بررسی تغییر ساختار سیاسی ایران از سنترالیسم(تمرکزگرایی) به فدرالیسم

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

کارشناسی ارشد جغرافیای سیاسی، دانشگاه تهران، دانشکده جغرافیا، گروه جغرافیا، تهران، ایران

چکیده

دولتها به سه دسته سنترالیستی)تک ساخت و تمرکزگرا)، فدرال و ناحیه ای تقسیم می شوند. در حکومتهای بسیط و سنترالیستی(تمرکزگرا)، دولت مرکزی کلیه مدیریتهای محلی را تحت نظارت خود دارد و میزان قدرت آنها را تعیین می کند. الگوی فدرال در کشورهای کثیر الملل جهان معمول است و گذار به سوی آن می تواند دموکراسی، وحدت داخلی، عدالت و توسعه را به ارمغان بیاورد. الگوی نظام حکومتی در ایران بسیط و سنترالیستی( تک ساخت و تمرکزگرا) است. این ساختار با توجه به وسعت زیاد، تنوع قومی، زبانی، فرهنگی و جغرافیائی ایران، توانایی لازم برای ایجاد توسعه پایدار و عدالت اجتماعی را ندارد. در حال حاضر ساختار سنترالیستی(تمرکزگرا) در ایران با مشکلاتی نظیر توسعه نامتوازن، بوروکراسی شدید، بی عدالتی فضایی و انباشت سرمایه های مادی و انسانی و برخورداری از همه اختیارات ریز و کلان در نواحی مرکزی و عقب ماندگی نواحی پیرامونی(اقتصادی، اجتماعی، سیاسی، فرهنگی، زیستی...) را در پی داشته است. نظام فدرالیسم، راه حل سیاسی خوبی برای اداره سرزمینهایی است که دارای وسعت زیاد، تنوعات جغرافیایی، و از گروههای گوناگون انسانی (زبانی، مذهبی، قومی، فرهنگی...) تشکیل شده است. روش تحقیق در این مقاله به صورت توصیفی تحلیلی است. این پژوهش برای دستیابی به عدالت، و توسعه برابر فضای سرزمینی در ابعاد اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و اجتماعی بر لزوم گذار از ساختار متمرکز و استقرار نظام فدرال در ایران تاکید دارد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Investigating the change in Iran's political structure from centralism to centralism

نویسنده [English]

  • Saeed Azizi
University of Tehran
چکیده [English]

