سنجش میزان اثرگذاری شاخص‌های حمل و نقل پایدار بر زیست‌پذیری شهری (نمونه مورد: شهر اردبیل)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری و روستایی، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه محقق اردبیلی

2 مدرس و فارع التحصیل دانشگاه محقق اردبیل

چکیده

امروزه پیاده‌سازی سیستم حمل و نقل پایدار می‌تواند نقش موثری در بهبود کیفیت زندگی و زیست‌پذیری شهری ایفا -نماید. در همین خصوص، هدف اصلی این تحقیق، بررسی میزان تاثیر شاخص‌های حمل و نقل پایدار شهری بر زیست‌پذیری شهر اردبیل می‌باشد. تحقیق پیش‌رو، از لحاظ روش، پیمایشی و از لحاظ هدف، کاربردی می‌باشد. داده-های مورد نیاز از طریق اسنادی و میدانی (پرسشنامه) جمع‌آوری شده است. جامعه آماری این تحقیق کارشناسان شهر اردبیل می باشند که برای تعیین حجم نمونه و نمونه‌گیری کارشناسان از روش گلوله برفی و روش هدفمند استفاده شده است. برای تجزیه و تحلیل داده‌ها در تحلیل داده‌های به دست آمده تحقیق با بکارگیری قابلیت‌های نرم‌افزارها Excel ,SPSS و Smart- pls، از معادلات ساختاری مبتنی بر واریانس با روش حداقل مربعات جزئی استفاده شده است. نتایج تحقیق بیانگر این امر است که بین حمل و نقل پایدار و زیست‌پذیری شهری رابطه معنادار، هم‌جهت و قوی وجود دارد و زیست پذیری شهر اردبیل از طریق حمل و نقل پایدار (شاخص‌های 13‌گانه آن) به میزان، 749/0 قابل تبیین و پیش‌بینی است (اثرگذاری شاخص‌های تحقیق و تایید فرضیه‌های مربوطه گواه بر این ادعا است). در این‌باره، نتایج نشان داده که به ترتیب شاخص‌های خدمات الکترونیکی نوین/هوشمندی، دسترسی، مدیریت و برنامه-ریزی، کیفیت خدمات، آلودگی، اقلیم، انرژی، فرهنگ، قوانین، کارایی، امنیت و هزینه، مهمترین شاخص‌های حمل و نقل پایدار شهر اردبیل هستند که در زیست‌پذیری آن شهر اثر معنی‌داری‌ و قوی دارند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Measuring the Impact of Sustainable Transportation Indicators on Urban Livability) Case Study: Ardabil City)

نویسندگان [English]

  • Hatef Hazeri 1
  • mansour rahmati 1
  • asghar pashazadeh 2
1 Associate Professor, Department of Geography and Urban and Rural Planning, University of Mohaghegh Ardabili
2 Lecturer and graduate of uiversity of Mohaghegh Ardabili
چکیده [English]

