تحلیل و برسی علت گسترش مناطق حاشیه نشین شهرستان زابل و برنامه ریزی منطقه ای (بومی) مبتنی بر مهار معضل

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناسی ارشد مدیریت دولتی دانشگاه سیستان و بلوچستان

2 دانشیارگروه مدیریت دولتی، دانشگاه سیستان و بلوچستان، زاهدان، ایران

3 استادیار گروه مدیریت دولتی دانشگاه سیستان و بلوچستان-زاهدان-ایران

چکیده

شهر زابل با توجه به گسترشی که دارد با پدیده حاشیه‌نشینی مواجهه است. علت گسترش حاشیه‌نشینی افزایش امکانات رفاه در شهر، رهایی نیروی کاراز بخش کشاورزی، دامداری، خشک شدن رودخانه هیرمند و تالاب هامون ، بسته شدن مرز وعدم رونق توسعه بازارچه‌های مرزی در روستاها و بیکاری آن‌ها به علت نبود نگاه مثبت اقتصادی از سوی خط‌مشی گذاران به روستاهای سیستان باعث شده تا توازن شهر و روستا از بین برود که منجر به مهاجرت به شهر شده و همچنین فقر، بیکاری، ارزانی ملک اجاره‌بها زمین در مناطق حاشیه و نبود فضای سبز در مناطق اصلی شهر نیز به شکل‌گیری مشکلات فراوانی ازجمله اسکان غیررسمی منجر گردیده است. از این رو این پژوهش در پاسخ به این سوال انجام پذیرفت که علت گسترش مناطق حاشیه نشین شهرستان زابل و برنامه ریزی منطقه ای مبتنی بر مهار معضل کدامند؟ پژوهش به روش کیفی، مبتنی بر تحلیل تم و ابزار اطلاعات مورد نیاز این پژوهش بررسی ادبیات و مبانی نظری تحقیق ، اسناد و مدارک ،مشاهدات میدانی و مطالعات اکتشافی نگارنده و مصاحبه نیمه ساختار یافته با 20 نفر ازنخبگان درباره ی جامعیت دسته بندی شاخص ها انجـام گرفتـ پس از انجام تجزیه و تحلیل داده ها تم های اقتصادی و محیطی و عدم سیاست گذاری صحیح توسعه روستایی منطقه سیستان به عنوان علت گسترش مناطق حاشیه نشین شهرستان زابل و پیشگیری در مبدا (روستاهای منطقه سیستان ) و پیشگیری در مقصد (شهرستان زابل) به عنوان برنامه ریزی منطقه ای مبتنی بر مهار گسترش حاشیه نشینی مورد شناسایی و بحث قرار گرفتند

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Analysis and study of the causes of the expansion of suburban areas of Zabol city and regional (indigenous) planning based on problem control

نویسندگان [English]

  • motahara salehi 1
  • habibolah salarzehi 2
  • abdul majid Imani 3
1 Master of Public Administration, Sistan and Baluchestan University
2 Associate Professor, Department of Public Administration, Sistan and Baluchestan University, Zahedan, Iran
3 Assistant Professor, Department of Public Administration, Sistan and Baluchestan University, Zahedan, Ira
چکیده [English]

Due to its size, the city of Zabul is facing the phenomenon of marginalization. The reason for the spread of marginalization is the increase of welfare facilities in the city, the release of agricultural, livestock, drying of the Helmand River and Hamoon Wetland, the closure of the border and the lack of development of border markets in villages and their unemployment due to lack of positive economic view by policy makers. Sistan has upset the balance between the city and the countryside, which has led to migration to the city, as well as poverty, unemployment, cheap property, rent, land in the suburbs and the lack of green space in the main areas of the city has led to many problems, including informal housing. . Therefore, this study was conducted in response to the question, what are the reasons for the expansion of suburban areas of Zabol city and regional planning based on problem control? Qualitative research, based on theme analysis and information tools required for this research. Literature review and theoretical foundations of research, documents, field observations and exploratory studies of the author and semi-structured interviews with 20 elites about the comprehensiveness of the classification of indicators. After analyzing the data, economic and environmental themes and lack of proper rural development policy in Sistan region as the cause of the expansion of suburban areas of Zabol city and prevention at the origin (villages of Sistan region) and prevention at the destination (Zabol city) to The titles of regional planning based on curbing the spread of marginalization were identified and discussed

کلیدواژه‌ها [English]

