concerns of governments, both domestically and internationally, which has posed enormous challenges to countries, especially those in the Middle East. Thinkers, researchers and experts have expressed different views about the causes of this phenomenon and have explained its roots from different perspectives and with political, psychological, economic, social, ideological and ... justifications. In the Middle East, in spite of religious, ethnic and different types of governments, the ground for the spread of terrorism has been prepared. The results show that some regional and trans-regional actors in the Middle East need to pursue their domestic, regional and international goals through violence and terror. While there are many terrorist groups in the Middle East and each of them has different natures, the role of the countries in this region in their formation and expansion is also different and each of them has somehow sought to achieve their goals in this way. Research has been done on them.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Terrorism
  • the Middle East
  • geopolitics
  • power
  • politics
احمد خان بیگی، سمانه(1392)؛ تأثیر سیاست های آمریکا و اروپا در قبال بحران سوریه بر اختلافات فرا آتلانتیک، فصلنامه سیاست خارجی، سال بیست و هفتم، شماره 4
اردبیلی، محمد علی(1383)؛ حقوق بین الملل کیفری، تهران: نشر میزان.
افضلی، رسول و متقی، افشین (1390)؛ بررسی و تبیین ژئوپلیتیکی اسلام گرایی اعتدالی در سیاست خارجی ترکیه از 1995 تا 2011 با رویکرد سازه انگاری، فصلنامه روابط خارجی، سال سوم، شماره 4
بصیری، محمد علی و آقامحمدی، زهرا و فلاحی، احسان(1395)؛ بسترهای شکل گیری و تداوم تروریسم در غرب آسیا مطالعه موردی داعش در عراق و سوریه فصلنامه مطالعات سیاسی جهان اسلام، سال پنجم، شماره 19
بهروزی، غلام رضا و هاشمی، سعید(1394)؛ چگونگی رشد داعش در سوریه و عراق و راهبردهای مواجهه با آن، فصلنامه پژوهش های منطقه ای، شماره 17
بیات، ناصر(1390)؛  نقش ترکیه در تحولات خاورمیانه با تأکید بر تحولات سوریه فصلنامه ره نامه سیاست گذاری، سال دوم، شماره 2
بیژنی، مهدی ( 1395)؛ بررسی علل بروز تروریسم در جغرافیای اسلام فصلنامه مطالعات راهبردی جهان اسلام، شماره 2
پور سعید، فرزاد(1394)؛ عراق؛ یک سالگی فتنه داعش، ماه نگار دیدبان امنیت ملی، شماره 39
جان نثار، حمید و هاشمی، عباس و کربلایی احمد، فاطمه(1394)؛ بررسی کار آمدی تئوری محدودیت نسبی تدگر در تحلیل پدیده تروریسم در خاورمیانه، فصلنامه تحقیقات سیاسی و بین الملل، شماره 23
جمعی از نویسندگان (1379)؛ جنگ آینده در دکترین نظامی رژیم صهیونیستی فصلنامه سیاست دفاعی، شماره 33 – 32.
حاجیانی، ابراهیم و ضمیری، عبد الحسین(1389)؛ پژوهش ها و مطالعات تروریسم، تهران: پژوهشکده تحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت نظام
رجبی، سعید؛ ایرج، احمدزاده(1397)؛ تبیین ژئوپلیتیکی الگوی رقابتی روابط ایران و قطر، فصلنامه جغرافیا و روابط انسانی، دوره 1، شماره 3 - شماره پیاپی 3، صفحه 75-99
رجبی، سهیل(1391)؛ واکاوی جایگاه و نقش استراتژیک سوریه در مناسبات منطقه ای و بین المللی نشریه پانزده خرداد، سال دهم، شماره  34
سلطانی نژاد، احمد و ابراهیمی، نبی الله و نجفی، مصطفی(1395)؛ منافع و ملاحات قدرت های منطقه ای در بحران سوریه، فصلنامه مطالعات سیاسی جهان اسلام، سال پنجم، شماره 17
شیرازی، ابوالحسن، حبیب الله و قربانی، ارسلان و سیمبر، رضا( 1391)؛ سیاست و حکومت در خاورمیانه، تهران: انتشارات سمت
عابدی، (1388)؛ بازتولید بحران در ساختار امنیتی خاورمیانه فصلنامه تحقیقات سیاسی و بین المللی، شماره 1.
عبد خدائی، مجتبی و تبریزی، زینب(1394)؛ نقش گروههای تروریستی – تکفیری سوریه و عراق در تأمین منافع اسرائیل، فصلنامه مطالعات انقلاب اسلامی، شماره 41 .
عبداله خانی، علی(1386)؛ تروریسم شناسی، تهران: مؤسسه فرهنگی مطالعات و تحقیقات بین المللی ابرار معاصر.
علی محسنی، رضا (1390)؛ بازشناسی و تحلیل پدیده تروریسم، فصلنامه مطالعات سیاسی، سال سوم، شماره 12
کرمی، جهانگیر (1386)؛ دکترین نظامی اسرائیل، تهران: مؤسسه مطالعات اندیشه سازان نور
مصلی نژاد، عباس( 1388)؛ علل تداوم بحران های خاورمیانه در دورۀ جرج بوش فصلنامه علوم سیاسی، شماره 14
مؤمنی، مجیدرضا و خادمی، عطیه و قورچیلی، حامد (1391)؛ بررسی مواضع و اقدامات ترکیه در بحران سوریه بر اساس رهیافت تصمیم گیری،فصلنامه پژوهش های سیاسی، شماره 5