ظرفیت‌سنجی نظام برنامه‌ریزی مسکن در تأمین مسکن قابل استطاعت (مطالعه موردی: کلان‌شهر تبریز)

نوع مقاله : طرح پژوهشی

نویسنده

استادیار جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه بزرگمهر قاینات

چکیده

امروزه دسترسی به مسکن قابل استطاعت یکی از مشکلات اکثر شهرها، به‌ویژه در کشورهای درحال توسعه محسوب می‌گردد، که به موجب آن اقشار فقیر شهری در مسکن‌های فاقد کیفیت لازم استقرار می‌یابند. در این راستا، برنامه‌ریزی تأمین مسکن قابل استطاعت یکی از ضروریات شهرهای امروزه تلقی می‌گردد. با توجه به اهمیت موضوع، تحقیق حاضر با هدف ظرفیت‌سنجی نظام برنامه‌ریزی مسکن در تأمین مسکن قابل استطاعت در کلان‌شهر تبریز نگارش گردیده است. بنابراین، روش تحقیق از نظر هدف کاربردی و از نظر ماهیت تحلیلی-اکتشافی می‌باشد. جامعه‌ی آماری تحقیق نیز شامل مدیران، مسئولان، کارشناسان و نخبگان دانشگاهی مرتبط با حوزه‌ی برنامه‌ریزی مسکن بوده که با استفاده از فرمول کوهِن، 200 نفر به‌عنوان حجم نمونه تعیین گردیده است. در راستای تحلیل اطلاعات نیز از مدل‌سازی معادلات ساختاری در نرم‌افزار Amos استفاده شده است. یافته‌های تحقیق حاکی از آن است که بیشترین تحقق‌پذیری در بین متغیرهای برنامه‌ریزی مسکن قابل استطاعت در کلان‌شهر تبریز مربوط به متغیرهای بهره‌مندی از الگوهای پیشنهادی واقع‌گرایانه در طرح‌های توسعه‌ی شهری، هماهنگی بین سیاست‌های طرح‌های برنامه‌ریزی شهری و منطقه‌ای با طرح‌ها و برنامه‌ریزی مسکن و نظارت و کنترل دقیق بر قیمت و کیفیت مصالح بوده که به ترتیب ضرایب استخراج‌شده بر اساس مدل ساختاری برای هرکدام 75/0، 71/0 و 69/0 می‌باشد. همچنین بر اساس نتایج مدل، مقدار بحرانی برای تمامی متغیرها (سیاست‌های عمران، شهرسازی و ساخت مسکن، سیاست‌های عمومی و سیاست‌های اقتصادی) پایین 96/1 محاسبه شده و در سطح اطمینان 95 درصد مورد تأیید نمی‌باشند. به عبارتی برنامه‌ریزی مسکن قابل استطاعت در کلان‌شهر تبریز در وضعیت نامطلوبی قرار دارد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Measuring the capacity of the housing planning system in providing affordable housing (case study: Tabriz metropolis)

نویسنده [English]

  • ahmad asadi
Assistant Professor of Geography and Urban Planning, University of bozorgmehr, Qaenat
چکیده [English]

Nowadays, access to affordable housing is one of the problems of most cities, especially in developing countries, due to which the urban poor are settled in housing that lacks the necessary quality. In this regard, planning to provide affordable housing is considered one of the necessities of today's cities. Considering the importance of the subject, the present research has been written with the aim of assessing the capacity of the housing planning system in providing affordable housing in Tabriz metropolis. Therefore, the research method is practical in terms of purpose and analytical-exploratory in nature. The statistical population of the research also includes managers, officials, experts and academic elites related to the field of housing planning, and using Cohen's formula, 200 people have been determined as the sample size. In line with data analysis, structural equation modeling has been used in Amos software. The findings of the research indicate that the most realizable among the variables of affordable housing planning in Tabriz metropolis are related to the variables of benefiting from realistic proposed models in urban development plans, coordination between the policies of urban and regional planning plans with housing plans and planning, and strict monitoring and control based on the price and quality of materials, which respectively the coefficients extracted based on the structural model are 0.75, 0.71 and 0.69 for each. Also, based on the results of the model, the critical value for all variables (civil, urban development and housing construction policies, public policies and economic policies) is calculated as low as 1.96 and they are not confirmed at the 95% confidence level. In other words, affordable housing planning in Tabriz metropolis is in an unfavorable situation.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Housing planning
  • Affordable housing
  • Low-income groups
  • Tabriz metropolis