Today, the implementation of a sustainable transportation system can play an effective role in improving the quality of life and urban livability. In this regard, the main goal of this research is to investigate the impact of sustainable urban transportation indicators on the livability of Ardabil city. The upcoming research is survey in terms of method and practical in terms of purpose. The required data has been collected through documents and field (questionnaire). The statistical population of this research is the experts of Ardabil city, and the snowball method and the targeted method were used to determine the sample size and sampling of experts. For data analysis, structural equations based on variance with the partial least squares method have been used to analyze the obtained research data using Excel, SPSS and Smart-pls software capabilities. The results of the research show that there is a meaningful, unidirectional and strong relationship between sustainable transportation and urban livability, and the livability of Ardabil city through sustainable transportation (its 13 indicators) amounts to 0.749 can be explained and predicted (the effectiveness of the research indicators and the confirmation of the relevant hypotheses are proof of this claim). In this regard, the results have shown that the indicators of modern/intelligent electronic services, access, management and planning, service quality, pollution, climate, energy, culture, laws, efficiency, security and cost are the most important indicators. are the sustainable transportation systems of Ardabil city that have a significant and strong effect on the livability of that city.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Sustainable Transportation
  • Urban Livability
  • Partial Least Squares Model
  • Ardabil City
ابراهیمی، افسانه (1397)، برنامه­ریزی حمل و نقل پایدار شهری بر پایه اقتصاد سبز )مورد مطالعه: شهر بیرجند(، پایان نامه کارشناسی ارشد دانشگاه پیام نور فردوس.
احدی، ضرغام (1393)، بررسی شاخص­های توسعه پایدار در برنامه­ریزی حمل و نقل. ششمین کنفرانس ملی برنامه­ریزی و مدیریت شهری.
ارادی، سمیرا، (1394)، تاثیر مولفه­های زیست­پذیری بر تمایل به مهاجرت (مطالعه موردی: شهر خرمشهر)، پایان­نامه کارشناسی ارشد علوم اجتماعی، به راهنمایی دکتر سید یعثوب موسوی، دانشگاه الزهرا.
استادی جعفری، مهدی؛ طاهری­نژاد، محسن و حیدری میابادی، حمیدرضا (1390)، ارائه عوامل موثر و شاخص­های اقتصادی در حمل ونقل پایدار شهری، یازدهمین کنفرانس بین المللی مهندسی حمل و نقل و ترافیک، تهران.
اسکندری­ثانی، محمد؛ مرادی، محمود و مرادی، افسانه (1398)، بررسی عوامل مؤثر بر حمل و نقل پایدار شهری بر پایه نظریه اقتصاد سبز (مورد مطالعه :شهر بیرجند)، پژوهش و برنامه­ریزی شهری، سال دهم، شماره 37، صص 13-24.
امیری، دنیا و جانباز قبادی، غلامرضا، (1395)، سنجش و ارزیابی نقش گردشگری در زیست پذیری اجتماعی فرهنگی مطالعه موردی شهر نور، سومین کنفرانس بین المللی علوم و مهندسی.
براری، معصومه؛ رضویان، محمدتقی و توکلی­نیا، جمیله (1397)، ارزیابی شاخص­های پایداری حمل ونقل شهری با رویکرد اقتصاد سبز (مطالعه موردی: شهر ساری)، آمایش جغرافیایی فضا، سال هشتم، شماره 30، صص 105-119.
بندرآباد علیرضا، احمدی نژاد، فرشته، (1393)، ارزیابی شاخص های کیفیت زندگی با تاکید بر اصول شهر زیست پذیر، پژوهش و برنامه ریزی شهری ، سال پنجم، شماره 16، صص 74-55.
حسن‌زاده، مرتضی (1395). سنجش و ارزیابی شاخص‌های موثر برنامه‌ریزی شهری در زیست‌پذیری شهری با رویکرد توسعه پایدار (مطالعه موردی: مناطق چهارگانه شهر کرمان)، پایان نامه کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری، به راهنمایی دکتر علی اصغر عبدالهی، دانشگاه شهید باهنر کرمان.
خلیلی، مرتضی و سبحانی، علی، (1393)، ارزیابی میزان زیست پذیری راهبردهای حوزه حمل و نقل طرح مجموعه شهری تهران با استفاده از روش تحلیل سلسله مراتبی AHP،اولین کنفرانس ملی شهرسازی، مدیریت شهری و توسعه پایدار، تهران.
رصافی، امیر عباس و رزآبادی پور، شیما (1388)، بررسی توسعه پایدار حمل و نقل در ایران با استفاده از تحلیل چند هدفی، علوم و تکنولوژی محیط زیست، دوره یازدهم، شماره 2.صص 32-46.
صادقلو، طاهره و سجاسی‌قیداری، حمدالله، (1393)، بررسی رابطه زیست‌پذیری سکونتگاه‌های روستایی بر تاب‌آوری روستاییان در برابر مخاطرات طبیعی نواحی روستایی دهستان مراوه‌تپه و پالیزان، مدیریت بحران، دوره 3 ، شماره 2 ، صص 37 –44.