  • Marginalization
  • planning
  • Zabol city
  • Sistan villages
  • theme analysis
  • بزی ،کیانی ، عبدالغنی ، (1395) ، بررسی علل شکل گیری و راهکار مقابله حاشیه نشینی شهر زابل با تاکید بر توانمند سازی ، فصلنامه علمی- پژوهشی مطالعات شهری ،6(21) ، صص28-17
  • بزی ،کیانی ، عبدالغنی ، (1396)،ارزیابی راهبرد توانمند سازی حاشیه نشینان در بهسازی شهر زابل، فصلنامه علمی- پژوهشی جغرافیا و آمایش شهری- منطقه ای،7 (23) ، صص22-1
  • پیران، پرویز ،(1381) ، بازهم در باب اسکان غیررسمی: مورد شیر آباد زاهدان ،هفت شهر فصلنامه عمران و بهسازی شهری ، وزارت مسکن و شهرسازی، 1(9 و 10)،صص24-7
  • حیدری نوشهر( 1389)،بررسی عوامل مؤثر بر حاشیهنشینی و بازتابهای آن با تأکید بر کاربری خدمات شهری (مطالعة موردی: شهر یزد.) فصلنامة جغرافیایی سرزمین8(1)،صص50-31
  • خاکپور، براتعلی و هادیزاده بزاز، مریم ( 1391) تحلیلی بر علل ساختاری مهاجرت، شهرنشینی و اسکان غیررسمی در ایران با نگرش ویژه بر کلانشهر مشهد»، دانشگاه مشهد: چهارمین کنفرانس مدیریت و برنامهریزی شهری
  • ربانی، رسول، وارثی، حمیدرضا، عریضی، فروغ السادات، حسینی، محمدرضا،(1385)، بررسی عوامل مؤثر بر شکل گیری مسئله حاشیه نشینی و پیامدهای اجتماعی آن در شهر اهواز، مجله جغرافیا و توسعه ،4(7)،صص 114-89
  • ساروخانی، باقر(1383) روش‌های تحقیق در علوم اجتماعی، تهران، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، چاپ هفتم، جلد1،ص274-256
  • شریعت زاده ،مریم ، (1382)،ساختارهای مورد نیاز جهت مهار و ساماندهی حاشیه نشینی در ایران، مجموعه مقالات حاشیه نشینی و اسکان غیر رسمی ،جلد اول
  • شیدا، سعید، (1379) علل شکل گیری اسکان غیر رسـمی در شـهر اردبیـل، پایـان نامـه کارشناسـی ارشـد
  • شــیبانی، امین( 1390)، اســکان غیررسمی، علل، پیامدها و راهکارها (مورد مطالعه: شــیرآباد زاهدان.) سومین همایش(کنفرانس) برنامهریزی و مدیریت شهری.مشهد
  • صرافی،مظفر،(1382) ، بازنگری ویژگی های اسکان خود انگیخته در ایران،در جستجوی راهکارهای توانمند سازی،مجموعه مقالات حاشیه نشینی و اسکان غیر رسمی،جلد اول ، انتشارات دانشگاه علوم و بهزیستی و توانبخشی
  • مهندسین مشاور طاش ، ( 1393) ،  طرح جامع شهرستان زابل، سازمان مسکن و شهرسازی استان سیستان و بلوچستان
  • نقدی، اسد االله و صـادقی،(1385) ، حاشیه نشینی چالشی فرا روی توسعه پایدار شهری بـا تاکیـد بـر شـهر همدان، فصلنامه رفاه اجتماعی جلد ۵ شماره ۲۰ صفحات ۲۱۳-۲۳۴
  • نوذری،آذر،(1385)،ساماندهی و توانمند سازی اسکان غیر رسمی شهر اهواز کوی منبع آب،پایان نامه کارشناسی ارشد ، دانشگاه علوم انسانی یزد ،استاد راهنما : زیاری ،کرامت اله
  • منابع روزنامه های خبری
  • روزنامه همشهری آنلاین « فقر و حاشیه‌نشینی زابل» ، بیست و چهارآذر96
  • روزنامه اعتماد«ضرورت حمایت از کودکان حاشیه»شماره 3900 - پنج شنبه ۱۶ شهریور۱۳۹۶
  • پایگاه تحلیلی خبری شهرستان سراوان« حاشیه نشینی در زابل به 45 درصد رسید»، شانزدهم تیر 98
  • خبرگزاری بین المللی قرآن « حاشیه نشینی ۴۱ درصدی مردم سیستان و بلوچستان» بیست و پنج دی 96
  • پایگاه خبری وزارت راه و شهرسازی،« آشنایی با تعاریف حاشیه‌نشینی و وضعیت حاشیه‌نشینان در ایران و جهان» ، شنبه ۲۴ بهمن ۱۳۹۴
  • Adler,P.A & Adler,P.(1998).Observational techniques. In: Denzin, N K. & Lincoln, Y.S. (Eds.).Collecting & Interpreting Qualitative Materials. London and New Delhi: Sage Publication
  • Amchaki, H.(2003) ,Legal instruments affecting of the projection of population and marginalization , Haft Shahr Journal, No 9 and 10, the Department of Housing  and Urban Development, pp. 64-65 (in Persian).
  • Bazzi, Kh.(2007) ,Analysis of the of process of urbanization and physical development of the city of Zabol, Faza geographiaei Journal, Summer 2007, No 18, pp. (30-1)
  • Braun, v and Clarke, v (2006) using thematic analysis in psychology , qualitative research in psychology journal, vol 2, 123-140
  • Graneheim,U.H. & Lundman,B. (2004).Qualitative content analysis in nursing research: Nurse Education Today. Retrived from intl.elsevierhealth/journal/nedt
  • Irandoust, K.(2010), Over the short experience empowerment of informal settlements in Kermanshah, Geographia andToseaeh Journal, No20, Pages78-59 (in Persian)
  • Lahasaei A,Z.1998 ,Migration, first edition publishing, Navid Shiraz, 268 pages (in Persian).
  • Patton, Q., M. (1987). How to use qualitative methods in evaluation. Sage publications Inc., Newsbury park, London, New Dehli
  • Polit,D.F.&Hungler,B.P.(1991).Nursing Research: Principles & Methods. Fourth ed, Philadelphia: J. B. Lippincott Company
  • Sarrafi, M. Toward a theory of informal settlements from squatter settlement to urbanization text, Haft shahr Journal, the third year,1381, No8, the Department of Housing and Urban Development, pp.1-15. (in Persian).
  • Sheikhi, M.(2002), The process of formation and transformation of settlements car around Tehran Study of Islam Shahr, Nasim, Shahr and Golestan, Haft shahrJournal, No8, the Department of Housing and Urban Development, pp.51-36 (in Persian).
  • UN-HABITAT .(2009), Good Urban Governance: Towards an Effective Private Sector Engagement. Nairobi