مراجع

  1. زادولی خواجه، شاهرخ (1397). بازاندیشی بوم‌محور در امکان‌سنجی ارتقاء کیفی – کالبدی مناطق اسکان غیررسمی بر اساس معیارهای مسکن حداقل (بررسی تطبیقی کلان‌شهرهای اهواز و تبریز)، رساله‌ی دکتری جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه شهید چمران اهواز، استاد راهنما: سعید ملکی.
  2. زیاری، کرامت‌الله، پوراحمد، احمد، حاتمی‌نژاد، حسین، محمدی، اکبر (1395). برنامه‌ریزی مسکن گروه‌های کم‌درآمد شهری با تأکید بر توانمندی مالی و خط فقر مسکن (جمعیت شهری استان کردستان)، پژوهش‌های جغرافیای انسانی، دوره‌ی 48، شماره 96، صص 226-211.
  3. صلواتی، سامان، پورمحمدی، محمدرضا (1402). واکاوی پیشران‌های کلیدی برنامه‌ریزی مسکن اقشار کم‌درآمد شهری با رویکرد آینده‌پژوهی (مورد مطالعه: ناحیه منفصل شهری نایسر، سنندج)، جغرافیا و روابط انسانی، دوره‌ی 5، شماره 4، صص 47-23.
  4. صمصام شریعت، سیدجمال‌الدین (1393). برنامه‌ریزی مسکن اجتماعی گروه‌های کم‌درآمد شهری (مطالعه‌ی موردی: کلان‌شهر اصفهان)، رساله‌ی دکتری جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشکده علوم جغرافیایی و برنامه‌ریزی، دانشگاه اصفهان، استاد راهنما: اصغر ضرابی.
  5. طرح توسعه و عمران «جامع» تبریز (1395). مهندسان مشاور نقش محیط، وزارت راه و شهرسازی. اداره کل راه و شهرسازی استان آذربایجان شرقی، مصوب 24/81395.
  6. فنی، زهره، کوزه‌گر، لطفعلی، سامانی مجد، علی (1399). موانع و الزامات تحقق مسکن پایدار از دیدگاه کارشناسان و مدیران شهری (نمونه موردی: محله‌ی اتابک-شهر تهران)، برنامه‌ریزی منطقه‌ای، دوره‌ی 10، شماره 37، صص 164-151.
  7. یزدانی، محمدحسن، درخشان، حسین، پاشازاده، اصغر، زادولی، فاطمه (1401). ارزیابی شاخص‌های پایداری مسکن قابل استطاعت (مورد مطالعه: شهر اردبیل)، برنامه‌ریزی منطقه‌ای، دوره‌ی 12، شماره 46، صص 193-180.
  8. Alahmadi, M., Mansour, S., Martin, D., & Atkinson, P. (2021). An improved index for urban population distribution mapping based on nighttime lights (DMSP-OLS) data: An experiment in Riyadh Province. Saudi Arabia. Remote Sensing, 13(6), 1-16.
  9. Alhajri, M.F. (2022). Housing challenges and programs to enhance access to affordable housing in the Kingdom of Saudi Arabia. Ain Shams Engineering Journal, 13, 1-13.
  10. Atuestaa, L.H., & Hewings, G.J.D. (2019). Housing appreciation patterns in low-income neighborhoods: Exploring gentrification in Chicago. Journal of Housing Economics, 44, 35–47.
  11. Barnhardt, S., Field, E., & Pande, R. (2016). Moving to opportunity or isolation? Network effects of a randomized housing lottery in urban India. American Economic Journal: Applied Economics, Forthcoming.
  12. Debrunner, G., & Hartmann, T. (2020). Strategic use of land policy instruments for affordable housing – Coping with social challenges under scarce land conditions in Swiss cities. Land Use Policy, 99, 1-12.
  13. Ding, L., Hwang, J., & Divringi, E. (2016). Gentrification and residential mobility in Philadelphia. Regional science and urban economics, 61, 38–51.
  14. Dinkelman, T. (2011). The effects of rural electrification on employment: new evidence from South Africa valuable. American Economic Review, 101(7), 3078–3108.
