واکاوی پروسه آماده‏ سازی زمین (مطالعه موردی: شهر باسمنج شهرستان تبریز)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

گروه برنامه ریزی شهری و توسعه منطقه ای، دانشکده برنامه ریزی و علوم محیطی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران

چکیده

بررسی وارزیابی طرح‏ های آماده‏ سازی زمین از جمله سیاست‏ های برنامه ‏ریزی شهری در حوزه خدمات ‏رسانی به ساکنان در این اراضی می ‏باشد. هدف پژوهش توصیفی-تحلیلی حاضر، واکاوی پروسه آماده‏ سازی زمین در محدوده ‏ای به وسعت 10 هکتار در شهر باسمنج واقع در کلانشهر تبریز می ‏باشد. برای تجزیه و تحلیل داده‏ ها از تکنیک SWOT بهره‏ گیری شده است. داده ‏های پژوهش با بهره‏ گیری از مطالعات کتابخانه ‏ای و بررسی میدانی گردآوری شده است. شاخص ‏های تعیین شده در این پژوهش، "توزیع کاربری ‏ها"، "شبکه معابر"، "تقسیمات کالبدی" و "مراکز محلات" می‏ باشند که دربرگیرنده 19 زیرشاخص هستند. نتایج پژوهش حاکی از آن است که دومین طرح پیشنهادی با مجموع امتیاز "76" به عنوان طرح بهینه انتخاب گردید که در میان شاخص ‏های منتخب در این طرح، بیشترین امتیاز مربوط به شاخص "شبکه معابر" (26 امتیاز) و پس از آن به ترتیب شاخص ‏های "توزیع کاربری ‏ها" و "تقسیمات کالبدی" مشترکاً در رتبه دوم (18 امتیاز) و در نهایت شاخص "مراکز محلات" (14 امتیاز) در رتبه آخر قرار داشتند. به عبارت دیگر، در طرح منتخب، نحوة ارتباط دسترسی‏ ها، رعایت سلسله مراتب، توجه به نقش و عملکرد شبکه معابر (6 گانه)، امنیت و آسایش شهروندان، طراحی پیاده ‏راه ‏ها در محدوده، داشتن حداقل تقاطع‏ ها و طراحی براساس اقلیم و توپوگرافی از اهمیت بیشتری برخوردار بودند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Analysis of land preparation process (Case study: Basmanj city of Tabriz city)

نویسنده [English]

  • Ali Oskouee Aras
Department of Urban Planning and Regional Development, Faculty of Planning and Environmental Sciences, University of Tabriz, Tabriz, Iran
چکیده [English]