صفایی، پیمان (1378) .برنامه ریزی راهبردی در جهت کاهش آثار سوء حمل و نقل بر ناحیه مرکزی شهر مشهد (نمونه موردی: محدوده مرکز شهر مشهد (رساله کارشناسی ارشد شهرسازی. دانشگاه شهید بهشتی.
صفدری مولان، امین؛ زیاری، کرامت اله؛ احمدپور، احمد و حاتمی نژاد، حسین (1400) ارائه الگوی بهینه برای مسکن و وسیله حمل و نقل مناسب سفرهای درون شهری برای افزایش زیست پذیری شهری با استفاده از مدل تصمیم گیری چندمعیاره فازی )نمونه موردی: شهر تهران(، جغرافیا و روابط انسانی، دوره 4 ، شماره 3 ، صص 79-65.
علیزاده، سجاد، (1393)، سنجش عوامل زیست­پذیری با تاکید بر رویکرد مشارکت (مطالعه موردی: محله بریانک منطقه 1 شهرداری تهران)، پایان­نامه کارشناسی ارشد به راهنمایی دکتر واراز مرادی مسیحی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی.
غلام­پور، یدالله و مرتضی، عراقی (1393)، ارزیابی مدیریتی سیستم حمل و نقل عمومی درون شهری در جهت دستیابی به حمل و نقل پایدار شهری (مطالعه موردی: شهر بیرجند)، ششمین کنفرانس بین المللی برنامه ریزی و مدیریت شهری با تاکید بر مولفه های شهر اسلامی، مشهد.
قنبری، محمد؛ اجزاشکوهی، محمد؛ رهنما، محمدرحیم، خوارزمی، امیدعلی (1398)، ارزیابی زیست پذیری شهری در کلانشهر مشهد با تاکید بر شاخص حمل و نقل، مطالعات برنامهریزی سکونتگاههای انسانی، سال 14، شماره 49، صص 983-1001.
مجرد، حمیده، (1396). تحلیل فضایی زیست پذیری در مناطق شهر شهریار، پایان نامه کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری به راهنمایی دکتر علی شمایی، دانشگاه خوارزمی.
محمدپور، صابر و صرافی، مظفر و توکلی نیا، جمیله (1394)، تحلیلی بر مدیریت تقاضای سفر در راستای حمل و نقل پایدار شهری )مورد پژوهش: کلان شهر تهران)، برنامه­ریزی منطقه­ای، سال ششم، شماره پیاپی 21 ، صص 103-115.
محمدی فارسانی، ابراهیم، (1398). تحلیل زیست­پذیری شهری با تاکید بر شاخص­های بهداشتی و زیست محیطی (مطالعه موردی: شهر نجف­آباد)، پایان نامه کارشناسی ارشد رشته مدیریت دولتی، به راهنمایی دکتر ابراهیم رحیمی، دانشگاه پیام نور واحد خمین.
مویدی، محمد (1392)، برنامه­ریزی حمل و نقل پایدار برای ایجاد شهر زیست پذیر حرکت به سوی حفظ محیط زیست­شهری، اولین کنفرانس ملی زیرساخت­های حمل و نقل.
یوسف­نژاد، مسعود، پورعطاکش، مهسا و صدیقی، علی. (1401). سنجش میزان رضایت شهروندان از مدیریت حمل و نقل عمومی (مورد مطالعه: شهر رباط کریم، جغرافیا و روابط انسانی سال پنجم، شماره 2 ، صص 175-195.
Badland, H. Whitzman, C. Lowe, M. Davern, M. Aye, L. Butterworth, I. Hes, and Giles-Corti, B (2014). Urban livability: Emerging lessons from Australia for exploring the potential for indicators to measure the social determinants of health. Social Science & Medicine, No. 111, pp. 64-73.
Banister, D. (2005). Unsustainable Transport: City Transport in the New Century, London Rutledge.
Bentley MW. (2007). Healthy Cities, local environmental action and climate change, Health Promotion International, Vol, 22. No, 3. Pp, 246-53.
Cities PLUS. (2003), A sustainable urban system: the long-term plan for great ervancouv, Canada: cities plus.
Elliott, D. L. (2008). A Better Way to Zone: The Principles to Create More Livable Cities, Washington, D.C., Use: Island Press.
Gilbert, R., Irwin, N., Hollingworth, B. & Blais, P. (2002). Sustainable Transportation Performance Indicators (STPI) Project. Canada: Center for Sustainable Transportation.
Hardy, K. D. (2011). Sustainability 101: A primer for ITE members. ITE Journal, PP. 28-34.
Hidalgo, D. & Huizenga, C. (2013). Implementation of sustainable urban transport in Latin
Larice, M. (2005). Great Neiborhoods: The Livability and morphology of High density neighborhoods in Urban North America, Doctor of Philosophy in City and Regional Planning, University of California, Berkeley, Professor Michael SouthworthLau leby jasmine.
Lee, Kyung-Young. (2021). Factors Influencing Urban Livability in Seoul, Korea: Urban Environmental Satisfaction and Neighborhood Relations. Social Sciences, Vol. 10, No. 138, pp. 1-14.
Litman, T. (2015). Developing indicators for sustainable and livable transport planning, Victoria transport policy instituted, Transportation research record. PP. 10-15.
Ogony Odiyo, J., Bikam, P.  & Chakwizira, J. (2022). Green Economy in the Transport Sector a Case Study of Limpopo Province, South Africa, published company Springer Nature Switzerland, PP. 21–36.
Place, Health and Livability Research Program. (2013). Livable, Healthy, Sustainable: What are the Key Indicators for Melbourne Neighborhoods? Research Paper 1, M. Lowe, C. Whitman, H. Badland, M. Davern.