Governments are divided into three categories: centralist(Unitary), federal, and Regional. In simple, centralist governments, the central government oversees all local governments and determines their level of power. The federal model is common in many countries around the world, and the transition to it can lead to democracy, internal unity, justice and development. The model of government in Iran is centralist(Unitary). This structure is due to its large size , ethnic, linguistic, cultural and geographical diversity of Iran, this structure does not have the necessary ability to create sustainable development and social justice. At present, the centralist structure in Iran with problems such as unbalanced development, severe bureaucracy, spatial injustice and accumulation of material and human capital and having all the small and large powers in the central areas and the backwardness of the peripheral areas (economic, social, Political, cultural, biological ...) has followed. The system of federalism is a good political solution for the management of lands that have a large area, geographical diversity, and are composed of various human groups (linguistic, religious, ethnic, cultural ...). The research method in this article is descriptive-analytical. This study emphasizes the need for a transition from a centralized structure and the establishment of a federal system in Iran in order to achieve justice and equal development of the territorial space in economic, political, cultural and social dimensions.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Keywords: Centralism
  • Government
  • Federalism
  • Iran
  • Spatial Injustice
اطلس مناطق محروم کشور (۱۳۹۶). بنیاد برکت
امیدی، علی (۱۳۸۷). مقایسه مدل های ساختاری مدیریت مناطق جوامع متکثر قومی: درس هایی برای ایران. فصلنامه برنامه و بودجه، صص۷۶-۷۵
بشیریه، حسین (۱۳۸۷). موانع توسعه سیاسی در ایران. تهران: انتشارات گام نو
بوداقی، جمال، خلیلی، محسن و اکبر حیدری (۱۴۰۰). روندپژوهی تاریخی و آینده فدرالیسم عراق. فصلنامه ژئوپلیتیک، صص۱۱۵-۸۴
حافظ نیا، محمدرضا و رضا الله وردی زاده (۱۳۸۸). رابطه سیستم سیاسی بسیط با همبستگی ملی: بررسی موردی ایران. پژوهشنامه علوم سیاسی، صص۶۸-۴۱
حافظ نیا، محمدرضا، رومینا، ابراهیم، احمدی پور، زهرا و علی اصغر فانی (۱۳۹۲). مدیریت سیاسی فضا در سیستم های بسیط متمرکز. فصلنامه ژئوپلیتیک، صص۳۱-۱
حافظ نیا، محمدرضا (۱۳۹۱). جغرافیای سیاسی ایران. تهران: انتشارات سمت
حافظ نیا، محمدرضا و مراد کاویانی راد (۱۳۹۳). افق های نو در جغرافیای سیاسی. تهران: انتشارات سمت
حافظ نیا، محمدرضا و مصطفی قادری حاجت (۱۳۹۸). بنیادهای بی عدالتی فضایی در ایران. فصلنامه آمایش سیاسی فضا، صص ۱۲۷-۱۱۷
خمر، غلامعلی ، قیصران پور، سمیه و حسین دوستی مقدم (۱۳۹۷). عدالت فضایی و مکانی در خدمات بهداشتی و درمانی مناطق محروم شهری سراوان، مجله جغرافیا و روابط انسانی، صص۴۵۳-۴۳۷
خوبروی پاک، محمدرضا (۱۳۷۷). نقدی بر فدرالیسم. تهران: نشر شیرازه
زارعی، بهادر (۱۳۹۲). بنیادهای نظری جغرافیای سیاسی(با تاکید بر اسلام و ایران). تهران: انتشارات دانشگاه تهران
شمس الدینی، سعید، مرتضوی، سید خدایار و مهرداد نوابخش(۱۴۰۰). پیوند پلورالیسم و فدرالیسم با تاکید بر دموکراسی انجمنی(مطالعه موردی: عراق جدید)، فصلنامه دانش سیاسی، صص۱۶۲-۱۳۹
طاهری، ابولقاسم (۱۳۷۸). حکومتهای محلی و عدم تمرکز. تهران: نشر قومس
عالم، عبدالرحمن (۱۳۸۰). بنیادهای علم سیاست. تهران: نشر نی
عزیزمحمدی، فاطمه (۱۳۹۱). نظام حقوق اساسی فدرال با تاکید بر ایالات متحده آمریکا و جمهوری فدرال آلمان. پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه شهید بهشتی
قادری حاجت، مصطفی و محمدرضا حافظ نیا (۱۳۹۷). راهکارهای دستیابی به عدالت فضایی ایران. مجله پژوهش های جغرافیای سیاسی، صص۵۷-۲۵
قربانی نژاد، ریباز (۱۳۸۷). بررسی تطبیقی الگوی خودگردانی در کردستان عراق با الگوهای خودمختاری و فدرالیسم. پایان نامه کارشناسی ارشد،دانشگاه تربیت مدرس
کریستن سن (۱۳۸۴). ایران در زمان ساسانیان. تهران: انتشارات نگاه
لیپست،م.س، (۱۳۸۳). دایره المعارف دموکراسی. تهران: نشر وزارت امور خارجه
میرحیدر، دره (۱۳۷۸). اصول و مبانی جغرافیای سیاسی. تهران: انتشارات پیام نور
میرحیدر، دره (۱۳۸۵). مبانی جغرافیای سیاسی. تهران: انتشارات سمت
میرحیدر، دره، راستی، عمران و فاطمه السادات میراحمدی(۱۳۹۲). مبانی جغرافیای سیاسی. تهران: انتشارات سمت
وثوقی،منصور (۱۳۸۰). جامعه شناسی روستایی. تهران: انتشارات کیهان
ویسی،هادی (۱۳۹۸). مفاهیم و نظریه های جغرافیای سیاسی. تهران: انتشارات سمت
Amirian, S. (2006). “Study and Analysis of the Role of State in the Expansion and Concentration of Urbanization in Iran (with an Emphasis on Modern State)”, Ph.D. Thesis, Department of Geography and Urban Planning, University of Tehran.
 
Danesh-e Khoshboo, Y. (1970). Local Institutions, Tehran: Yuniversity of Tehran. (In Persian)
Elazar, D (1987). Federalism and Nationalism, Leicester, Leicester University Press.
Forsyth, M (1994). Federalism and Nationalism, (Leicester: Leicester University Press.
Hafeznia, M.R. & Ghalibaf, M.B. (2001). “The strategy of spatial distribution of political power in Iran through the development of local institutions”, Journal of Geographical researches, No 61, Pp 39-61.
 
Hafeznia, M.R.; Roumina, E.; Ahmadipour, Z. & Fani, A.A. (2013). “Political Management of Space in Centralized Systems”, Journal of Geopolitics, No 29, Pp 1-31.
Kalantari, K. (2001). Regional Planning and Development, Theories and Techniques, Tehran: Khoshbin Publication. (In Persian)
 Kincaid, J (2002). Hand Book of Federal Countries, A Project of Federation, Ed. by Ann L. Griffith, New York: McGill Queens University Press.
Papoli-e Yazdi, M.H. (1993). “Centralization and decentralization and its effects”, Journal of Geographical researches, No 29, Pp 15-41.
 
Shah, Anwar,( 1997). “Balance, Accountability, and Responsiveness : Lessons about Decentralization,” Word Bank,Washington DC.
 
Smith, G (1995). Federalism the Multiethnic Challenge, London, Longman.
Valigholizadeh, A. (2016). Spatial Analysis of the Effects of Centralism in the
Formation of Spatial-Territorial Inequalities in Iran. Journal of Political
Geography Researches. 1(4). [In Persian].
Watts, Ronald L(1999): Comparing federal systems. Kingston/Ontario, S. 7.
 
http://www.mapsofworld.com
 
www.wikipedia.com