Reviewing and evaluating land preparation projects is one of the urban planning policies in the field of service to residents in these lands. The purpose of the present descriptive-analytical research is to investigate the land preparation process in an area of 10 hectares in the city of Basmanj located in the metropolis of Tabriz. SWOT technique has been used to analyze the data. Research data have been collected using library studies and field research. The indicators identified in this study are "distribution of land uses", "network of roads", "physical divisions" and "neighborhood centers", which include 19 sub-indicators. The results indicate that the second proposed design with a total score of "76" was selected as the optimal design, among the selected indicators in this design, the highest score is related to the "network of roads" index (26 points) and then The indices of "distribution of land use" and "physical divisions" were jointly in the second rank (18 points) and finally the indices of "neighborhood centers" (14 points) were in the last rank, respectively. In other words, in the selected plan, how to access the accesses, observing the hierarchy, paying attention to the role and function of the (six) road network, security, and comfort of citizens, designing sidewalks in the area, having minimum intersections and Climate and topographic design was more important.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Land preparation
  • urban planning
  • SWOT
  • Basmanj
  • Tabriz
پورمحمدی، محمدرضا، (1396)، «برنامه‏ریزی کاربری اراضی شهری»، تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‎ها (سمت)، ص 122.
پورمحمدی، محمدرضا، (1382)، «برنامه‏ریزی مسکن»، انتشارات سمت، تهران، ص 135.
رستمی، ابراهیم، (1395)، «طرح آماده‏سازی زمین در محلة برد کوه شهرستان رستم»، فصلنامة مطالعات جغرافیا، عمران و مدیریت شهری، سال دوم، شمارة 3، ص 149-173.
روستایی، شهریور، حیدری‏چیانه، رحیم، اصغری‏زمانی، اکبر، توسلیان، رحیم، (1400)، «تحلیل نیروهای مؤثر در شهری شدن رانت در قالب طرح‏های آماده‏سازی زمین مسکونی شهری (مطالعة موردی: شهر زنجان)»، فصلنامة پژوهش‏های جغرافیای انسانی، سال پنجاه و سوم، شمارة 1، ص86.
سعیدنیا، احمد، (1383)، «کتاب سبز شهرداری: آماده‏سازی زمین»، تهران، انتشارات سازمان شهرداری‏ها و دهیاری‏های کشور، ص 58.
شیعه، اسماعیل، (1392)، «کارگاه برنامه‏ریزی شهری»، تهران: دانشگاه علم و صنعت ایران، ص 270.
شیعه، اسماعیل، (1397)، «مقدمه‏ای بر مبانی برنامه‏ریزی شهری»، تهران: دانشگاه علم و صنعت ایران، ص 90.
عزیزی، محمدمهدی، (1380)، «آماده‏سازی زمین شهری در ایران»، (چاپ اول)، تهران: سازمان ملی زمین و مسکن، ص 3.
محمدی، مریم، بهنامی‏فرد، فائزه، (1400)، «تدوین مدل مفهومی فرم‏ مبنا در تهیة طرح‏های آماده‏سازی زمین؛ نمونة مطالعاتی: بررسی فرآیند تهیة طرح آماده‏سازی شهر جدید هشتگرد»، فصلنامة علمی هنر مدیریت سبز، سال اول، شمارة 1، ص 28-7.
معزی، حسین، کرمی، محمد، محمدی، اعظم، رضویان، محمدتقی، (1390)، «تفکیک و آماده‏سازی اراضی شهری چالشی در ناپایداری درآمدهای شهرداری‏ها؛ نمونة موردی: شاهین‏ شهر»، اولین کنفرانس اقتصاد شهری ایران، مشهد، ص 6.
ملک‏پور اصل، بهزاد، بدر، سیامک، فتحی، حمید، (1399)، «آسیب‏شناسی طرح‏های آماده‏سازی زمین و روندهای اجرایی»، فصلنامة پژوهشی-تخصصی شهرسازی و معماری هویت محیط، سال اول، شمارة 4، ص 38-23.
منتظرالحجه، مهدی، نوکار، بهار، شریف‏نژاد، مجتبی، فتوحی، زهرا، (1397)، «سنجش شاخص‏های کالبدی مؤثر بر مؤلفة زیبایی‏شناسی در توسعه‏های شهری معاصر؛ مطالعة موردی: نواحی آماده‏سازی شده در شهر یزد»، فصلنامة علمی-پژوهشی مطالعات شهری، سال هشتم، شمارة 29، ص 58-45.
میرکتولی، جعفر، (1389)، «مقدمه‏ای بر برنامه‎ریزی عرضة زمین شهری»، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، ص 79.
نسترن، مهین، رعنایی، احد، «تحلیلی بر مفهوم مشارکت و کارگروهی در پروژه‏های آماده‏سازی اراضی مسکن مهر»، نشریة معماری و شهرسازی آرمان‏شهر، سال سوم، شمارة 4، ص 113.
نقی‏زاده، محمد، (1387)، «شهر و معماری اسلامی (تجلیّات و عینیّات)»، (چاپ اول)، اصفهان: انتشارات مانی، وزارت مسکن و شهرسازی، ص 238.
نیکوفر، مهسا، (1395)، «بررسی و ارزیابی طرح‏های آماده‏سازی زمین»، نشریة تخصصی انجمن علمی شهرسازی، شمارة 6، ص 7.
Domhoff, G. W., 2005, Power at the Local Level: Growth Coalition Theory. Retrieved April, 2019, From http://whorulesamerica.net/local/growth_coalition_theory.html, Pp: 7.
www.shahrsazi.blogfa.com