ارزیابی قابلیت های ژئوتوریستی ژئومورفوسایت های شهرستان اسکو دراستان آذربایجان شرقی با استفاده از روش پریرا وپرالونگ

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه ژئومورفولوژی، دانشکده برنامه‌ریزی و علوم محیطی، دانشگاه تبریز

2 دانشجوی دکتری، گروه اموزشی ژئومورفولوژی، دانشکده برنامه ریزی و علوم محیطی، دانشگاه تبریز

چکیده

ژئوتوریسم(زمین گردشگری) از دو واژه زمین و توریسم تشکیل شده و به توریسمی اطلاق می شود که دارای جاذبه های زمین شناسی، مورفولوژیکی و فرهنگی باشند.استفاده صحیح و بهینه از این جاذبه ها در مناطق مختلف، مستلزم شناخت از جنبه های مختلف است.در این مقاله با استفاده از مقایسه ی دو روش پرالونگ و پریرا، قابلیت های ژئوتوریستی برخی ژئومورفوسایت های شهرستان اسکو مورد بررسی قرار گرفته است.نتایج حاصل از این تحقیق نشان داد که هر دو روش ابعاد متنوعی از توانمندی های ژئومورفوسایت ها را مورد ارزیابی و بهره وری غالب قرارمی دهد. در روش پریرا عیار ژئومورفولوژیکی و مدیریتی،و در روش پرالونگ عیار گردشگری و کیفیت بهره وری مورد ارزیابی قرار گرفته است.در روش پرپرا که از میان 6 ژئومورفوسایت منتخب در منطقه مورد مطالعه، ژئوسایت کندوان بالاترین امتیاز (95/14) و قلغه آق گنبد پایین ترین امتیاز را(60/10)کسب کردند. بیشترین امتیاز در عیار مدیریتی و عیار ژئومورفولوژیکی متعلق به کندوان می باشد. علت اصلی پایین بودن امتیاز برخی از لندفرم ها طبق روش پرپرا، مناسب نبودن زیرساخت ها و نبود تجهیزات و سرویس های پشتیبانی و عدم دسترسی مناسب آن ها می باشد. و مطابق نتایج حاصل از روش پرالونگ، لندفرم کندوان با داشتن امتیاز (57/0)در عیار گردشگری و امتیاز(75/0) درکیفیت بهره وری می باشد و به عنوان با اهمیت ترین ژئوسایت شهرستان شناخته می شود. و دریاچه برکه گوگلی وقلعه اق گنبد دارای کمترین عیار گردشگری و کیفیت بهره وری می باشند.به طور کلی و بر اساس دو روش پریرا و پرالونگ که علاوه بر تفاوت های موجود از نظر شاخص ها اشتراکاتی نیز با هم دارند، ژئومورفوسایت هایی که بالاترین امتیاز را کسب نموده اند برای سرمایه گذاری و برنامه ریزی جهت گردشگری مناسب ترند و ژئوسایت های با امتیاز پایین نیز باید بیشتر مورد توجه قرار گیرند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Evaluation of geotourism capabilities of geomorphosites in Skou city, East Azarbaijan using the Pereira and Pralong method.

نویسندگان [English]

  • Seyyed Asadullah Hijazi 1
  • adel zalikordemahini 2
  • mohsen jafari 2
1 Associate Professor of Geomorphology, Faculty of Planning and Environmental Sciences, University of Tabriz
2 PhD student, Department of Geomorphology, Faculty of Planning and Environmental Sciences, University of Tabriz
چکیده [English]

eotourism (land tourism) consists of two words land and tourism and refers to tourism that has geological, morphological and cultural attractions. The correct and optimal use of these attractions in different areas requires knowledge of different aspects. In this article, by comparing the two methods of Pralong and Pereira, the geotourism capabilities of some geomorphosites in Esko city have been investigated. The results of this research showed that both methods evaluate various aspects of geomorphosite capabilities. And productivity prevails. In the Perira method, the geomorphological and management quality has been evaluated, and in the Pralong method, the tourism quality and productivity quality have been evaluated. In the Perira method, among the 6 selected geomorph sites in the study area, the Kandavan geosite has the highest score (14.95) and Qalgheh Aq has the highest score. Gombad got the lowest score (10/60). Kandavan has the highest score in management grade and geomorphological grade. The main reason for the low score of some landforms according to the Perpera method is the lack of suitable infrastructure and the lack of equipment and support services and their lack of proper access. And according to the results of the Prolong method, the Kandavan landform has a score of (0.57) in tourism quality and a score of (0.75) in productivity quality and is known as the most important geosite of the city. And Googli Lake and Agh Gonbad Castle have the lowest tourism quality and productivity quality. In general, based on the two methods of Pereira and Pralong, which, in addition to the differences in terms of indicators, have commonalities, the geomorphosites with the highest score are more suitable for investment and planning for tourism, and geosites with low scores should be given more attention.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Geotourism
  • Geomorphosite
  • Rosh Pereira
  • Rosh Pralong
  • Esko City Introduction
1- اربابی سبزواری، آزاده(1393) ارزیابی توانمندی ها و قابلیت های ژئوتوریسم در توسعه  پایدارمطالعه موردی سراب دربند در شهرستان صحنه، جغرافیای طبیعی ، دوره7، شماره 26، صص65-86.
2- زنگنه اسدی، محمد علی، شایان یگانه، علی اکبر، امیر احمدی، ابوالقاسم(1395)، نگرشی نوین در ارزیابی ژئومورفوسایت ها و ژئوسایت ها در ایران، مطالعات مدیریت گردشگری، دوره 11،شماره 34، صص41-64.
3- سبک خیز، فاطمه، حجازی، سید حسن، مقدسین، محسن(1391)، تحلیل ژئوتوریستی غار خاصه تراش با استفاده از روش پرالونگ، جغرافیا و برنامه ریزی محیطی،سال 23،پیاپی46، شماره 2،صص69-86.
4- شفیعی، زاهد، ترابی فارسانی، ندا، عبدالله پور، مریم(1396)، پارامتر های کلیدی در ساخت و مدیریت برند در روستاهای ژئوتوریسمی استان اصفهان ( مطالعه موردی: روستای مصر و گرمه)، پژوهش و برنامه ریزی روستایی، سال6، شماره2، شماره پیاپی18، صص 213-228.
5- شماعی، علی، موسوی وند، علی جعفر(1390) سطح بندی شهرستان های استان اصفهان از لحاظ زیر ساخت های گردشگری با استفاده از مدل TOPSI , AHP، مطالعات و پژوهش های شهری منطقه ای ، دوره 3، شماره 10، صص40-23.
6- قربانی، رسول، آستین چیده، محمد، مهری، محمد(1389) ژئوتوریسم، بهره گیری از جاذبه های ژئومورفولوژیکی و زمین شناختی دره های کوهستانی نمونه موردی دره سیمین در جنوب همدان، برنامه ریزی و آمایش فضا، دوره 14، شماره 4، پیاپی 68، صص1-22.
7-محمد خان، شیرین، ویسی، عبدالکریم، ریاهی، سمانه،(1396)، پتانسیل سنجی قابلیت های ژئوسایت های توده کوهستانی شاهو با بکارگیری مدل(GAM)، فصلنامه مطالعات مدیریت گردشگری، سال 12، شماره83، صص83-110..
8- سلیمانی، خ، عامریون، م، سلیمانی، ز.(1401) . آموزش برای توسعه گردشگری پایدار با تأکید بر آموزش مجازی جغرافیا و روابط انسانی، 5(3)،52-44.
9-زالی کرده مهینی، عادل(1401)، ارزیابی توانمندی های ژئوتوریستی مکان های ژئومورفولوژیکی حوضه ابخیز نیر چای به روش پرالونگ، نهمین همایش ملی انجمن ژئومورفولوژی ایران، 10 اسفند، دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران.
10- مختاری، داوود(1389)، ارزیابی توانمندی های اکوتوریستی مکان های ژئومورفولوژیکی حوضه آبریز آسیاب خرابه در شمال غرب ایران به روش پرالونگ، جغرافیا و توسعه، تابستان 1389، شماره 18،صص27-52.
11- مختاری، داوود، فریبا، همتی(1395)، شناسایی مکان ژئومورفیکی حوضه آبریز دیره و ارزیابی توانمندی های ژئوتوریستی آن ها با روش پریرا، جغرافیا و برنامه ریزی، دوره 0، شماره 57،صص255-276.
12- مقصودی، مهران، شمسی پور، علی اکبر، نور بخش، فاطمه ( 1390)، پتانسیل سنجی مناطق بهینه توسعه ژئومورفوتوریسم( مطالعه موردی منطقه مرنجاب در جنوب دریاچه نمک)، پژوهش های جغرافیای طبیعی، شماره 77، صص1-19.
13- مقصودی، مهران، علیزاده، محمد، رحیمی هر آبادی، سعید، هدایی آرانی، مجتبی( 1391)، ارزیابی قابلیت ژئومورفوسایت های گردشگری در پارک ملی کویر، فصلنامه مطالعات مدیریت گردشگری، سال هفتم، شماره19، صص49-68.
14- بیژنی، علی، بهزاد، اردوان، نادری فر، حمید رضا،(1396) تحلیل پهنه های اکوتوریستی با استفاده از مدل AHP  وtopsis مطالعه موردی حوضه آبخیز سیاهرود، رودبار، استان گیلان، ایران، فصلنامه  علمی پژوهشی جغرافیا( برنامه ریزی منطقه ای) سال هشتم، شماره 1، صص103-93.
15-مقیمی اسکویی، حمید رضا(1390) ، اسکو؛ زیبایی خفته در دامنه سهند تا ساحل دریاچه ارومیه با تاکید بر جاذبه های گردشگری کندوان) تبریز، انتشارات هنر اول
16- اصغری سراسکانرود، صیاد، تقیلو، علی اکبر، زینالی، بتول،(1394) ارزیابی تطبیفی توان گردشگری منطقه ای با تآکید بر ژئوتوریسم ( مطالعه موردی ؛ هفت چشمه نقده، دره قاسملو و بند ارومیه)، فصلنامه برنامه ریزی منطقه ای، سال پنجم ، شماره 17، صص178-163.
17-درویشی خاتونی، جواد، محمدی،، علی(1395)، ظرفیت های ایجاد منطقه ژئوتوریستی در میکرو کویر قوم تپه ( آذربایجان شرقی)، میراث گردشگری،دوره1، شماره2،صص44-55.
16-Dong, H. , Song, Y. , Chen, T. , Zhao, J. , Yu, L. , (2014) Geoconservation and geotourism in Luochuan Loess National Geopark, China, Quaternary International 334-335: 40-51.
17--Fassoulas, C &Mouriki, D &Dimitriou -Nikolakis, P & Iliopoulos, G (2011); Quantitative Assessment of Geotopes as an Effective Tool for GeoheritageManagement; geoheritage, V 4, Issue 3, pp 177-193.
18--Pereira, P. ; Pereira, D. I. and Alves, M. I. C. (2007). Geomorphosite assessment in Montesinho Natural Park (Portugal), Geogr Helv, 62: 159-168.
19- Prolong, J. (2005). A method for assessing the tourist potential and use of geomorphological sites, Geomorphologies, Relief, processes, Environment 3:189-196.
20- Ruban, D (2018) Geodiversity as a precious national resource: A note on the role of geoparks, Resources Policy 53 (2017) 103–108.
21- Sallam, E. Ponedelnik, A. Tiess, G. Yashalova, N. Ruban, D (2018) The geological heritage of the KurkureDungul area in southern Egypt, Journal of African Earth Sciences 137 (2018) 103-115.
22- Wang, L. , Tian, M. , Wen, X. , Zhao, L. , Song, J. , Sun, M. , Wang, H. , Lan, Y. , Sun, M. , (2014) Geoconservation and geotourism in Arxan-Chaihe Volcano Area, Inner Mongolia, China, Quaternary International 349: 384-391..
23- Brilha, j (2016) Inventory and Quantitative Assessment of Geositesand  Geodiversity Sites: a Review, the European Association for Conservation of  the Geological Heritage, DOI 10. 1007/s12371-014-0139-3.
24-Migon, P. Migon, E. P. (2017) Viewpoint geosites — values, conservation and management issues, Proceedings of the Geologists’ Association 128 (2017) 511–522.
25-Doktor, m. , Miśkiewicz, k. , Welc, e. , Mayer, w. , (2015) Criteria of  geotourism valorization specified for various recipients, Geotourism 3–4 (42–43), 25–38
26- -Wang, L. , Tian, M. , Wen, X. , Zhao, L. , Song, J. , Sun, M. , Wang, H. , Lan, Y. , Sun, M. , (2014) Geoconservation and geotourism in Arxan-Chaihe Volcano Area, Inner Mongolia, China, Quaternary International 349: 384-391
27- Aydin, G. and Karamehmet, B. (2017), Factors affecting health tourism and international health-care facility choice, International Journal of Pharmaceutical and Healthcare Marketing, Vol.11 No. 1, pp.16-36.
28-Lee, J. and Kim, H.-b. (2015), Success factors of health tourism: cases of Asian tourism cities, International Journal of Tourism Cities, Vol. 1 No. 3, 216-233.
29- Büyüközkan, G, Mukul, E, Kongar, E. (2020), Health tourism strategy selection via SWOT analysis and integrated  hesitant fuzzy linguistic AHP-MABAC approach, Socio-