  15. Duflo, E. (2012). Women’S empowerment and economic development. Journal of Economic Literature, 50(4), 1051–1079.
  16. Dumba, D., & Malpass, P. (2002). The development of low income urban housing markets: a case study of the republic of Botswana. Unpublished paper, University of West England.
  17. Dumba, D., & Malpass, P. (2002). The development of low income urban housing markets: a case study of the republic of Botswana. Unpublished paper, University of West England.
  18. Gopalan, K., & Venkataraman, M. (2015). Affordable housing: Policy and practice in India. IIMB Management Review, 27, 129-140.
  19. Jacob, B.A. (2004). Public housing, housing vouchers, and student achievement: evidence from public housing demolitions in Chicago. American Economic Review, 94 (1), 233–258.
  20. Jenkins, P., Smith, H., & Wang, Y. (2007). Planning and Housing in the Rapidly Urbanizing World. Rutledge, London.
  21. Lees, L. (2008). Gentrification and social mixing: towards an inclusive urban renaissance? Urban Studies, 45(12), 2449–2470.
  22. Martin, I.W., & Beck, K. (2016). Gentrification, property tax limitation, and displacement. Urban Affairs Review, 54(1), 1-11.
  23. Michaels, G., Nigmatulina, D., Rauch, F., Regan, T., Baruah, N., & Dahlstrand-Rudin, A. (2017). Planning Ahead for Better Neighborhoods: Long Run Evidence from Tanzania. Journal of Political Economy, 129(7), 1-17.
  24. Mitlin, D., & Satterthwaite, D. (2004). Empowering Squatter Citizen. Rutgers, New Jersey.
  25. Nyden, P.W., Edlynn, E., & Davis, J. (2006). The Differential Impact of Gentrification on Communities in Chicago. Loyola University Chicago Center for Urban Research and Learning. Chicago, IL.
  26. Ogu, V. I., & Ogbuozobe, J. E. (2001). Housing policy in Nigeria: Towards enablement of private housing development. Habitat International, 25(4), 473-492.
  27. Picarelli, N. (2019). There is no free house. Urban Economy, 111, 35–52.
  28. Sulaiman, F.C., Hasan, R., & Jamaluddin, E.R. (2016). Users Perception of Public Low Income Housing Management in Kuala Lumpur. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 234, 326–335.
  29. Tsenkova, S. (2008). Housing Policy Reforms in Post Socialist Europe. Canada: A Springer Company.
  30. United Nations Human Settlements Programme (UN-Habitat). (2005). Financing Urban Shelter: Global Report on Human Settlements2005. Earthscan, USA.
  31. Walks, R. A., & Maaranen, R. (2008). Gentrification, social mix, and social polarization: testing the linkages in large Canadian cities. Urban Geography, 29(4), 293–326.
  32. Wamock, C.V., & Warnock E.F. (2008). Markets and Housing Finance. Journal of Housing Economics 17, 239- 251.
  33. Williams, T. (2005). Affordable Housing Programs in the Halifax area. halifax.ca/planning/homeless.

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 28 فروردین 1402
  • تاریخ بازنگری: 27 دی 1402
  • تاریخ پذیرش: 06 اردیبهشت 1402

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار